درگذشت شهرام شاهرختاش

آسیانیوز ایران؛ سرویس فرهنگی هنری:

ادبیات ایران یکی از چهره‌های کم‌شناخته اما تأثیرگذار خود را از دست داد. شهرام شاهرختاش، شاعر و منتقد پیشکسوتی که از دهه ۴۰ با انتشار مجموعه‌ای به یادماندنی مانند «خواب‌های فلزی» (۱۳۴۶) و «شهر دشوار حنجره‌ها» (۱۳۴۸) به جرگه شاعران شهری و پست‌مدرن پیوست، شب گذشته (۲۳ اردیبهشت) در سکوت خبری درگذشت. آیا این شاعرِ «ناشناخته‌ی شناخته‌شده» ادبیات معاصر، همانقدر که باید دیده شد؟

شهرام شاهرختاش، شاعر و منتقد پیشکسوت از دنیا رفت. اعظم کیان‌افراز، مدیر انتشارات افراز با اعلام این خبر گفت که شاهرختاش مدتی کسالت داشته و دیشب (۲۳ اردیبهشت) خبر درگذشتش رسیده اما زمان دقیق اتفاق مشخص نیست. او که «مجموعه کامل اشعار» شاهرختاش را منتشر کرده، این شاعر را از نسل طلایی دهه ۴۰ و شاعری شهری و پست‌مدرن توصیف کرد و گفت البته نامش کمتر شناخته شده بود. برنامه مراسم تشییع پیکر و خاکسپاری شاهرختاش متعاقبا اعلام خواهد شد.

شهرام شاهرختاش کیست؟!

شهرام شاهرختاش متولد سال ۱۳۲۷، از شاعران و منتقدان پیشکسوتی بود که از دهه‌ ۴۰ شروع به فعالیت کرد و نقدهای بسیاری از او در مطبوعات و مجله‌های آن زمان از جمله مجله‌ «آیندگان» و «فردوسی» منتشر شده است. این شاعر اولین کتاب شعرش را در سال ۱۳۴۶ با نام «خواب‌های فلزی» منتشر کرد. «شهر دشوار حنجره‌ها» (۱۳۴۸)، «فصل غلیظ گیسو» (۱۳۵۰)، «از این دریای ناپیدا کرانه» و «دست بر پیشانی ایام» (۱۳۸۶) نیز دیگر کتاب‌های شعر منتشرشده او هستند.

تحلیل جایگاه ادبی و ویژگی‌های شعری شهرام شاهرختاش

۱. از دهه ۴۰ تا امروز

• شروع زودهنگام: انتشار «خواب‌های فلزی» در ۱۹ سالگی (۱۳۴۶) نشان از استعدادی زودرس داشت.

• نقدهای جسورانه: فعالیت در مجلاتی مانند «فردوسی» و «آیندگان» با نگاه تیزبینانه به ادبیات.

• کم‌شناخته‌شده‌ اما تأثیرگذار: بسیاری او را از پیشگامان شعر پست‌مدرن شهری می‌دانند.

۲. ویژگی‌های شعری

• تصاویر آهنین و صنعتی: در مجموعه‌هایی مانند «خواب‌های فلزی».

• ترکیب اسطوره و زندگی مدرن: به ویژه در «شهر دشوار حنجره‌ها».

• زبان صیقل‌خورده: با تأثیر از نیما و شاملو، اما با صدایی مستقل.

۳. چرا کمتر شناخته شد؟

• عدم پیوستن به جریان‌های سیاسی: دوری از فضای شعری انقلابی دهه ۵۰ و ۶۰.

• کم تعداد بودن آثار: در مقایسه با هم‌نسلانش مانند احمد شاملو یا فروغ.

• تمرکز بر نقد: بخشی از انرژی او صرف نقد ادبی شد.

مرگ شاهرختاش نه فقط از دست رفتن یک شاعر، بلکه خاموشی بخشی از حافظه ادبی دهه ۴۰ است. شاید حالا، با انتشار دوباره آثارش، نسل جدید او را بهتر بشناسد؛ شاعری که «دست بر پیشانی ایام» گذاشت و روایتگر شهری بود که هر روز بیش از پیش «دشوار» می‌شد. زمان تشییع پیکر او متعاقباً اعلام خواهد شد.