به گزارش آسیانیوز ایران ؛ پاول دوروف، بنیانگذار و مدیرعامل پیامرسان جهانی تلگرام، در پیامی صریح و احساسی که همزمان با چهلویکمین سالروز تولدش منتشر کرد، نسبت به آینده آزادی دیجیتال هشدار داد. او نوشت:
«من ۴۱ ساله میشوم، اما احساس جشن ندارم. نسل ما در حال از دست دادن اینترنت آزادی است که پدرانمان برای ما ساختند.»
این پیام که در شبکههای اجتماعی میلیونها بازدید داشت، با لحنی هشدارآمیز تصویری از «فروپاشی اخلاقی و فناورانه دنیای آزاد» ترسیم میکند.
از وعده آزادی تا ابزار کنترل
دوروف در متن خود به روند نگرانکنندهای اشاره میکند که طی آن، دولتها به جای گسترش آزادی دیجیتال، از فناوری برای کنترل اجتماعی و نظارت تودهای استفاده میکنند. او نوشت:
«آنچه زمانی وعده تبادل آزاد اطلاعات بود، اکنون به ابزار نهایی کنترل تبدیل شده است.»
به گفته او، کشورهای غربی که زمانی پرچمدار آزادی بیان بودند، اکنون در حال وضع قوانینی هستند که به دولتها اجازه میدهد بر تمام جنبههای زندگی آنلاین مردم نظارت کنند.
نقد سیاستهای نظارتی در غرب
دوروف در پیام خود بهطور خاص چند نمونه از اقدامات اخیر کشورها را ذکر کرده است:
- بریتانیا: اجرای «شناسه دیجیتال» برای کاربران اینترنت، که به گفته منتقدان، راه را برای نظارت کامل دولت بر رفتار آنلاین شهروندان باز میکند.
- اتحادیه اروپا: تصویب طرحهایی برای اسکن گسترده پیامهای خصوصی کاربران به بهانه مقابله با محتوای مجرمانه.
- استرالیا: وضع قانون «تأیید سن آنلاین» که میتواند منجر به جمعآوری اجباری اطلاعات شخصی کاربران شود.
- آلمان: تعقیب قضایی شهروندانی که مقامات رسمی را در فضای مجازی نقد میکنند.
- فرانسه: بازجویی و پروندهسازی علیه کارآفرینان فناوری که از آزادی و حریم خصوصی دفاع میکنند.
او این روند را «تبدیل تدریجی جهان آزاد به یک حکومت تمامعیار دیجیتال» توصیف کرد.
«جهان تاریکی در راه است»
بنیانگذار تلگرام در ادامه نوشت:
«جهان تاریکی با سرعت در حال نزدیک شدن است، در حالی که ما در خوابیم. نسل ما ممکن است به عنوان آخرین نسلی شناخته شود که آزادی را تجربه کرد و اجازه داد آن را از او بگیرند.»
دوروف در این پیام از واژههایی استفاده میکند که یادآور ادبیات ضد اتوپیایی (Dystopian) است؛ توصیفی از جهانی که در آن فناوری به ابزاری برای کنترل، نه رهایی، تبدیل میشود.
خیانت به میراث آزادی
پاول دوروف، که همواره خود را مدافع سرسخت حریم خصوصی دیجیتال معرفی کرده، در ادامه از بیتفاوتی نسل جدید نسبت به آزادیهای فردی انتقاد میکند و مینویسد:
«به ما دروغ گفتهاند. ما را واداشتهاند که با تخریب سنت، حریم خصوصی، استقلال، بازار آزاد و آزادی بیان، به جنگ با میراث نیاکانمان برویم.»
به باور او، این خیانت فرهنگی و فکری در نهایت به فروپاشی همهجانبه — از اخلاقی تا زیستی — منجر خواهد شد.
واکنشها به بیانیه دوروف
بیانیه بدبینانه دوروف موج گستردهای از واکنشها را در رسانههای جهانی برانگیخت.
