آسیانیوز ایران؛ سرویس اقتصادی:
دکتر پزشکیان، رئیسجمهور ایران، قانون تاریخی حذف چهار صفر از پول ملی را برای اجرا به بانک مرکزی ابلاغ کرد. این تصمیم که پس از سالها بحث و بررسی نهایی به مرحله اجرا رسیده است، تحولی بزرگ در نظام پولی کشور محسوب میشود. بر اساس این قانون، واحد جدید پول ملی با نام «ریال جاری» معرفی شده که معادل ۱۰٬۰۰۰ ریال فعلی و ۱۰۰ «قران» خواهد بود. این تغییر پس از تصویب مجلس شورای اسلامی و تأیید شورای نگهبان،حالا به مرحله اجرایی رسیده است. بانک مرکزی موظف شده است ظرف دو سال، مقدمات «دوره گذار» را که حداکثر سه سال به طول خواهد انجامید، فراهم کند. در این دوره، هر دو واحد پول قدیم و جدید به موازات یکدیگر در گردش خواهند بود.
این تحول پولی که با عنوان «اصلاح بند «الف» ماده (۵۸) قانون بانک مرکزی» صورت گرفته است، پس از پایان دوره گذار، تنها ریال جدید و اجزای آن را معتبر خواهد کرد. این به آن معناست که پول قدیم به تدریج از گردش خارج میشود. آییننامه اجرایی این قانون نیز ظرف سه ماه توسط بانک مرکزی تهیه و ابلاغ خواهد شد. این آییننامه جزئیات چگونگی اجرای قانون و فرآیند انتقال را مشخص خواهد کرد. حذف چهار صفر از پول ملی، تصمیمی است که کارشناسان اقتصادی سالها بر ضرورت آن تأکید داشتند. این اقدام میتواند زمینهساز تسهیل مبادلات مالی و کاهش هزینههای چاپ و نگهداری اسکناس باشد. تغییر واحد پولی همچنین میتواند به کاهش روانی اعداد در محاسبات روزمره کمک کند و نظام محاسباتی کشور را سادهتر نماید. این موضوع به ویژه در امور مالی و حسابداری مشهود خواهد بود. این اصلاح پولی در حالی صورت میگیرد که بسیاری از کشورهای جهان پیشتر پله های مشابهی را در تاریخ اقتصادی خود تجربه کردهاند. اکنون نوبت ایران است تا این تحول مهم را پشت سر بگذارد.
بررسی ابعاد فنی و حقوقی قانون جدید
قانون حذف چهار صفر از پول ملی با عنوان «اصلاح بند «الف» ماده (۵۸) قانون بانک مرکزی» به تصویب رسیده است. این تغییر، پایههای حقوقی لازم برای اجرای اصلاح پولی را فراهم میکند. بر اساس این قانون، واحد جدید با نام «ریال جاری» معرفی شده که معادل ۱۰٬۰۰۰ ریال فعلی است. همچنین واحد فرعی جدید با نام «قران» معادل ۱۰۰ ریال جاری خواهد بود. بانک مرکزی به عنوان مجری اصلی این قانون، مسئولیت سنگینی در زمینه برنامهریزی و اجرای فرآیند انتقال بر عهده دارد. موفقیت این طرح تا حد زیادی به نحوه اجرای آن توسط بانک مرکزی بستگی دارد.
مزایای حذف چهار صفر از پول ملی
حذف چهار صفر میتواند به سادهسازی محاسبات روزمره و کاهش اشتباهات محاسباتی کمک کند. اعداد کوچکتر در معاملات، درک و محاسبه را آسانتر میکنند. این اقدام میتواند هزینههای چاپ، نگهداری و انتقال اسکناس را کاهش دهد. با حذف چهار صفر، ارزش اسمی اسکناسها افزایش یافته و نیاز به چاپ اسکناسهای با اعداد بزرگتر کاهش مییابد. از نظر روانی نیز، اعداد کوچکتر میتوانند تأثیر مثبتی بر ادراک مردم از ارزش پول ملی داشته باشند. این موضوع میتواند به تقویت اعتماد به پول ملی کمک کند.
چالشهای دوره گذار سهساله
دوره گذار سهساله چالشهای متعددی به همراه خواهد داشت. گردش موازی دو واحد پولی ممکن است در ابتدا باعث سردرگمی مردم و فعالان اقتصادی شود. سامانههای بانکی، نرمافزارهای مالی و دستگاههای کارتخوان باید به گونهای به روز شوند که بتوانند هر دو واحد پولی را پشتیبانی کنند. این به روزرسانی هزینهبر و زمانبر خواهد بود. آموزش عمومی به مردم و کسبه نیز از دیگر چالشهای این دوره است. مردم باید با واحد جدید آشنا شده و بتوانند به راحتی با آن کار کنند.
تأثیر بر نظام بانکی و اقتصادی کشور
این تغییر پولی بر کلیه قراردادها، حسابهای بانکی و تعهدات مالی تأثیر خواهد گذاشت. بانکها باید کلیه سوابق مالی را به واحد جدید تبدیل کنند. سامانههای حسابداری، نرمافزارهای مالی و گزارشهای اقتصادی باید با واحد جدید تطبیق داده شوند. این فرآیند نیازمند سرمایهگذاری و زمان قابل توجهی است. از نظر اقتصادی، این تغییر به خودی خود تأثیری بر تورم یا ارزش واقعی پول ندارد، اما میتواند زمینهساز اصلاحات بزرگتر در نظام اقتصادی کشور باشد.
تجربه سایر کشورها
- بسیاری از کشورها پیشتر تجربه حذف صفر از پول ملی خود را داشتهاند. ترکیه، برزیل و آرژانتین از جمله این کشورها هستند که درس های ارزشمندی از این فرآیند دارند.
- موفقیت این کشورها نشان میدهد که برنامهریزی دقیق، آموزش عمومی و دوره گذار کافی، عوامل کلیدی در موفقیت اصلاحات پولی هستند.
- همچنین تجربه این کشورها نشان میدهد که این تغییر باید در شرایط ثبات اقتصادی صورت گیرد تا بتواند به اهداف خود دست یابد.