آسیانیوز ایران؛ سرویس ورزشی:
ششمین دوره بازیهای کشورهای اسلامی که از ۱۶ تا ۳۰ آبان ۱۴۰۲ (نوامبر ۲۰۲۳) در ریاض، پایتخت عربستان سعودی برگزار شد، میزبان رقابتهای ورزشی هزاران ورزشکار از کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی بود. این رویداد بینالمللی که با حضور نمایندگان ۵۴ کشور برگزار گردید، نه تنها صحنه نمایش قدرت ورزشی ملتهای مسلمان بود، بلکه بازتابی از تحولات ورزشی در جهان اسلام محسوب میشد. کاروان ورزشی ایران با نام نمادین «سفیران اقتدار» و با شعار «امید ایران» متشکل از ۱۹۰ ورزشکار در ۲۰ رشته ورزشی مختلف، با کسب ۸۱ مدال شامل ۲۹ طلا، ۱۹ نقره و ۳۳ برنز، در رده سوم جدول مدالی این دوره از بازیها ایستاد. این در حالی بود که ترکیه با ۱۵۵ مدال (۷۲ طلا، ۴۴ نقره، ۳۹ برنز) و ازبکستان با ۹۶ مدال (۲۹ طلا، ۳۵ نقره، ۳۲ برنز) به ترتیب مقامهای اول و دوم را به دست آوردند.
عملکرد کلی کاروان ایران: تحلیل آماری
بررسی عملکرد کاروان ایران در این دوره از بازیها حاکی از نکات قابل تأمل متعددی است. اگرچه از نظر تعداد مدالهای طلا نسبت به دوره قبل (قونیه ۲۰۲۱) با کاهش مواجه بودیم، اما از منظر درصدی شاهد رشد جزئی بودیم. در دوره قبلی که در قونیه ترکیه برگزار شد، ایران از مجموع ۳۷۹ مدال طلای توزیعشده، ۲۹ مدال طلا (معادل ۱۰.۲۹ درصد) کسب کرده بود، در حالی که در ریاض از ۲۷۰ مدال طلای در دسترس، همان ۲۹ مدال طلا (معادل ۱۰.۷۴ درصد) به دست آورد که نشاندهنده رشد ۰.۴۵ درصدی در سهم ایران از مدالهای طلای بازیها است. این رشد درصدی اگرچه ناچیز به نظر میرسد، اما در شرایطی حاصل شد که تعداد کل مدالهای طلای قابل کسب در بازیها کاهش چشمگیری یافته بود. همچنین، توزیع مدالهای ایران نشان میدهد که بیشترین موفقیت در ورزشهای پایه و سنتی مانند کشتی، وزنهبرداری و ووشو حاصل شده است. در مقابل، ورزشهای جدید و برخی رشتههای المپیکی سهم کمتری در مدالآوری داشتهاند. این عدم تعادل در توزیع مدالها یکی از چالشهای اصلی ورزش ایران محسوب میشود.
بررسی عملکرد رشتههای مختلف ایران
ورزشهای تیمی
در بخش ورزشهای تیمی، عملکرد کاروان ایران قابل تحلیل است:
-
فوتسال
تیم ملی فوتسال مردان ایران با نمایشی درخشان به مدال طلا دست یافت. این تیم در مرحله گروهی با نتایج متعادلی روبرو شد (دو تساوی ۲-۲ مقابل مراکش و افغانستان و یک پیروزی ۴-۱ مقابل تاجیکستان)، اما در مراحل حذفی با شکست دادن ازبکستان در نیمهنهایی (۴-۲) و پیروزی قاطعانه مقابل مراکش در فینال (۵-۰) عنوان قهرمانی را از آن خود کرد.
