آسیانیوز ایران / یزد ؛ ثبت
جهانی یزد بهعنوان «شهر جهانی زیورآلات سنتی» نهتنها گامی بزرگ در تثبیت جایگاه بینالمللی
صنایعدستی ایران است، بلکه بازتابی از پیوند میان تاریخ، هویت، اقتصاد و خلاقیت در
بستری بومی و ریشهدار بهشمار میرود. این دستاورد، ادامه مسیر جهانیشدن یزد است؛
شهری که پیش از این بهواسطه بافت تاریخی منحصربهفرد خود در فهرست میراث جهانی یونسکو
جای گرفته بود و اکنون با درخشش صنایع زیورآلات سنتی، بار دیگر در سطح بینالمللی خوش
درخشیده است.
میراثی
که زنده است، نه موزهای
زیورآلات
سنتی یزد، صرفاً کالای تزئینی نیست؛ بلکه یک زبان فرهنگی و رسانه بیکلام است که هویت
زن ایرانی، خاطره جمعی، زیباییشناسی و حکمت بومی را در خود متبلور ساخته است. آنگونه
که سعد القدومی، رئیس شورای جهانی صنایع دستی، اشاره کرد: «آنچه در یزد دیده شد، بیش
از یک شاهکار هنری، یک سمفونی فرهنگی بود؛ میراثی زنده و پیوسته که حلقههای نسلها
را به هم پیوند میدهد.»
این
هنر-صنعت برخلاف تصور رایج، صرفاً مربوط به گذشته نیست. حضور فعال جوانان، بانوان و
نسلهای نو در طراحی، تولید و عرضه این آثار، اثبات میکند که با برنامهریزی درست،
میتوان از گذشته الهام گرفت و آینده را ساخت.
اقتصاد
فرهنگمحور؛ جایگزینی برای نفت و فولاد
در سخنان
وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری، نکتهای کلیدی به چشم میخورد: «صنایع دستی
فراتر از اقتصاد است، اما اگر بخواهیم، میتواند به اقتصاد نیز تکیهگاه دهد.» ایران
صاحب بیش از ۳۰۰ رشته صنایع دستی از مجموع ۴۰۰ رشته جهانی است. این اعداد، اگرچه در
نگاه اول کمی خشک و آماری بهنظر میرسند، اما پیام مهمی دارند: ایران نه تنها صاحبسبک
است، بلکه توان تبدیل خلاقیت هنری به مزیت رقابتی اقتصادی را دارد.
صنعت
زیورآلات سنتی یزد، با درگیر کردن حدود ۶ هزار خانواده، مصداقی زنده از “اقتصاد خلاق”
است. اگر این صنعت از نظر سیاستگذاران در تراز صنایع مادر چون فولاد و پتروشیمی قرار
گیرد، میتواند یکی از محورهای جدید توسعه پایدار و بومیگرا در ایران باشد.
ثبت
جهانی، آغاز مسیر است نه پایان راه
ثبت
جهانی، بر خلاف تصور عام، نقطه پایان نیست. بلکه نقطه آغاز مسئولیتها، الزامات و انتظارات
جدید است. آنگونه که قدومی یادآور شد، جهانی شدن یزد در حوزه زیورآلات سنتی باید بهعنوان
“نقطه عطف”ی برای سرمایهگذاری، ارتقای آموزش، صادرات هنری و دیپلماسی فرهنگی دیده
شود.
تجربه
شهرهایی مانند اصفهان، شیراز و تبریز در مسیر برندینگ صنایعدستی، نشان داده است که
پیوستن به شبکه شهرهای خلاق جهانی، تنها در صورتی پایدار میماند که پشتوانه مستمر
سیاستگذاری، آموزش رسمی، تجاریسازی هوشمند و تعامل جهانی فراهم باشد.
از نقره
تا روایت؛ قصهگویی فرهنگی در زیورآلات یزد
یکی
از زیباترین فرازهای مراسم، نقل قول از یک هنرمند یزدی بود که گفته بود: «من زیورآلات
نمیسازم، قصههای این شهر را میسازم.» این جمله، روح صنایعدستی ایرانی را در خود
خلاصه کرده است: روایتگری.
هنرِ
ساخت زیورآلات سنتی در یزد، از نقره و سنگ فراتر رفته است. این آثار حامل نشانهشناسی
خاص، فرمهای برگرفته از فرهنگ کویری، نقشمایههای آیینی و باورهای بومیاند. آنچه
در ظاهر گوشواره یا گردنبند مینماید، در حقیقت پیامی فرهنگی است که بینیاز از ترجمه،
با مخاطب جهانی ارتباط برقرار میکند.
یزد؛
تمدن زنده در دل بیابان
استاندار
یزد به درستی اشاره کرد که این استان، نه تنها در حوزه صنایع دستی، بلکه در قلمروهای
ادبی، مذهبی، معماری و مهندسی سنتی (همچون قناتها) نیز قابلیت ثبت جهانی دارد. اگر
با رویکردی یکپارچه به میراث فرهنگی نگاه شود، یزد میتواند به نخستین “استان جهانی
فرهنگ و تمدن” ایران بدل شود.
جمعبندی:
یک فرصت ملی، نه صرفاً افتخاری محلی
ثبت
جهانی یزد به عنوان شهر جهانی زیورآلات سنتی، تنها متعلق به مردم یزد نیست؛ این یک
دستاورد ملی است. فرصتی برای بازتعریف «قدرت نرم» ایران در صحنه جهانی؛ برای ارائه
چهرهای متفاوت، صلحآمیز، خلاق، زیباشناختی و فرهنگی از ایرانی که دشمنانش میخواهند
تنها با برچسبهای نظامی و سیاسی معرفی شود.
اکنون
زمان آن است که با هوشمندی، زیرساختهای حمایتی، آموزشی و تجاریسازی این هنر صنعت
تقویت شود تا در آینده، شاهد جهانی شدن دیگر هنرهای اصیل ایرانی در دیگر نقاط این سرزمین
کهن باشیم