درگذشت ابراهیم رهبر

آسیانیوز ایران؛ سرویس فرهنگی هنری:

۱. ادبیات به مثابه اعتراض

• تمرکز بر محرومان: رهبر در داستان‌هایی مانند «نام کسما» و «دود و آه»، زندگی روستاییان و کارگران را با نگاهی واقع‌گرایانه روایت می‌کرد.

• تلفیق سیاست و ادبیات: عضویت در کانون نویسندگان ایران و همکاری با مجلاتی مانند «آرش» و «نگین» نشان‌دهنده تعهد او به ادبیات متعهد بود.

۲. زندان و سکوت اجباری

• دستگیری در ۱۳۵۲: به دلیل ارتباط با جریان‌های چپ، فعالیت ادبی او با وقفه مواجه شد.

• رد صلاحیت در وزارت فرهنگ و هنر: پس از آزادی از زندان، راهی به سیستم فرهنگی وقت نداشت و به انزوای خودخواسته تن داد.

۳. میراث ادبی

• نمایشنامه‌نویسی مغفول‌مانده: آثاری مانند «مهربانان و سه نمایشنامه دیگر» از نمونه‌های موفق تئاتر اجتماعی آن دوره است.

• کودک در مرکز توجه: همکاری با کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان نشان‌دهنده دغدغه او برای ادبیات کودک بود.

۴. چرا کمتر شناخته شد؟

• سانسور و حاشیه‌نشینی: پس از زندان، امکان انتشار گسترده آثارش محدود شد.

• عدم پیوند با جریان‌های روشنفکری پس از انقلاب: برخلاف هم‌دوره‌ای‌هایش مانند غلامحسین ساعدی، هرگز به حلقه‌های ادبی جدید راه نیافت.

 مرگ ابراهیم رهبر نه فقط پایان زندگی یک نویسنده، که پایان نمادین نسلی از روشنفکران دهه ۴۰ است که ادبیات را با سیاست و عدالتخواهی گره زدند. امروز که بسیاری از آثار او در کتابفروشی‌ها یافت نمی‌شود، پرسش اصلی این است: چرا چنین صدای مهمی از حافظه جمعی ادبیات ایران حذف شد؟ شاید پاسخ را باید در همان زندان‌ها و سکوت‌های تحمیلی جستجو کرد.