آسیانیوز ایسران / یزد ؛ این گزارش با استناد نشست خبری ثبت جهانی یزد بهعنوان شهر جهانی زیورآلات سنتی و تحلیل روندهای فرهنگی نوظهور در کشور تهیه شده است .
🔹 مقدمه:
ثبت
جهانی شهر یزد بهعنوان «شهر زیورآلات سنتی» تنها یک رویداد نمادین نیست، بلکه بخشی
از یک جریان گستردهتر در جهت احیای صنایعدستی، تقویت هویت فرهنگی، و بازیابی نقش
ایران در معماری تمدنی جهانی است. این اقدام در حالی رخ میدهد که سیاستگذاران فرهنگی
کشور تلاش دارند تا از اقتصاد نفتمحور فاصله بگیرند و بهسوی اقتصاد خلاق، دادهمحور
و فرهنگی حرکت کنند.
🔸 ۱. جایگاه صنایعدستی در معادلات جدید جهانی
در عصر
نوین، صنایعدستی تنها بازتابی از فرهنگ سنتی نیست، بلکه بهعنوان شاخهای از اقتصاد
خلاق و بخشی از دیپلماسی عمومی نقشآفرینی میکند. امروز کشورهایی همچون هند، مراکش
و ترکیه با برندسازی فرهنگی، سهمی مؤثر از بازارهای جهانی هنر و طراحی را تصاحب کردهاند.
در این
میان، ثبت جهانی یزد فرصتی استثنایی برای بازتعریف جایگاه ایران در این عرصه است. یزد
با میراث زیورآلات سنتی خود – از زرگری و ملیلهکاری تا فیروزهنشان و قلمزنی – میتواند
تبدیل به قطب صادرات فرهنگی خاورمیانه شود، بهشرط آنکه برنامهریزی مناسبی در پس
این ثبت جهانی وجود داشته باشد.
🔸 ۲. چالشهای پیشرو؛ از دادههای گمشده تا زنجیره ناقص
یکی
از موضوعات کلیدی که در این نشست مورد تأکید قرار گرفت، عدم وجود آمار دقیق و شفاف
از وضعیت واقعی صادرات صنایعدستی ایران بود. به گفته دکتر مریم جلالی، بخش زیادی از
صادرات در قالب روشهای غیررسمی، تجارت چمدانی، یا فروش آنلاین خارج از نظام گمرکی
کشور انجام میشود و همین امر مانعی برای طراحی سیاستهای کارآمد است.
تحلیل
کلیدی:
اگر
نتوانیم دادههای واقعی را در اختیار داشته باشیم، سیاستگذاری فرهنگی مؤثر نیز ممکن
نخواهد بود. بنابراین، ایجاد سامانههای رصد، تعریف کدهای تعرفهای دقیق، و ردیابی
صادرات صنایعدستی در همه بسترها (دیجیتال، فیزیکی، گردشگری) باید در اولویت باشد.
🔸 ۳. الگوی حکمرانی جدید در شهر جهانی
ثبت
جهانی یزد تنها زمانی معنا خواهد داشت که به تغییر الگوی حکمرانی فرهنگی در این شهر
منجر شود. شهر جهانی باید دارای زیرساخت فرهنگی، شبکه مشارکت مردمی، نظام حمایت از
هنرمندان، و ابزارهای نوین عرضه و روایت باشد.
در این
راستا، تأکید اسماعیل دهستانی، معاون سیاسی استانداری یزد، بر استفاده از ظرفیت خانهها،
بازارها و کارگاههای تاریخی بهعنوان مراکز تولید خلاق، کاملاً در راستای تجربه موفق
کشورهای صاحبسبک است.
تحلیل
راهبردی:
الگوی
حکمرانی مشارکتی، که در آن هنرمندان، سرمایهگذاران، سیاستگذاران محلی و دانشگاهها
در یک زنجیره خلاق قرار میگیرند، کلید موفقیت شهرهای جهانی است. این الگو باید در
یزد طراحی، مستند و تکثیر شود.
🔸 ۴. از ثبت جهانی تا دیپلماسی هنرمحور
نکته
مهم در سخنان معاون صنایعدستی کشور، تأکید بر این بود که ثبت جهانی تنها یک افتخار
نیست، بلکه «آغاز یک انقلاب نرم» است؛ انقلابی که در آن روایت فرهنگی جایگزین برند
تجاری، و زیباییشناسی ایرانی جایگزین مصرفگرایی غربی شود.
تحلیل
مفهومی:
در چنین
رویکردی، صنایعدستی دیگر فقط برای فروش نیست؛ برای روایت است. هر انگشتر قلمزده یزدی،
حامل داستانی است از مهارت، زیباشناسی و جهانبینی یک تمدن. این همان نقطهای است که
دیپلماسی عمومی و صادرات فرهنگی به هم میرسند.
🔻 جمعبندی نهایی:
ثبت
جهانی یزد، آغاز یک مسیر است نه پایان یک پرونده. مسیری که نیازمند سیاستگذاری هوشمند،
دادهمحوری، حکمرانی مشارکتی و روایتگری فرهنگی است. اگر این فرصت بهدرستی مدیریت
شود، میتوان یزد را به الگویی ملی در حکمرانی صنایعدستی و یک برند جهانی در صادرات
خلاق فرهنگی تبدیل کرد