آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
پس از چهار دهه درگیری خونین، حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) روز دوشنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴ با انتشار بیانیهای رسمی، انحلال خود و پایان مبارزه مسلحانه را اعلام کرد. این تصمیم که با دعوت عبدالله اوجالان (رهبر زندانی پ.ک.ک) گرفته شد، میتواند فصل جدیدی در روابط ترکیه با کردها آغاز کند. حزب کارگران کردستان (پ ک ک) که رهبر آن عبدالله اوجالان از سال ۱۹۹۹ زندانی است، با هدف پایان دادن به مبارزه مسلحانه ۴۰ ساله خود با دولت مرکزی ترکیه اعلام کرد که خود را منحل میکند و به درگیریها پایان میدهد.
گروه کُردهای مسلح پکک روز دوشنبه ۱۲ مه (۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴) اعلام کرد که در چارچوب ابتکار جدید صلح با ترکیه، منحل خواهد شد و سلاحهای خود را زمین خواهد گذاشت. با این حساب، این اقدام به چهار دهه درگیری مسلحانه پایان خواهد داد. این تصمیم حزب کارگران کردستان (پکک) نویدبخش پایان یکی از طولانیترین شورشهای مسلحانه در خاورمیانه است و میتواند تأثیر چشمگیری در ترکیه، سوریه و عراق داشته باشد. این خبر توسط خبرگزاری «فرات»، رسانهای نزدیک به پ ک ک، و چند روز پس از برگزاری مجمع این حزب در شمال عراق منتشر شد.
عبدالله اوجالان، رهبر ۷۶ ساله پکک که از سال ۱۹۹۹ در جزیرهای نزدیک استانبول در زندان است، در ماه فوریه از اعضای گروه خود خواسته بود با تشکیل یک مجمع، بهطور رسمی درباره انحلال پکک تصمیمگیری کنند. این درخواست آقای اوجالان، که با وجود ۲۵ سال زندان همچنان یکی از چهرههای بانفوذ در جنبش کردهاست، نقطه عطفی در مسیر پایان دادن به یگ درگیری چند دههای بود؛ نزاعی که از دهه ۱۹۸۰ تاکنون جان دهها هزار نفر را گرفته است. در همین راستا، پکک در یکم مارس (یازدهم اسفند ۱۴۰۳) بهطور یکجانبه آتشبس اعلام کرد، اما آن را مشروط به اقداماتی از جمله تدوین چارچوب قانونی برای مذاکرات صلح دانست.
در بیانه پکک چه آمده است؟
در بیانیهای که توسط خبرگزاری فرات منتشر شد، پکک اعلام کرد که تصمیم به پایان دادن به «ساختار سازمانی» خود گرفته است؛ اقدامی که نشان میدهد این گروه، مبارزه مسلحانهاش را در مقابله با سیاستهای سرکوبگرانه علیه حقوق کردها مؤثر و موفق ارزیابی میکند. طبق بیانیه صادر شده، این مجمع ارزیابی کرده است که مبارزه مسلحانه پکک «مسئله کردها را به نقطهای رسانده که از طریق سیاستهای دموکراتیک قابل حل است و بدین ترتیب مأموریت تاریخی خود را به پایان رسانده است.» حزب حاکم ترکیه این بیانیه را «گامی مهم به سوی ترکیهای عاری از تروریسم» خواند و از آن استقبال کرد. عمر چلیک، سخنگوی حزب متبوع رجب طیب اردوغان، رئیسجمهوری ترکیه در پلتفرم رسانه اجتماعی ایکس نوشت: «اگر تروریسم به طور کامل ریشهکن شود، دروازهای به سوی دوران جدید گشوده خواهد شد.» حزب کارگران توسط آنکارا و متحدان غربی آن به عنوان یک گروه تروریستی شناخته میشود.
از جزئیات ابتکار صلح چه میدانیم و نقش نیروهای دموکراتیک سوریه چیست؟
ترکیه میگوید این انحلال و خلع سلاح باید برای تمام وابستههای پکک نیز اعمال شود. آقای چلیک گفت که این تصمیم باید شامل تمام «شاخهها، وابستهها و ساختارهای غیرقانونی پکک» باشد. او توضیح بیشتری نداد، اما به نظر میرسید که او به مبارزان کرد در سوریه اشاره دارد که با پکک ارتباط دارند و در درگیریهای شدیدی با نیروهای تحت حمایت ترکیه در آنجا درگیر بودهاند. رهبر «نیروهای دموکراتیک سوریه» که تحت حمایت آمریکا قرار دارند، پیشتر اعلام کرده بود که درخواست آقای اوجالان برای آتشبس مشمول گروه او در سوریه نمیشود. جزئیات ابتکار صلح هنوز بهطور عمومی منتشر نشده و مشخص نیست که روند که این فرآیند از جمله نحوه از بین بردن سلاحها و اینکه چه کسی نظارت بر این مراحل را بر عهده خواهد داشت چگونه ادامه خواهد یافت. آینده مبارزان پکک همچنان نامشخص است، از جمله اینکه آیا ممکن است به کشورهای ثالث منتقل شوند یا نه. هیچگونه جزئیاتی در مورد امتیازاتی که پکک ممکن است در ازای تصمیم به انحلال خود بهدست آورد، نیز فاش نشده است. تلاشهای پیشین صلح میان ترکیه و پکک در سال ۲۰۱۵ به شکست انجامید.
تحلیل تحولات
چرا این تصمیم تاریخی است؟
✅
پایان طولانیترین شورش مسلحانه خاورمیانه (۴۰ سال درگیری با ۴۰ هزار کشته)
✅
تأثیر بر کل منطقه: ترکیه، سوریه، عراق و کردهای خاورمیانه
✅
نقش اوجالان: رهبر ۷۶ ساله پ.ک.ک که از زندان این تصمیم را کلید زد
سوالات بیپاسخ
🔹 آیا ترکیه به وعدههای صلح پایبند خواهد ماند؟
🔹 آینده مبارزان پ.ک.ک چه میشود؟ (تبعید؟ عفو؟)
🔹 آیا نیروهای کرد سوریه (YPG) نیز خلع سلاح خواهند شد؟
جدول زمانی
| سال |
رویداد |
| ۱۹۸۴ |
آغاز درگیریهای مسلحانه پ.ک.ک |
| ۱۹۹۹ |
دستگیری اوجالان توسط ترکیه |
| ۲۰۱۵ |
شکست مذاکرات صلح |
| اسفند ۱۴۰۳ |
آتشبس یکجانبه پ.ک.ک |
| اردیبهشت ۱۴۰۴ |
اعلام رسمی انحلال |