آسیانیوز ایران؛ سرویس علم و تکنولوژی:
سلامت و آموزش دو رکن اساسی توسعه هر جامعهای هستند. وقتی این دو حوزه مورد سوءاستفاده قرار گیرند، پیامدهای آن میتواند جبرانناپذیر باشد. اخیراً خبرهایی درباره تأسیس دانشگاهی جعلی در ارمنستان منتشر شده که ادعای آموزش طب اسلامی را دارد. این ادعا در حالی مطرح میشود که چنین مراکزی هیچ مجوز رسمی یا اعتبار علمی ندارند. طب اسلامی و طب ایرانی، میراثی ارزشمند در تاریخ پزشکی جهان هستند. این مکاتب پزشکی، اصول و قواعد مشخصی دارند که تنها توسط متخصصان مجاز قابل آموزش است. وقتی افراد بیصلاحیت وارد این عرصه شوند، هم سلامت مردم به خطر میافتد و هم اعتماد عمومی تخریب میشود.
سازمان نظام پزشکی کشور به عنوان نهاد ناظر بر امور پزشکی، هشدار جدی درباره این مراکز جعلی صادر کرده است. معاون اجتماعی این سازمان، رسانه ملی را یکی از عوامل گسترش شبهعلم دانسته است. به گفته او، دادن تریبون به افراد بیصلاحیت، باعث رواج خرافهها و انحراف افکار عمومی میشود. این دانشگاه جعلی در ارمنستان، با دریافت مبالغ سنگین از دانشجویان، وعده آموزش طب اسلامی را میدهد. در حالی که هیچ مرجع رسمی، مجوزی برای فعالیت آن صادر نکرده است. چنین اقداماتی نه تنها سلامت افراد را تهدید میکند، بلکه اعتبار طب اصیل ایرانی و اسلامی را خدشهدار میسازد.
متخصصان واقعی حوزه پزشکی همواره تلاش کردهاند تا با ارائه آموزشهای صحیح، از گسترش شبهعلم جلوگیری کنند. اما وقتی رسانههای بزرگ از جمله صدا و سیما، به افراد بیصلاحیت فرصت ظهور میدهند، این تلاشها بیثمر میماند. معاون سازمان نظام پزشکی تأکید کرده که برخورد قضایی با عاملان چنین مراکزی ضروری است. او خواستار مشارکت نهادهای نظارتی برای تعطیلی این مراکز و مجازات مؤسسان آنها شده است. این رویداد، زنگ خطری برای تمام کسانی است که ممکن است فریب چنین مراکزی را بخورند. دانشجویان و خانوادهها باید پیش از ثبتنام در هر مرکز آموزشی، از اعتبار و مجوزهای آن اطمینان حاصل کنند. در ادامه، تحلیل جامعی از ابعاد مختلف این موضوع ارائه میشود تا آگاهی عمومی درباره خطرات چنین مراکزی افزایش یابد.
بررسی ابعاد قانونی و نظارتی
تأسیس مراکز آموزشی بدون مجوز رسمی، نقض قوانین آموزش عالی و پزشکی کشور است. چنین اقداماتی بر اساس قوانین جمهوری اسلامی ایران، جرم محسوب میشود و مجازات دارد. نهادهای نظارتی مانند وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی، مسئولیت نظارت بر فعالیت مراکز آموزشی پزشکی را بر عهده دارند. این نهادها میتوانند با ارسال گزارشهای رسمی به مراجع قضایی، خواستار برخورد با متخلفان شوند. در مورد دانشگاه جعلی در ارمنستان، همکاری نهادهای بینالمللی و مراجع حقوقی دو کشور برای برخورد با این مرکز ضروری است. بدون این همکاری، تعطیلی چنین مراکزی با چالشهای زیادی روبرو خواهد بود.
تأثیرات منفی بر سلامت عمومی
آموزشهای غیراستاندارد در مراکز جعلی، سلامت جامعه را به شدت تهدید میکند. فارغالتحصیلان این مراکز فاقد مهارتهای لازم برای تشخیص و درمان بیماریها هستند. وقتی این افراد وارد سیستم درمانی شوند، ممکن است با تشخیصهای نادرست و روشهای درمانی غیرعلمی، جان بیماران را به خطر بیندازند. این موضوع به ویژه در حوزه طب اسلامی و ایرانی که نیازمند تخصص بالاست، اهمیت بیشتری دارد. علاوه بر این، استفاده از عناوین علمی جعلی، اعتماد عمومی به طب اصیل ایرانی و اسلامی را کاهش میدهد و مردم را از بهرهمندی از مزایای واقعی این مکاتب پزشکی محروم میکند.
نقش رسانهها در گسترش شبهعلم
رسانههای جمعی به ویژه صدا و سیما، نقش مهمی در آگاهیبخشی به جامعه دارند. وقتی این رسانهها به افراد بیصلاحیت فرصت حضور میدهند، ناخواسته به گسترش شبهعلم دامن میزنند. برنامههای تلویزیونی که میزبان چهرههای غیرمتخصص هستند، باعث ایجاد اعتماد کاذب در مردم میشوند. این موضوع به ویژه در حوزه سلامت، پیامدهای جبرانناپذیری دارد. رسانهها باید با دعوت از متخصصان مجاز و منتقدان علمی، به شفافسازی اطلاعات کمک کنند و از معرفی مراکز و افراد فاقد اعتبار خودداری نمایند.
ضرورت آگاهیبخشی به جامعه
بسیاری از دانشجویان و خانوادهها، تحت تأثیر تبلیغات فریبنده این مراکز قرار میگیرند ناآگاهی درباره نحوه تشخیص مراکز آموزشی معتبر، یکی از عوامل اصلی فریب خوردن آنهاست. نهادهای آموزشی و رسانهها باید با انتشار لیست مراکز مجاز و هشدار درباره مراکز جعلی، به افزایش آگاهی عمومی کمک کنند. برگزاری کارگاههای آموزشی در این زمینه نیز میتواند مفید باشد. مردم باید بدانند که پیش از ثبتنام در هر مرکز آموزشی، باید از طریق سایتهای رسمی وزارتخانههای مربوطه، از اعتبار آن اطمینان حاصل کنند.
راهکارهای مقابله با مراکز جعلی
برای مقابله با چنین مراکزی، همکاری نهادهای داخلی و بینالمللی ضروری است. سازمانهای نظارتی باید با تشکیل پروندههای قضایی، خواستار برخورد قانونی با مؤسسان این مراکز شوند. افزایش نظارت بر تبلیغات مراکز آموزشی در فضای مجازی و رسانهها نیز میتواند از گسترش فعالیت آنها جلوگیری کند. علاوه بر این، فرهنگسازی برای مراجعه به مراکز مجاز و معرفی متخصصان معتبر، میتواند انگیزه مردم برای استفاده از خدمات مراکز جعلی را کاهش دهد.