آسیانیوز ایران؛ سرویس علم و تکنولوژی:
رقابت برای تسخیر فضا و ارائه اینترنت جهانی به اوج خود نزدیک میشود. غول تجارت الکترونیک جهان، آمازون، با نامگذاری رسمی پروژه ماهوارهای خود به «لئو»، عزم خود را برای حضور پررنگ در این عرصه نشان داده است. این پروژه که پیشتر با نام رمز «کمربند کویپر» شناخته میشد، اکنون به طور رسمی Amazon Leo نام گرفته است. این نام هوشمندانه اشاره به مدار پایین زمین (LEO) دارد؛ جایی که ماهوارههای این پروژه در ارتفاع حدود ۲۰۰۰ کیلومتری به دور زمین خواهند چرخید.
آمازون برای تحقق این آرمان بزرگ، برنامهای عظیم در نظر گرفته است. این شرکت در نهایت قصد دارد ۳۰۰۰ ماهواره را به فضا پرتاب کند. برای رسیدن به این هدف، بیش از ۸۰ پرتاب مختلف برنامهریزی شده که تاکنون ۶ مورد از آنها با موفقیت انجام شده است. جالب اینجاست که سه مورد از این پرتابها با موشک فالکون ۹ شرکت اسپیسایکس، رقیب اصلی آمازون، انجام شده است. این همکاری غیرمنتظره نشان میدهد که رقابت در فضا گاهی با همکاریهای غیرمنتظره همراه میشود. در مجموع، ۷۲ ماهواره از این پروژه تاکنون در مدار قرار گرفتهاند.
استارلینک اسپیسایکس، که متعلق به ایلان ماسک است، همچنان پیشتاز این رقابت فضایی محسوب میشود. این شرکت اخیراً دهمین هزارمین ماهواره خود را به فضا فرستاده و برتری قابل توجهی در تعداد ماهوارههای مستقر در مدار دارد. ماموریت تعریف شده برای پروژه لئو، بسیار شبیه به هدف استارلینک است: «گسترش اینترنت پرسرعت و قابل اطمینان به مناطقی که از شبکههای فعلی بیبهره هستند.» این افق میتواند تحول عظیمی در دسترسی به اینترنت در مناطق محروم ایجاد کند. با این حال، این پیشرفتهای تکنولوژیک نگرانیهایی نیز به همراه دارد. افزایش تعداد ماهوارهها در مدار پایین زمین، خطر برخوردهای فضایی و تولید زبالههای فضایی را افزایش میدهد. این مسئله میتواند تهدیدی برای مأموریتهای فضایی سرنشیندار و سایر ماهوارهها باشد. آینده این رقابت فضایی نه تنها بر صنعت فناوری، بلکه بر زندگی میلیاردها انسان در سراسر جهان تأثیر خواهد گذاشت. نتیجه این نبرد تعیین خواهد کرد که چگونه به اینترنت دسترسی خواهیم داشت و چگونه از فضای اطراف سیاره خود استفاده خواهیم کرد.
تحلیل استراتژی رقابتی آمازون در بازار اینترنت ماهوارهای
ورود آمازون به عرصه اینترنت ماهوارهای، نشاندهنده افق بلندمدت این شرکت برای گسترش دامنه نفوذ خود است. این حرکت را میتوان ادامه ی روند طبیعی استراتژی توسعه خدمات ابری و دیجیتال آمازون دانست. پروژه لئو به آمازون این امکان را میدهد که مستقیماً به میلیاردها کاربر بالقوه در مناطق محروم دسترسی پیدا کند. این کاربران نه تنها مشتریان جدیدی برای سرویس اینترنت خواهند بود، بلکه میتوانند به بازار جدیدی برای سایر خدمات آمازون تبدیل شوند. رقابت با استارلینک که فعلا پیشتاز این بازار است، چالش بزرگی برای آمازون محسوب میشود. با این حال، منابع مالی عظیم و زیرساختهای فنی آمازون میتواند به آن در این رقابت کمک کند.
بررسی ابعاد فنی پروژه لئو
مدار پایین زمین (LEO) انتخاب هوشمندانهای برای این پروژه است. ماهوارههای در این مدار به دلیل نزدیکی به زمین، تاخیر کمتری در ارسال دادهها دارند که برای سرویسهای اینترنتی حیاتی است. با این حال، ماهوارههای LEO به دلیل نزدیکی به زمین، پوشش کمتری دارند و برای پوشش کامل کره زمین به تعداد بیشتری ماهواره نیاز است. این همان دلیلی است که آمازون برنامه پرتاب ۳۰۰۰ ماهواره را در نظر گرفته است. فناوری مورد استفاده در این ماهوارهها احتمالاً از پیشرفتهترین تکنولوژیهای ارتباطی بهره میبرد. استفاده از باندهای فرکانسی مختلف و سیستمهای پیشرفته ردیابی، از ویژگیهای کلیدی این منظومه ماهوارهای خواهد بود.
چالشهای زیست محیطی و ایمنی فضایی
افزایش سریع تعداد ماهوارهها در مدار پایین زمین، نگرانیهای جدی زیست محیطی ایجاد کرده است. زبالههای فضایی میتوانند برای دهه ها در مدار باقی بمانند و تهدیدی برای سایر ماهوارهها و مأموریتهای فضایی باشند. احتمال برخورد ماهوارهها با یکدیگر یا با زبالههای فضایی موجود، ریسک قابل توجهی محسوب میشود. چنین برخوردهایی میتواند اثر دومینو وار داشته و زبالههای بیشتری تولید کند. مسئله تداخل با رصدهای نجومی نیز از دیگر چالشهای پیش رو است. رد ماهوارهها در تصاویر تلسکوپهای زمینی میتواند تحقیقات نجومی را با مشکل مواجه کند.
تأثیرات ژئوپلیتیک و حقوق فضایی
تسلط شرکتهای خصوصی بر زیرساختهای حیاتی ارتباطی در فضا، سوالات جدی در حاکمیت ملی کشورها ایجاد میکند. کشورها ممکن است نگران وابستگی به شرکتهای خارجی برای دسترسی به اینترنت باشند. قوانین بینالمللی فضایی هنوز با سرعت کافی با این تحولات همگام نشدهاند. نیاز به چارچوب جدید برای مقررات فعالیتهای تجاری در فضا به شدت احساس میشود. رقابت بین شرکتهای آمریکایی در این حوزه، میتواند به حفظ برتری تکنولوژیک آمریکا در فضا کمک کند. این مسئله پیامدهای مهمی برای توازن قوای جهانی در حوزه فناوری دارد.
چشمانداز بازار و تاثیر بر کاربران نهایی
اینترنت ماهوارهای میتواند تحول عظیمی در دسترسی به اینترنت در مناطق روستایی و محروم ایجاد کند. این امر به ویژه برای کشورهای در حال توسعه میتواند فرصتهای جدیدی ایجاد کند. رقابت بین آمازون و اسپیسایکس احتمالاً به کاهش قیمتها و بهبود کیفیت سرویس منجر خواهد شد. این رقابت سالم میتواند به نفع کاربران نهایی تمام شود. با این حال، مسئله مقرون به صرفه بودن هنوز باقی است. آیا مردم در مناطق محروم توانایی مالی برای استفاده از این سرویسها را خواهند داشت؟ این سوالی است که پاسخ آن در آینده مشخص خواهد شد.