آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
امروز، ۲۲ اردیبهشت، روز تولد مریم میرزاخانی، نابغه ریاضی جهان و اولین زن برنده مدال فیلدز (نوبل ریاضیات) است. این روز به پیشنهاد ایران و با تأیید اتحادیه جهانی ریاضیات، به عنوان «روز جهانی زن در ریاضیات» نامگذاری شده است. میرزاخانی ثابت کرد که زن بودن و ایرانی بودن هیچ محدودیتی برای درخشش در پیچیدهترین عرصههای علمی ندارد.
روزی برای زنان، اعداد و معادلات
22 اردیبهشت مصادف است با سالروز تولد پرفسور مریم میرزاخانی. از همین رو در سرتاسر جهان این روز به نام زن در ریاضیات نامگذاری شده است. این روز در جوامع علمی و دانشگاههای بزرگ دنیا پاسداری میشود.
مریم میرزاخانی که بود؟
مریم میرزاخانی ریاضیدان ایرانی و استاد دانشگاه استنفورد بود. میرزاخانی در سال 2014 به دلیل کنشگری در زمینه «دینامیک و هندسه سطوح ریمانی و فضاهای پیمانهای آنها» برنده مدال فیلدز شد که بالاترین جایزه در ریاضیات است. وی اولین زن و ایرانی برنده مدال فیلدز است. زمینه تحقیقاتی او مشتمل بر نظریه تایشمولر، هندسه هذلولوی، نظریه ارگودیک و هندسه سیمپلکتیک بود.
مریم میرزاخانی و المپیاد ریاضی
مریم میرزاخانی در دوران تحصیل در دبیرستان فرزانگان تهران، برنده مدال طلای المپیاد جهانی ریاضی در سالهای 1994 (هنگکنگ) و 1995 (کانادا) شد و در این سال بهعنوان نخستین دانشآموز ایرانی نمره کامل را به دست آورد. وی نخستین دانش آموز ایرانی بود که دو سال مدال طلا گرفت. او سپس در سال 1999 مدرک کارشناسی خود را در رشته ریاضی از دانشگاه شریف و دکترای خود را در سال 2004 از دانشگاه هاروارد زیرنظر استاد کورتیس مکمولن، از برندگان مدال فیلدز، گرفت.
از مریم میرزاخانی بهعنوان یکی از ده ذهنِ جوان برگزیده سال 2005 از سوی نشریه پاپیولار ساینس در آمریکا و ذهن برتر در رشته ریاضیات تجلیل شد. میرزاخانی برنده جوایزی چون جایزه ستر از انجمن ریاضی آمریکا در سال 2013 و جایزه کلی بود. وی از یازدهم شهریورماه 1387 (اول سپتامبر 2008) در دانشگاه استنفورد استاد دانشگاه و پژوهشگر رشته ریاضیات بود. پیش از این، او استاد دانشگاه پرینستون بود. سالروز تولد مریم میرزاخانی 22 اردیبهشت (دوازدهم مه) از سوی اتحادیه بینالمللی انجمنهای ریاضی جهان با پیشنهاد کمیته بانوان انجمن ریاضی ایران به عنوان روز جهانی زن در ریاضیات نامگذاری شد.
بیماری و درگذشت
در تیر 1396 اعلام شد میرزاخانی به دلیل ابتلا به سرطان در بیمارستانی در آمریکا بستری شدهاست. میرزاخانی از چهار سال پیشتر به سرطان پستان مبتلا بوده و این سرطان به مغز استخوان وی سرایت کرده بود. پدر و مادر وی برای مراقبت از او به آمریکا رفتند. وی در 23 تیر 1369 در 40 سالگی در بیمارستانی در کالیفرنیا درگذشت.
افتخارات
زادروز مریم میرزاخانی، بیست و دوم اردیبهشت (دوازدهم مه) از سوی اتحادیه بینالمللی انجمنهای ریاضی جهان با پیشنهاد کمیته بانوان انجمن ریاضی ایران به عنوان روز جهانی زن در ریاضیات نامگذاری شد.
- کتابخانه دانشکده ریاضیات دانشگاه صنعتی شریف به نام مریم میرزاخانی نامگذاری شدهاست.
- ساختمان آمفیتئاتر و کتابخانه دبیرستان فرزانگان 1 تهران – به افتخار مریم میرزاخانی، دانشآموخته این مرکز، در تیر ماه سال 1396 نام یکی از ساختمانهای این دبیرستان موسوم به ساختمان آمفیتئاتر و کتابخانه، به ساختمان پروفسور مریم میرزاخانی تغییر یافت.