برخی کاربران شبکه X (توئیتر سابق) از او به عنوان «آخرین صدای واقعی آزادی دیجیتال» یاد کردند.
روزنامه Financial Times در گزارشی نوشت:
«پیام دوروف بازتاب احساس روبهرشد بیاعتمادی در میان کاربران جهانی نسبت به شرکتهای فناوری و دولتهاست.»
از سوی دیگر، گروهی از تحلیلگران امنیت سایبری معتقدند که دوروف در حال تقویت گفتمان ضدنظارت جهانی است تا نقش تلگرام را به عنوان پناهگاه ارتباطات خصوصی تثبیت کند.
پاول دوروف؛ چهرهای میان فناوری و فلسفه آزادی
پاول دوروف، متولد ۱۰ اکتبر ۱۹۸۴ در سنپترزبورگ روسیه، نخستینبار با تأسیس شبکه اجتماعی VKontakte در سال ۲۰۰۶ شناخته شد — پلتفرمی که به «فیسبوک روسی» شهرت یافت. او در سال ۲۰۱۴ پس از فشار دولت روسیه برای تحویل دادههای کاربران، از کشورش خارج شد و بهزودی تلگرام را بنیان نهاد؛ اپلیکیشنی که بر پایه رمزنگاری سرتاسری، حریم خصوصی مطلق و استقلال از دولتها شکل گرفت.
تلگرام اکنون با بیش از ۹۰۰ میلیون کاربر فعال ماهانه یکی از پرنفوذترین پلتفرمهای ارتباطی جهان است و نقشی کلیدی در جریانهای اجتماعی و سیاسی از ایران تا آمریکای جنوبی ایفا میکند.
دوروف بارها اعلام کرده که تلگرام نه شرکت، بلکه «جنبشی برای آزادی دیجیتال» است.
نگرانی از آینده اینترنت آزاد
تحلیلگران حوزه فناوری معتقدند سخنان دوروف بازتاب بحرانی ساختاری در آینده اینترنت جهانی است.
به گفتهی دکتر رافائل مورنو، استاد سیاست فناوری در دانشگاه سائوپائولو،
«دوروف همان چیزی را میگوید که بسیاری از متخصصان در خفا از آن بیم دارند: اینکه اینترنت آزاد دیگر وجود ندارد. امروز دادهها، سلاح و شهروندان، هدفاند.»
از سوی دیگر، کارشناسان سازمانهای حقوق بشری هشدار دادهاند که مقررات جدید در اروپا و بریتانیا، پایهگذار دوران جدیدی از کنترل دیجیتال خواهد بود که با فلسفه اولیه اینترنت مغایرت دارد.
از اخلاق تا بقا: خطر فروپاشی تمدن دیجیتال
دوروف در پایان پیام خود با نگاهی فلسفی نوشت:
«ما خود را در مسیر نابودی قرار دادهایم — اخلاقی، فکری، اقتصادی و در نهایت زیستی.»
این جمله در رسانههای مختلف به عنوان استعارهای از «انقراض معنوی بشر دیجیتال» تعبیر شد.
او افزود:
«من جشن نمیگیرم. زمان در حال تمام شدن است — برای من و برای همه ما.»
تحلیل آسیانیوز ایران:
بیانیه پاول دوروف را میتوان مانیفستی مدرن از مقاومت در برابر نظم نوین دیجیتال دانست. در جهانی که ارزشها با منطق الگوریتمها تعریف میشود، سخنان او یادآور این است که آزادی دیجیتال نه یک حق اعطایی، بلکه دستاوردی است که باید از آن دفاع کرد.
به باور کارشناسان، تلگرام اکنون نهفقط یک پلتفرم پیامرسان، بلکه نمادی از مقاومت در برابر تمرکز قدرت اطلاعاتی دولتها و شرکتهای بزرگ فناوری است.