آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
سری ثریا اُندر، نایبرئیس پارلمان ترکیه و عضو کلیدی حزب دمکراسی و برابری خلقها (دَم پارتی)، روز ۳ می در سن ۶۲ سالگی بر اثر نارسایی چندگانه اندامها در بیمارستان فلورانس نایتینگل استانبول درگذشت. او که به دلیل نقشآفرینی در مذاکرات صلح میان کُردها و دولت ترکیه و همچنین دفاع از حقوق اقلیتها شناخته میشد، پس از ۱۹ روز مبارزه با بیماری قلبی جان باخت.
در پی درگذشت اُندر، شخصیتهای سیاسی ترکیه از احزاب موافق و مخالف، از راست تا چپ پیامهای تسلیت فرستادند. حزب عدالت و توسعه او را "شخصیتی مهم در عرصه سیاسی" توصیف کرد. دولت باغچلی، رهبر حزب حرکت ملی با وجود تاکید بر تفاوتهای ایدئولوژیک، تلاشهای اوندر برای دستیابی بە صلح را مورد تمجید قرار داد. اوزگور اوزل، رهبر حزب جمهوریخواه خلق نیز اُندر را چهرهای دانست که "زندگی خود را وقف صلح کرد".
همزمان عبدالله اوجالان، رهبر زندانی حزب کارگران کُردستان در زندان جزیره امرالی نیز بە مرگ اوندر واکنش نشان داد و در پیامی احساسی گفت کە "اوندر با مهارتی استادانه، توانایی آن را داشت که تمامی ناکامیها و دشواریها را به سوی خیر و نیکی سوق دهد".
تونجر باکرهان، رئیس مشترک حزب دمکراسی و برابری خلقها (دَم پارتی) هم در واکنش به درگذشت همحزبی خود، با قاطعیت متعهد شد که "راه صلح اُندر را با جدیت ادامه دهد". او در بیانیهای اظهار داشت: «سری ثریا اُندر با تمام وجود برای صلح، برابری و عدالت مبارزه کرد. او نمادی از امید برای خلقهای ترکیه بود و ما قول میدهیم که آرمانهای او را زنده نگه داریم. صلحی که او برای آن جان خود را فدا کرد، با تلاشهای ما محقق خواهد شد.»
سری ثریا اُندر، با وجود ریشههای ترکمن، به دلیل حمایت از حقوق کُردها و دیگر اقلیتها شخصیتی برجسته در سیاست و سینمای ترکیه بود. او پس از تحصیل در رشته علوم سیاسی دانشگاه آنکارا به دلیل فعالیتهای سیاسی در پی کودتای ۱۹۸۰ هفت سال زندانی شد. پس از آزادی، با کارگردانی فیلمهایی چون "سفر به خورشید" (۱۹۹۹) و "بینالملل" (۲۰۰۶) به شهرت رسید و جوایز بینالمللی کسب کرد.
اُندر در سال ۲۰۱۳ در اعتراضات پارک گزی شرکت کرد و در مذاکرات صلح دولت ترکیه با کردها (۲۰۱۳-۲۰۱۵) نقش کلیدی داشت. او در اعلام "توافق دولمهباغچه" در ۲۰۱۵ حضور داشت و در نوروز ۲۰۱۳ پیام آتشبس اوجالان را خواند که به اتهامات قضایی و زندانی شدنش منجر شد. اُندر در سال ۲۰۱۹ آزاد شد و تا زمان مرگ به عنوان نایبرئیس پارلمان و عضو هیئت امرالی در گفتوگوهای صلح کنونی فعالیت میکرد.
-
سوابق سیاسی
-
عضو ارشد حزب دموکراسی و برابری خلقها (دم پارتی)
-
نقش کلیدی در مذاکرات صلح ۲۰۱۳-۲۰۱۵
-
قرائت پیام آتشبس عبدالله اوجالان در نوروز ۲۰۱۳
-
زندانی سیاسی پس از کودتای ۱۹۸۰
-
فعالیتهای هنری
واکنشهای مهم
-
عبدالله اوجالان: "اوندر توانایی تبدیل ناکامیها به فرصتهای صلح را داشت"
-
تونجر باکرهان (رهبر دم پارتی): "راه او را ادامه خواهیم داد"
-
حزب عدالت و توسعه: "او شخصیتی مهم در عرصه سیاسی بود"
-
حزب حرکت ملی: "تلاشهای صلحطلبانه او قابل احترام است"
تحلیل جایگاه سیاسی اوندر
اوندر با وجود اصالت ترکمنی خود، به یکی از مهمترین مدافعان حقوق کردها در ترکیه تبدیل شده بود. فعالیتهای او را میتوان در سه محور اصلی خلاصه کرد:
۱. مذاکرات صلح
۲. دفاع از حقوق اقلیتها
۳. فعالیتهای هنری-سیاسی
مرگ اوندر در شرایطی که گفتگوهای صلح بار دیگر در ترکیه شدت گرفتهاند، ضربهای جدی به فرآیند آشتی ملی محسوب میشود. با این حال، همانطور که همحزبیهایش وعده دادهاند، به نظر میرسد میراث مبارزاتی او همچنان الهامبخش فعالان صلح در ترکیه خواهد بود. آیا ترکیه میتواند بدون حضور این چهره مصالحهجو به راه حل پایدار برای مسئله کردها دست یابد؟ پاسخ این سوال در سالهای آینده مشخص خواهد شد.