آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
رئیسجمهور آمریکا ارائه طرح تشویقی به جمهوری اسلامی ایران را رد و بار دیگر تأکید کرد که سایتهای هستهای ایران در نتیجهٔ حملهٔ روز اول تیرماه ایالات متحده کاملا نابود شدهاند دونالد ترامپ بامداد دوشنبه ۹ تیر در پستی در تروث سوشیال، شبکهٔ اجتماعی خود، به اظهارات کریس کونز، سناتور دموکرات، واکنش نشان داد و نوشت: به این «سناتور قلابی» بگویید که «من هیچ پیشنهادی به ایران میدهم، بر خلاف (باراک) اوباما که میلیاردها دلار را تحت عنوان "مسیر احمقانه به سوی برجام برای سلاح هستهای" به آنها پرداخت کرد».
او با افزودن اینکه برجام اکنون دیگر منقضی شده است، افزود: «حتی با آنها صحبت هم نمیکنم زیرا ما تأسیسات هستهای آنها را کاملا نابود کردیم». شبکهٔ سیانان روز ششم تیرماه گزارش داد که دولت ترامپ در مورد احتمال ارائه برنامهٔ تشویقی ۳۰ میلیارد دلاری جهت راه انداختن یک برنامهٔ هستهای غیرنظامی در ایران بحث کرده است. اما آقای ترامپ همان روز این گزارش را «مسخرهترین ایده» نامید، ولی گفت مذاکرات با ایران هفتهٔ آینده شروع خواهد شد. سخنگوی کاخ سفید تأیید کرده که پس از حملهٔ آمریکا به سایتهای هستهای ایران، تماسهای بین دو کشور ادامه یافته است.
جنگ رسانهای بر سر میزان تخریب
کارولین لیویت در این زمینه گفت: «میخواهیم مطمئن شویم که میتوانیم به جایی برسیم که ایران با یک برنامهٔ هستهای غیرنظامی بدون غنیسازی موافقت میکند». آقای ترامپ روز هشتم تیرماه در گفتوگو با شبکهٔ فاکسنیوز دوباره تأکید کرد که برنامهٔ هستهای ایران در حملات هوایی اخیر آمریکا و اسرائیل «طوری نابود شده است که هیچ کس قبلا نظیر آن را ندیده است». او گفت: جمهوری اسلامی دیگر نمیتواند سلاح هستهای بسازد و این به معنی «پایان جاهطلبیهای هستهای آنها» برای یک دوره زمانی (طولانی) است.
رئیسجمهور آمریکا در مورد کاربرد بمبهای سنگرشکن فوقسنگین در تأسیسات زیرزمینی فردو در حومهٔ قم که از هواپیماهای بی-۲ آمریکایی پرتاب شد، گفت: بمبها به گونهای نفوذ کرد که انگار کره خالص بود و «الان فقط هزاران تُن سنگ در آن اتاق است. کل آن کاملاً ویران شده است». او به فاکسنیوز گفت کسانی که گزارش مقدماتی آژانس اطلاعات دفاعی، وابسته به پنتاگون، را به رسانهها درز دادند، باید تحت پیگرد قرار گیرند و با توسل به نیازهای «امنیت ملی» «به راحتی میتوان فهمید چه کسی این کار را کرده است». آن گزارش ابتدایی که یک روز پس از برقراری آتشبس بین اسرائیل و ایران منتشر شد، ارزیابی کرده بود که حملات آمریکا اجزای زیرزمینی سه سایت را نابود نکرده و ذخایر اورانیوم غنیشدهٔ ایران را تا حد زیادی دستنخورده باقی گذاشته است. درز این گزارش، خشم دونالد ترامپ و وزیران دفاع و خارجه آمریکا را برانگیخت.
معمای انتقال اورانیوم ایران
ژنرال دن کین، رئیس ستاد نیروهای مسلح آمریکا، نیز روز ششم تیر در یک نشست خبری جزئیات سالها طراحی بمبهای ویژه برای حمله به فردو و آثار رها کردن آن در این سایت مستحکم زیرزمینی ایران را تشریح کرد تا عمق ویرانی به بار آمده در دل کوه را ثابت کند. دونالد ترامپ در گفتوگوی روز یکشنبه با فاکسنیوز همچنین گزارشهای برخی رسانهها در خصوص اقدام ایران به انتقال اورانیوم غنیشده از سایت فردو را رد کرد و گفت: ایران فرصت انجام چنین کار سخت و سنگینی را نداشت و تا آغاز عملیات آمریکا، از این حمله بیاطلاع بود. مقاماتی در جمهوری اسلامی، مانند محسن رضایی، از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام و فرمانده اسبق سپاه پاسداران، از نخستین روزهای بمبارانهای اسرائیل، در تلویزیون جمهوری اسلامی گفتند که ایران پیشاپیش بیش از ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم غنیشده با غلظت ۶۰ درصد را به مکانی امن منتقل کرد.
چالشهای پیشروی دیپلماسی
بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، روز چهارم تیرماه گفت کشورش اطلاعات جالبی از محمولهٔ یادشده دارد اما آن را با خبرنگاران در میان نمیگذارد. برخی از کارشناسان غربی مدعی شدهاند که ایران اورانیوم غنیشده را به دل کوه منتقل کرده است تا از حملات در امان باشد. رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، به احتمال انتقال این اورانیوم به یک مکان تاریخی اصفهان اشاره کرده است اما توضیح بیشتری در این زمینه ارائه نداد.
تحلیل عمیق و فنی:
۱. جنگ روایتها: تخریب کامل یا نسبی؟
• ادعای ترامپ: ویرانی کامل با بمبهای سنگرشکن فوقسنگین (GBU-57) که «مانند کره نفوذ کردند»
• گزارش پنتاگون: بقای بخشهای زیرزمینی و ذخایر اورانیوم
• تحلیل فنی: سایت فردو در عمق ۸۰-۱۰۰ متری با سازههای بتنی چندلایه، احتمالاً بخشی از آسیبها سطحی بوده است
۲. معمای اورانیوم منتقلشده
• ادعای ایران: انتقال ۴۰۰ کیلوگرم اورانیوم ۶۰ درصد به «مکان امن» پیش از حمله
• حدسهای کارشناسی:
سایتهای زیرزمینی ناشناخته در کوهستانها
مراکز تاریخی با حفاظت ویژه (مثل مسجد شیخ لطفالله اصفهان؟)
پایگاههای نظامی استتارشده
۳. چرا طرح ۳۰ میلیارد دلاری رد شد؟
• فشار محافظهکاران آمریکایی
• ترس از تکرار سناریوی برجام
• تمایل به حفظ اهرم فشار برای مذاکرات آینده
۴. سناریوهای محتمل:
🔴 بدبینانه: تشدید تحریمها و حملات سایبری
🟡 واقعبینانه: مذاکرات پنهانی با واسطهگری قطر/عمان
🟢 خوشبینانه: بازگشت به برجام با شرایط جدید