شکست مذاکرات آلاسکا؛ نمایش دیپلماتیک بدون دستاورد برای اوکراین

آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:

پوریا زرشناس - دکترای اقتصاد انرژی های تجدیدپذیر

 نشست تاریخی آلاسکا که با وعده‌های بزرگ دو رهبر آمریکا و روسیه آغاز شده بود، در نهایت به نمایشی دیپلماتیک بدون هیچ دستاورد ملموسی برای پایان جنگ اوکراین تبدیل شد. سه ساعت مذاکره فشرده تنها به کلی‌گویی‌های تشریفاتی و وعده‌های مبهم ختم شد، در حالی که آتش جنگ در اوکراین همچنان شعله‌ور است.

دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین در نشست آلاسکا

به گزارش «لیبراسیون"، دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین نتوانستند به طرحی برای پایان جنگ اوکراین دست یابند. نشست سه ساعتۀ آلاسکا که از پیش با عنوان «تاریخی» معرفی شده بود در نهایت، به تعبیر لیبراسیون، موش زایید : نه آتش‌بس، نه توافق و نه امتیاز. به همین خاطر نشست آلاسکا با حضور رؤسای جمهوری روسیه و آمریکا و عالیترین مشاوران‌ آنان رنگ شکست به خود گرفت. در کنفرانس مطبوعاتی دوازده دقیقه‌ای خود، رهبران دو کشور بیش از اندازه کلی‌گویی کردند. پوتین نخست سخن گفت، بی‌اعتنا به عرف دیپلماتیک که در خاک آمریکا رئیس‌جمهوری میزبان را مقدم می‌داند. پوتین همچون کسی که در خانهٔ خویش باشد، ادعا کرد مذاکرات «در فضایی سازنده و آمیخته با احترام متقابل» برگزار شده است. او گفت گفتگوها «بسیار عمیق و مفید» بوده و سپس افزود که روسیه «صادقانه خواستار پایان جنگ» است و «تفاهمی که حاصل شده می‌تواند راه را به سوی صلح در اوکراین هموار کند». اما واژهٔ مبهم «تفاهم» چیزی جز پوششی بر تهی‌بودن این نشست نبود.

اروپا از ایجاد مانع بپرهیزد

از لابه‌لای جملات پوتین روشن بود که هیچ چیز تغییر نکرده است. او گفت: «ما بر این اساس پیش می‌رویم که کی‌یف و پایتخت‌های اروپایی برخوردی سازنده داشته باشند و از ایجاد مانع یا تحریکات پشت‌پرده بپرهیزند.» سپس بار دیگر در توجیه جنگ خود گفت : «برای حل درازمدت جنگ، باید ریشه‌های اصلی این درگیری برطرف شوند.» پوتین در عین حال کوشید ترامپ را خشنود کند. رئیس‌جمهوری پیشین آمریکا همواره تکرار می‌کند که اگر او در سال ۲۰۲۲ در قدرت بود، روسیه به اوکراین حمله نمی‌کرد. پوتین با خوش‌رویی این گفته را تأیید کرد و گفت : «وقتی آقای ترامپ می‌گوید اگر او رئیس‌جمهوری بود جنگی درنمی‌گرفت، من کاملا مطمئنم که چنین می‌شد. این را می‌توانم تأیید کنم.» ترامپ، پس از سخنان مأمور پیشین کا.گ.ب، کوشید شکست را بپوشاند: «پیشرفت‌های زیادی» حاصل شده، «چند نکتهٔ کوچک» باقی مانده، مذاکرات «بسیار ثمربخش» بوده و «بر سر مسائل زیادی توافق کرده‌ایم» بی‌آن‌که البته جزئیاتی ارایه بدهد. وی سپس اعتراف کرد: «هنوز به نتیجه نرسیده‌ایم، اما شانس زیادی داریم.» جمله‌ای که خود به‌تنهایی شکست نشست را بیان می‌کرد.

