آسیانیوز ایران؛ سرویس سلامت و زیبایی:
فاجعه دیگری در یکی از کلینیکهای زیبایی شمال تهران رخ داد. این بار یک زن که برای عمل زیبایی به ایران سفر کرده بود، جان خود را از دست داد. این حادثه تنها یکی از دهها مورد مشابه است که هر از چندگاهی جامعه را میلرزاند. اما پس از فروکش کردن موج اعتراضات، همه چیز به فراموشی سپرده میشود. پرونده این حادثه از جنبههای مختلف تکاندهنده است. چگونه فردی با مدرک دیپلم و سابقه کیفری سنگین توانسته کلینیک مجلل در شمال تهران تأسیس کند؟ سوابق کیفری این متقلب شامل موارد جدی مانند ایجاد مرکز فساد و حمل سلاح بوده است. با این وجود، او توانسته با ظاهری فریبنده به فعالیت خود ادامه دهد. تبلیغات گسترده در شبکههای اجتماعی نقش مهمی در فریب قربانیان داشته است. صفحه اینستاگرامی این کلینیک غیرمجاز میلیونها دنبال کننده داشته است.
سؤال اساسی اینجاست که نهادهای نظارتی کجا بودهاند؟ وزارت بهداشت به عنوان متولی اصلی نظارت بر مراکز درمانی چه اقداماتی انجام داده است؟ شهرداری نیز که مسئول صدور مجوز برای نصب تابلو و فعالیت این مراکز است، در این زمینه کوتاهی کرده است. این سؤال مطرح است که آیا نظارتی بر فعالیت این مراکز وجود دارد؟ این حادثه نشان میدهد چرخه معیوب بیمسئولیتی و بینظارتی همچنان قربانی میگیرد. ضرورت بازنگری اساسی در سیستم نظارتی بیش از پیش احساس میشود.
خلأهای قانونی و نظارتی
قوانین موجود برای برخورد با مراکز غیرمجاز درمانی کافی به نظر نمیرسد. ضمانت اجرایی قوانین موجود آنقدر قوی نیست که مانع از فعالیت این مراکز شود. عدم وجود سیستم نظارتی یکپارچه و مستمر باعث شده این مراکز بتوانند به راحتی فعالیت کنند. نظارتهای مقطعی و موردی نیز کارایی لازم را ندارند. ضرورت تدوین قوانین سختگیرانهتر و ایجاد سیستم نظارتی دائمی احساس میشود. تنها در این صورت میتوان امیدوار بود که از تکرار چنین حوادثی جلوگیری شود.
نقش شبکههای اجتماعی در فریب بیماران
شبکههای اجتماعی به بستر اصلی تبلیغات این مراکز غیرمجاز تبدیل شدهاند. صفحاتی با میلیونها دنبال کننده بدون هیچ نظارتی به تبلیغ خدمات پزشکی میپردازند. عدم وجود ضابطه مشخص برای تبلیغات خدمات پزشکی در فضای مجازی مشکل بزرگی است. این امر زمینه سوءاستفاده سودجویان را فراهم میکند. فرهنگ سازی و افزایش آگاهی عمومی درباره خطرات مراجعه به این مراکز ضروری است. مردم باید بدانند که تبلیغات پرزرق و برق لزوماً نشانه صلاحیت پزشکی نیست.
مسئولیت نهادهای نظارتی
وزارت بهداشت به عنوان متولی اصلی نظارت بر مراکز درمانی مسئولیت سنگینی بر عهده دارد. اما به نظر میرسد سازوکارهای نظارتی این وزارتخانه کارایی لازم را ندارد. شهرداری نیز در صدور مجوز برای این مراکز باید دقت بیشتری به خرج دهد. آیا هنگام صدور مجوز نصب تابلو، صلاحیت متقاضی بررسی میشود؟ هماهنگی بین نهادهای مختلف نظارتی نیز ضروری است. وزارت بهداشت، شهرداری و نیروی انتظامی باید برای مقابله با این پدیده همکاری نزدیک داشته باشند.
پیامدهای اجتماعی و فرهنگی
رواج فرهنگ توجه افراطی به زیبایی ظاهری زمینه ساز گسترش این مراکز غیرمجاز شده است. این مسئله نیاز به بررسی و آسیبشناسی فرهنگی دارد. آسیبهای اجتماعی ناشی از فعالیت این مراکز تنها به مرگ و میر محدود نمیشود. بسیاری از بیماران با عوارض جبران ناپذیر روانی و جسمی مواجه میشوند. رسانهها در فرهنگ سازی و آگاهی بخشی درباره خطرات این مراکز نقش مهمی دارند. باید با تولید محتوای مناسب، جامعه را نسبت به این خطرات حساس کرد.
راهکارهای عملی برای مقابله
سیستم گزارشگری مردمی میتواند در شناسایی این مراکز مؤثر باشد. شهروندان باید بتوانند مراکز مشکوک را به راحتی گزارش دهند. اختصاص مجازاتهای سنگین برای متخلفان میتواند بازدارنده باشد. باید هزینه فعالیت غیرمجاز آنقدر بالا باشد که کسی جرأت ورود به این عرصه را نداشته باشد. نظارت مستمر و سیستماتیک بر مراکز مجاز نیز ضروری است. حتی مراکز دارای مجوز نیز باید به طور منظم مورد بازرسی قرار گیرند.