- تالار همایشها و کنگرههای خانه ریاضیات اصفهان – هیئت امنای خانه ریاضیات اصفهان، در بیستم مرداد 1395 تصویب کرد تالار همایشها و کنگرههایش در شهر علم اصفهان بنام مریم میرزاخانی، نامگذاری شود.
- تالار اجتماعات دبیرستان بینالملل و تطبیقی پسران تهران – از دیماه 1399
- یکی از خیابانهای برلین، آلمان- در 8 مارس و به مناسبت روز زن به پیشنهاد دانشجویان «دانشگاه فنی برلین».
- یکی از خیابانهای شهر «مونپُلیه» فرانسه به پیشنهاد اعضای انجمن
- خیابانی در کنار دانشگاه معروف «اکول نرمال» در شهر لیون فرانسه
- یک گونه جدید زنبور «شبهانگل» که در منطقه سیستان کشف شدهاست به افتخار این دانشمند و ریاضیدان برنده مدال فیلدز به نام Pristomerus mirzakhaniae از سوی دانشگاه زابل نامگذاری شدهاست
- در 2 فوریه 2018 استلاجیک، شرکتی فعال در زمینه تصویربرداری و تحلیل دیدبانی زمین، میکروماهوارهای از سری گنوست (به اسپانیایی: ÑuSat) را به فضا پرتاب کرد که به افتخار مریم میرزاخانی نامگذاری شدهاست.
- سیارک 321357 میرزاخانی به یاد او نامگذاری شد. نامگذاری افتخاری رسمی توسط مرکز بررسی ریزسیارهها منتشر شد.
اولین پیشنهاد روز زن در ریاضیات
12می مصادف با 22 اردیبهشت، روز تولد پروفسور مریم میرزاخانی روز جهانی «زنان در ریاضیات» نامگذاری شد. هجدهمین کنگره بین المللی ریاضی دانان در مرداد ماه 1397 در شهر ریودوژانیرو کشور برزیل برگزار شد. در این گردهمایی، پیشنهاد کمیته بانوان انجمن ریاضی ایران مبنی بر نامگذاری روز تولد پروفسور مریم میرزاخانی به عنوان «روز زنان در ریاضیات»، توسط سرکار خانم دکتر اشرف دانشخواه، رییس محترم کمیته بانوان انجمن ریاضی ایران، عنوان گردید. پس از ارائه دلائل انجمن ریاضی ایران توسط سرکار خانم دکتر دانشخواه و دفاعیههای ایشان، چندین سازمان از جمله انجمن زنان اروپایی در ریاضیات، انجمن جهانی زنان در ریاضیات، زنان آفریقایی در انجمن ریاضیات، انجمن زنان هندی و ریاضیات و نیز گروه زنان ریاضیدان شیلیایی، از پیشنهاد ایران حمایت نمودند.
در پایان، با تأیید اکثریت اعضای حاضر، روز 12 ماه می میلادی (مطابق با 22 اردیبهشت) از سوی اتحادیه بینالمللی انجمنهای ریاضی جهان به عنوان روز جهانی زنان در ریاضیات انتخاب گردید. موافقت اتحادیه بینالمللی انجمنهای ریاضی جهان با نامگذاری روز تولد پروفسور مریم میرزاخانی به عنوان «روز زنان در ریاضیات» یکی از آخرین دستاوردهای ایران در علم ریاضیات در عرصهٔ جهانی است. در حاشیه این گردهمایی به یاد پروفسور مریم میرزاخانی نمایشگاهی برگزار گردید.
از این پس، هر ساله روز جهانی “زنان در ریاضیات” همزمان با سالروز تولد مریم میرزاخانی گرامی داشته میشود. در سایت اینترنتی مربوط به این روز، در خصوص انتخاب روز جهانی زنان در ریاضیات، آمده است: ” 12 می (22 اردیبهشت) فرصت شادیبخشی برای جامعه ریاضی است تا زنان ریاضیدان را گرامی بدارد. این گرامیداشت هرساله در سراسر جهان برگزار میشود. هدف از نامگذاری روز جهانی زنان در ریاضیات، الهامبخشی به زنان سراسر جهان برای گرامیداشت دستاوردهای آنها در ریاضی است تا بدین وسیله بتواند زمینهای را برای ایجاد فضای کاری مناسب، لذتبخش و همگانی فراهم کند. ” او به دنیا ثابت کرد زنان هم میتوانند در حل پیچیده ترین مسایل دنیا موفق باشند. او نشان داد زنان ایرانی در شایستگی و نبوغ چیزی کمتر از مردان ندارند.
نغزترین سخن را پدرش احمد میرزاخانی گفت: مریم را الگو کنید نه اسطوره....
روحش شاد و یادش گرامی.