آسیانیوز ایران؛ سرویس حقوقی:
برخی رسانهها مانند باشگاه خبرنگاران جوان، نوشتهاند با استناد به «ماده ۶۲ قانون ثبت احوال» مادر به صورت قانونی میتواند برای دریافت شناسنامه نوزاد اقدام کند. این ادعا گمراهکننده است؛
- اول اینکه، قانون ثبت احوال تنها ۵۵ ماده دارد. بنابراین استناد به ماده ۶۲ امکانپذیر نیست.
- دوم اینکه، بر اساس ماده ۱۶ این قانون، مسئولیت و اولویت اعلام ولادت و انتخاب نام فرزند ابتدا با پدر یا جد پدری است.
- مادر تنها در صورت غیبت پدر یا جد پدری (مانند فوت، حکم مفقودالاثری، یا عدم دسترسی) یا با مراجعه به دادگاه در صورت عدم اقدام پدر (در موارد طلاق و حضانت با مادر)، میتواند این کار را انجام دهد.
- بنابراین، اگر پدر در دسترس و دارای صلاحیت قانونی باشد، مادر به تنهایی نمیتواند ثبت ولادت یا انتخاب نام را انجام دهد.
واقعیتهای قانونی
ماده ۱۶ قانون ثبت احوال
مسئولیت ثبت ولادت و انتخاب نام ابتدا با پدر یا جد پدری است. مادر فقط در ۴ شرایط میتواند مستقل عمل کند:
- فوت پدر
- حکم مفقودالاثر بودن پدر
- عدم دسترسی به پدر (با تأیید مراجع قضایی)
- حضانت رسمی با مادر (با حکم دادگاه خانواده)
اشتباه رسانهها
- اشاره به «ماده ۶۲» در حالی که قانون ثبت احوال فقط ۵۵ ماده دارد.
- عدم ذکر شرایط محدودکننده برای اقدام مستقل مادران.
روند عملی ثبت ولادت
با حضور پدر
- پدر با ارائه مدارک هویتی به ثبت احوال مراجعه میکند.
- نیاز به همراهی مادر نیست.
بدون حضور پدر (در موارد استثنایی)
- مادر باید گواهی فوت/مفقودی یا حکم دادگاه ارائه دهد.
- در صورت طلاق، حکم حضانت الزامی است.
آمار قابل تأمل
از سال ۱۴۰۰ تاکنون:
- تنها ۱۲% ثبتهای ولادت توسط مادران انجام شده است.
- ۸۸% موارد همچنان با حضور پدر ثبت میشود.
هشدار به خانوادهها
مدارک ضروری برای ثبت ولادت:
- اصل و کپی شناسنامه و کارت ملی پدر و مادر
- اصل و کپی عقدنامه
- گواهی زایمان از بیمارستان
- در موارد خاص: مدارک قضایی (حکم حضانت، مفقودی و...)