آسیانیوز ایران / یزد ؛ درنگی در معنای عمیق وقف با تأملی بر زندگی عالمی که عمر، علم و فرزندانش را وقف خدمت به دین، انقلاب و مردم کرد.
بازخوانی معنای وقف
هفته وقف صرفاً یادآور دیوارهای سنگی موقوفهها
یا لوحهای نصبشده در ورودی مساجد نیست؛ بلکه فرصتی است برای بازخوانی ژرفای وقف بهعنوان
یک فلسفه اجتماعی، دینی و تمدنی. وقف اگر با نیت خالص، بینش عمیق و رویکرد بلندمدت
همراه شود، میتواند نه فقط پُل ارتباط نسلها، بلکه ستون استوار بقای جامعه اسلامی
باشد.
یکی از شاخصترین مصادیق این نگاه عمیق
به وقف، زندگی سراسر خدمت، مبارزه، آموزش و پرورش حضرت آیتالله حاج شیخ محمد ابراهیم
اعرافی شورکی (۱۲۸۸–۱۳۷۱ش) است؛ عالمی که نه تنها ثروت و جایگاه، بلکه عمر، علم و فرزندان
خود را وقف دین، انقلاب، اخلاق و جامعه کرد.
از روستای شورک تا زعامت علمی و اجتماعی
آیتالله اعرافی در سال ۱۲۸۸ش در خانوادهای
اصیل، مذهبی و انقلابی در شهیدیه (شورک) میبد یزد دیده به جهان گشود. پدرش، حاج ملاعباس،
فردی دیندار و مورد اعتماد مردم بود و اجداد او در راه مبارزه با ظلم و طاغوت، جانفشانیهای
بسیاری داشتند. فراگیری قرآن نزد جدّ مادریاش حاج شیخ علی، روحانی برجسته و فرزند
آیتالله ملا ابوطالب شورکی، آغاز مسیری بود که با هجرتهای علمی به یزد، مشهد و قم
ادامه یافت.
او در حوزههای علمیه تحت تعلیم بزرگانی
چون آیتالله عبدالکریم حائری، آیتالله گلپایگانی، آیتالله مرعشی نجفی، آیتالله
صدرالدین صدر، امام خمینی(ره) و دیگر علمای برجسته قرار گرفت و به مدارج عالی علمی
دست یافت. اجازهنامههای علمی بسیاری از این بزرگان گواهی است بر دانش گسترده و وثاقت
علمی او.
عالمِ آگاه به زمان؛ پیشگام در مبارزه و
روشنگری
از دهههای پیش از انقلاب، آیتالله اعرافی
یکی از ارکان مبارزه علیه رژیم پهلوی در استان یزد بود. خطابههای آتشین او، اقامه
نماز جمعه پیش از انقلاب، رهبری تظاهرات و صدور اعلامیهها، از او چهرهای تأثیرگذار
و پیشتاز در نهضت ساخت. خانهاش پناهگاه مبارزان بود و حتی پس از پیروزی انقلاب نیز
همچنان به هدایت مردم ادامه داد.
پس از حادثه ۱۹ دی قم و کشتار مردم، خطبههای
او علیه رژیم طنین انداخت:
«مردم را میکشند و میگویند آریامهر! مهرش
کجا بود؟ هر روز خون مردم را میریزند…»
وقف در میدان جنگ؛ حضوری پُر از عشق و ایثار
با آغاز دفاع مقدس، آیتالله اعرافی نه
تنها در پشت جبهه که در خطوط مقدم حاضر میشد. رزمندگان او را همچون پدری مهربان میدیدند
که با دستهای پینهبستهشان، به دلشان امید و قوت میبخشید. اگر رزمندهای نیاز مالی
داشت، بیهیچ درنگی، تمام پول خود را تقدیم میکرد.
حضورش در تشییع پیکر شهدا، سر زدن به خانواده
مفقودین و مشارکت در تأمین نیازهای جبهه، بخشی از وقف عملی و ملموس او بود. در واقع،
جبهه برای او، عرصه دیگری از عبادت بود.
فرزندانی در تراز وقف؛ تبلور آیه شریفه
زینة الحیاة
بیتردید مهمترین سرمایه و وقف آیتالله
اعرافی، فرزندان صالح، عالم و انقلابی او هستند. بهویژه فرزند ارشد ایشان، حضرت آیتالله
حاج شیخ علیرضا اعرافی ـ مدیر حوزههای علمیه کشور، مدیر جامعةالمصطفی العالمیة، عضو
شورای نگهبان و امام جمعه موقت قم ، امام جمعه شهرستان میبد ـ که امروز یکی از چهرههای برجسته و بینالمللی
حوزه علمیه است.
این استمرار علمی و تربیتی، مصداق زیبای
آیه شریفه است:
«الْمَالُ وَالْبَنُونَ زِینَةُ الْحَیَاةِ
الدُّنْیَا»
نه فقط زینت زندگی دنیایی، بلکه ذخیرهای
معنوی برای آخرت؛ و این یعنی وقف واقعی.
میراثی که هنوز جاری است…
امروز آثار عینی و ماندگار آیتالله اعرافی
در استان یزد همچون حوزه علمیه میبد، مساجد متعدد، مراکز فرهنگی، کتابخانهها، مدارس
دینی و…، همگی نشانگر نگاهی تمدنی به وقف است؛ وقفی که علم، معنویت، عدالت و خدمت را
توأمان هدف قرار داده است.
از نگاه بزرگان نیز او عالمی جامع، زاهد،
مجاهد، روشنفکر و فوقالعاده فروتن بود. امام جمعه وقت تهران، آیتالله امامی کاشانی،
دربارهاش گفت:
«عالمی ربانی، انقلابی، عارف و زاهد بود…
در بستر بیماری نیز فقط ذکر خدا بر زبان داشت…»
دعوتی برای آینده؛ ما و ادامه راه وقف
اکنون در هفته وقف و سالگرد ارتحال این
عالم بزرگ، شاید باید از خود بپرسیم:
• ما چه چیزی را وقف کردهایم؟
• علم و اندیشهمان در خدمت کدام جامعه است؟
• در تربیت نسل جدید چه نقشی ایفا کردهایم؟
• کدام خدمت ما، پس از مرگ نیز جاری خواهد
ماند؟
وقف، اگر با نیت درست
و در مسیر تربیت انسان باشد، همچون رودخانهای
زلال، تا نسلهای بعد جاری میماند. همانگونه که زندگی آیتالله اعرافی و میراث علمی
و خانوادگی او هنوز در جامعه اسلامی اثرگذار است.