-
والیبال
تیم مردان والیبال ایران با شکست ترکیه در فینال به مدال طلا دست یافت. این تیم در مرحله مقدماتی بحرین را ۳-۲، قطر را ۳-۰، ترکیه را ۳-۱ و چاد و عربستان را هر دو با نتیجه ۳-۰ شکست داد. در مقابل، تیم زنان والیبال با دو شکست در مرحله گروهی (۰-۳ مقابل آذربایجان و ترکیه) و دو پیروزی در مرحله ردهبندی (هر دو ۳-۰ مقابل افغانستان و تاجیکستان) به مدال برنز رسید.
-
هندبال
تیم زنان هندبال ایران با کسب مدال برنز، اولین مدال تاریخ هندبال زنان ایران در بازیهای کشورهای اسلامی را ثبت کرد. این تیم در دور مقدماتی از ترکیه شکست خورد، اما گینه و مالدیو را شکست داد. در نیمهنهایی به قزاقستان باخت و در دیدار ردهبندی ازبکستان را ۲۹-۲۵ شکست داد. متأسفانه تیم مردان هندبال نتوانست به مدال دست یابد.
ورزشهای انفرادی
در بخش ورزشهای انفرادی، عملکرد رشتههای مختلف بدین شرح بود:
-
کشتی
کشتی بدون شک موفقترین رشته کاروان ایران بود. کشتی فرنگی با ۴ طلا، ۱ نقره و ۱ برنز و کشتی آزاد با ۴ طلا و ۲ برنز، در مجموع ۸ طلا، ۳ نقره و ۳ برنز برای کاروان ایران به ارمغان آوردند.
-
وزنهبرداری
این رشته با ۲ طلا، ۴ نقره و ۹ برنز عملکرد قابل قبولی داشت. علیرضا معینی، پرچمدار کاروان ایران، ۲ نقره و ۱ برنز کسب کرد.
-
ووشو
با ۴ طلا، ۱ نقره و ۱ برنز یکی از درخشانترین رشتههای کاروان ایران بود.
-
کاراته
با ۳ طلا و ۲ نقره عملکرد مطلوبی از خود به نمایش گذاشت.
-
تکواندو
با ۲ طلا، ۲ نقره و ۴ برنز در جمع مدالآوران کاروان ایران قرار گرفت.
-
شنا
سامیار عبدلی با کسب طلای ۵۰ متر آزاد درخشید.
-
تنیس روی میز
با ۲ طلا، ۱ نقره و ۲ برنز عملکرد خوبی داشت.
-
دو و میدانی
با ۴ طلا، ۲ نقره و ۲ برنز یکی از رشتههای موفق بود.
رشتههای با عملکرد متوسط
برخی رشتهها با عملکرد متوسط روبرو بودند:
-
جودو
تنها یک برنز توسط مریم بربط به دست آمد.
-
بوکس
تنها یک برنز کسب شد.
-
شمشیربازی
دو برنز تیمی تنها دستاورد این رشته بود.
-
مویتای
۴ نقره تنها نتیجه این رشته بود.
-
جوجیتسو
۳ برنز کسب شد.
رشتههای بدون مدال
پارا وزنهبرداری (به جز یک طلا توسط روحالله رستمی)، دوگانه و کوراش (که مدالهای آن محاسبه نشد) از جمله رشتههایی بودند که سهم چندانی در مدالآوری کاروان نداشتند.
مقایسه عملکرد ایران با دورههای قبلی
برای درک بهتر عملکرد کاروان ایران در ریاض، لازم است آن را با دورههای قبلی مقایسه کنیم:
-
دوره اول (۲۰۰۵ ریاض)
ایران با ۱۰ طلا، ۹ نقره و ۱۱ برنز در جایگاه چهارم قرار گرفت.
-
دوره سوم (۲۰۱۳ اندونزی)
ایران با ۳۰ طلا، ۱۷ نقره و ۱۲ برنز به مقام دوم دست یافت.
-
دوره چهارم (۲۰۱۷ آذربایجان)
ایران با ۳۹ طلا، ۲۶ نقره و ۳۳ برنز در جایگاه سوم ایستاد.
-
دوره پنجم (۲۰۲۱ قونیه)
ایران با ۳۹ طلا، ۴۴ نقره و ۵۰ برنز (مجموعاً ۱۳۳ مدال) باز هم سوم شد.