تماس ترامپ با ناتو و زلنسکی

ترامپ که معمولاً در نشست‌های خبری پرحرف است، این بار کوتاه سخن گفت. اعلام کرد که به‌ زودی با «ناتو، افراد ذی‌ربط و البته رئیس‌جمهوری زلنسکی» تماس خواهد گرفت. او گفت: «در نهایت تصمیم با آنهاست.» هیچ پرسشی از سوی صدها خبرنگار حاضر در نشست پذیرفته نشد. پایان کار با دست‌دادنی گرم میان دو رهبر رقم خورد. برای پوتین، این دیدار پیروزی دیپلماتیک بود: گریز از تحریم‌های تازه و بازگشت پر سر و صدا به صحنهٔ جهانی، نخستین بار پس از آغاز جنگ اوکراین. ترامپ نیز در مصاحبه با فاکس‌نیوز جز تعریف از پوتین چیزی نگفت.

 استقبال گرم ترامپ از پوتین

ترامپ در پرواز به آلاسکا بارها گفته بود ظرف «پنج دقیقه» تشخیص خواهد داد که نشست موفق است یا نه و وعده داده بود به آتش‌بس برسد و پوتین و زلنسکی را پای یک میز بنشاند. او تأکید داشت : «اگر امروز توافق نشود، ناراضی خواهد بود». اما نشست آلاسکا چنین دستاوردی نداشت. تنها صحنهٔ پررنگ نشست، استقبال گرم ترامپ از پوتین بود: فرش قرمز، لبخندها، دست‌دادن پرحرارت و حتی هم‌سفر شدن در لیموزین رئیس جمهوری آمریکا موسوم به «هیولا» اتفاقی کم‌سابقه در دیدارهای امنیتی از این دست به شمار می‌رود.

سربازان روسی حتی در روز مذاکرات نیز دست از کشتار برنداشته‌اند

با این همه، اوکراین توانست نفسی راحت بکشد. بیم اصلی کی‌یف آن بود که دو رهبر، پشت سر او به توافقی دست یابند. سخن از مبادلهٔ سرزمین که ترامپ پیش‌تر مطرح کرده بود برای اوکراین مطلقا غیرقابل ‌قبول است. خواست او توقف فوری و بی‌قید و شرط جنگ و دریافت تضمین‌های امنیتی است. پوتین اما از مواضع خود عقب ننشست. همچنان خواهان چهار منطقهٔ اشغالی (دونتسک، لوهانسک، زاپوریژیا و خرسون) در کنار کریمهٔ ضمیمه‌شده در سال ۲۰۱۴ است. زلنسکی پیش از نشست هشدار داده بود: «سربازان روسی حتی در روز مذاکرات نیز دست از کشتار برنداشته‌اند». او گفته بود روی ترامپ حساب کرده تا به جنگ پایان دهد. اما رئیس‌جمهوری روسیه باز هم زمان خرید.

ترامپ در روزهای پیش از نشست گفته بود که نتیجهٔ دیدار آلاسکا باید به ملاقات سه‌جانبه با زلنسکی بینجامد. حتی این حداقل نیز از سوی پوتین پذیرفته نشد. او ماه‌هاست از ملاقات مستقیم با زلنسکی طفره می‌رود. در پایان نشست، ترامپ به پوتین گفت: «احتمالاً خیلی زود دوباره همدیگر را خواهیم دید.» پوتین با شیطنت پاسخ داد: «این بار در مسکو.» ترامپ غافلگیر شد، اما تأملی کرد و گفت: «جالب است. البته انتقادهایی برمی‌انگیزد، اما ممکن است چنین شود.»

نقاط کلیدی شکست مذاکرات

وعده‌های برآورده نشده ترامپ

• وعده آتش‌بس فوری محقق نشد
• ملاقات سه‌جانبه با زلنسکی برگزار نشد
• هیچ برنامه عملی برای صلح ارائه نشد

مواضع تغییرناپذیر پوتین

• اصرار بر مالکیت چهار منطقه اشغالی
• عدم تمایل به ملاقات مستقیم با زلنسکی
• ادامه توجیه‌های قبلی درباره "ریشه‌های جنگ"

واکنش‌های بین‌المللی

• ناامیدی اوکراین از نتایج نشست
• نگرانی اروپا از تداوم جنگ
• تحلیل رسانه‌های غربی درباره نمایشی بودن مذاکرات

تحلیل دیپلماتیک

• پیروزی نمادین پوتین

  بازگشت به صحنه جهانی پس از تحریم‌ها

• شکست راهبردی ترامپ

  عدم تحقق وعده‌های پیشین

• وضعیت اوکراین

  ادامه جنگ با شدت قبلی

• آینده مذاکرات

  پیشنهاد دیدار بعدی در مسکو