در ریاض، ایران با ۲۹ طلا، ۱۹ نقره و ۳۳ برنز (مجموعاً ۸۱ مدال) باز هم در جایگاه سوم قرار گرفت. این آمار نشان میدهد اگرچه تعداد مدالهای طلا کاهش یافته، اما ایران توانسته است در شرایطی که ازبکستان پیشرفت چشمگیری داشته، جایگاه خود را حفظ کند.
پیشرفت ازبکستان و ترکیه
ترکیه با ۷۲ طلا، ۴۴ نقره و ۳۹ برنز (مجموع ۱۵۵ مدال) نشان داد که به عنوان یک قدرت ورزشی در جهان اسلام تثبیت شده است. سرمایهگذاری گسترده در ورزش، توسعه زیرساختها و برنامهریزی بلندمدت از عوامل موفقیت ترکیه است. ازبکستان با ۲۹ طلا، ۳۵ نقره و ۳۲ برنز (مجموع ۹۶ مدال) پیشرفت چشمگیری داشته است. این کشور که در دوره قونیه با ۵۱ طلا دوم شده بود، در ریاض با تعداد طلای کمتر اما مدالهای نقره بیشتر جایگاه خود را حفظ کرد. ازبکستان با برنامهریزی منسجم در ورزشهای پایه مانند کشتی، جودو و وزنهبرداری به یکی از قدرتهای ورزشی منطقه تبدیل شده است.
تحلیل عملکرد ایران
عملکرد ایران در ریاض را میتوان از چند منظر تحلیل کرد:
نقاط قوت
- حفظ جایگاه سوم در شرایطی که رقابت شدیدتر شده بود
- عملکرد درخشان در ورزشهای پایه مانند کشتی، وزنهبرداری و ووشو
- کسب اولین مدال در رشتههایی مانند هندبال زنان
- رشد درصدی در کسب مدالهای طلا نسبت به دوره قبل
- حضور پررنگ در ورزشهای تیمی و کسب مدالهای باارزش
نقاط ضعف
- کاهش تعداد مدالهای طلا نسبت به دو دوره قبلی
- عملکرد ضعیف در برخی رشتهها مانند جودو، بوکس و شمشیربازی
- وابستگی بیش از حد به ورزشهای سنتی و ناتوانی در توسعه ورزشهای جدید
- عدم تعادل در توزیع مدالها بین رشتههای مختلف
- عملکرد نامناسب در برخی ورزشهای المپیکی
چالشها و فرصتها
کاروان ایران در ریاض نشان داد که اگرچه در ورزشهای سنتی قدرت خود را حفظ کرده، اما در توسعه ورزشهای جدید با چالش مواجه است. از سوی دیگر، پیشرفت کشورهایی مانند ازبکستان و ترکیه هشدار جدی برای ورزش ایران محسوب میشود.
مقایسه با قدرتهای منطقه
ترکیه با عملکرد درخشان خود نشان داد که به یک قدرت ورزشی در منطقه تبدیل شده است. سرمایهگذاری گسترده در زیرساختهای ورزشی، استفاده از مربیان بینالمللی و برنامهریزی بلندمدت از عوامل موفقیت ترکیه است. این کشور در بسیاری از رشتهها از جمله ورزشهای تیمی و انفرادی عملکرد درخشانی داشت. ازبکستان نیز با برنامهریزی منسجم در ورزشهای پایه و شناسایی استعدادهای جوان پیشرفت چشمگیری داشته است. این کشور که در دوره قونیه با ۵۱ طلا دوم شده بود، در ریاض با وجود کاهش تعداد طلاها، با افزایش مدالهای نقره جایگاه خود را حفظ کرد. مقایسه ایران با این دو کشور نشان میدهد که ورزش ایران در حال از دست دادن جایگاه خود در منطقه است. در حالی که ترکیه و ازبکستان با برنامهریزی علمی پیش میروند، ایران هنوز متکی به استعدادهای طبیعی و ورزشهای سنتی است.
نقاط قوت کاروان ایران
کشتی بدون شک نقطه قوت اصلی کاروان ایران بود. تیمهای فرنگی و آزاد با هم ۸ طلا، ۳ نقره و ۳ برنز کسب کردند. این عملکرد درخشان نشان میدهد که کشتی ایران همچنان در منطقه حرف اول را میزند. ووشو با ۴ طلا، ۱ نقره و ۱ برنز از دیگر رشتههای درخشان کاروان ایران بود. این رشته که ریشه در فرهنگ شرقی دارد، همواره یکی از مدالآورترین رشتهها برای ایران محسوب میشود. وزنهبرداری با ۲ طلا، ۴ نقره و ۹ برنز عملکرد قابل قبولی داشت. این رشته که از ورزشهای تاریخی ایران است، همچنان میتواند در عرصه بینالمللی درخشش داشته باشد.
نقاط ضعف و چالشها
عملکرد ضعیف در رشته جودو با تنها یک مدال برنز نگرانکننده بود. این در حالی است که کشورهای منطقه مانند ازبکستان و قزاقستان در این رشته پیشرفت چشمگیری داشتهاند. بوکس با یک مدال برنز دیگر رشتهای بود که نتوانست انتظارات را برآورده کند. این رشته که در گذشته مدالآور بوده، در سالهای اخیر با افول مواجه شده است. شمشیربازی با دو مدال برنز تیمی نیز عملکرد ضعیفی داشت. این رشته که از ورزشهای اصیل و تاریخی ایران است، در سالهای اخیر نتوانسته است جایگاه گذشته خود را بازیابد.
راهکارهای بهبود برای آینده
برای بهبود عملکرد در دورههای آینده، ورزش ایران نیازمند برنامهریزی بلندمدت و علمی است:
- ایجاد مراکز استعدادیابی در سراسر کشور و پرورش ورزشکاران از سنین پایه
- استفاده از علوم ورزشی روز دنیا و به کارگیری مربیان بینالمللی در رشتههای ضعیف
- توسعه ورزشهای پایه و سرمایهگذاری بیشتر بر روی ورزشهای المپیکی
- بازنگری در ساختار فدراسیونهای ورزشی و بهینهسازی مدیریت منابع
- توجه ویژه به ورزش بانوان و توسعه زیرساختهای مربوطه
- افزایش همکاریهای بینالمللی و برگزاری اردوهای تمرینی خارج از کشور
نتیجهگیری
ششمین دوره بازیهای کشورهای اسلامی در ریاض نشان داد که ورزش ایران در حالی که در برخی رشتهها قدرت خود را حفظ کرده، اما نیازمند تحول اساسی در ساختار و برنامهریزی است. پیشرفت کشورهای رقیب مانند ازبکستان و تثبیت قدرت ترکیه، لزوم بازنگری در سیاستهای ورزشی ایران را بیش از پیش آشکار میکند. کاروان ایران با وجود تمام محدودیتها، عملکرد قابل قبولی داشت اما برای رقابت با قدرتهای ورزشی جهان اسلام، نیازمند سرمایهگذاری بیشتر، استفاده از علوم ورزشی و برنامهریزی بلندمدت است. حفظ جایگاه در ورزشهای سنتی اگرچه مهم است، اما برای دستیابی به موفقیتهای بینالمللی، باید به ورزشهای المپیکی و مدرن نیز توجه ویژهای شود. تجربیات کسبشده در ریاض میتواند زمینهساز موفقیتهای بیشتر ورزش ایران در آینده باشد. با برنامهریزی دقیق، مدیریت بهینه منابع و استفاده از دانش روز، میتوان شاهد حضور درخشانتر کاروان ایران در دورههای آینده این بازیها بود. ورزش ایران با تکیه بر استعدادهای طبیعی و غنیسازی دانش فنی میتواند جایگاه شایستهای در عرصه ورزش بینالمللی به دست آورد.