گامی جدید از اپوزیسیون جمهوری اسلامی
در شرایطی که ایران تحت حاکمیت جمهوری اسلامی با چالشهای عمیق سیاسی، اقتصادی و اجتماعی روبهرو است، گردهمایی برخی از از ایرانیان مخالف جمهوری اسلامی در مونیخ در روزهای ۳ و ۴ مرداد ۱۴۰۴ (۲۵ و ۲۶ ژوئیه ۲۰۲۵) بهعنوان حرکتی در تاریخ اپوزیسیون جمهوری اسلامی ثبت شد. این رویداد که تحت عنوان کارزار «همکاری ملی برای نجات ایران» برگزار شد، با حضور رضا پهلوی، فعالان سیاسی، مادران دادخواه، هنرمندان، ورزشکاران و نمایندگان اقوام و مذاهب مختلف ایران، سعی در ارسال پیامی به جهان داست: مخالفان برای گذار از نظام کنونی و ساختن ایرانی آزاد و دموکراتیک، متحد شدهاند!
جزئیات گردهمایی مونیخ
این گردهمایی در دو روز متوالی برگزار شد:
- روز نخست (۳ مرداد ۱۴۰۴): تجمعی در میدان مارینپلاتز مونیخ برگزار شد که صدها ایرانی از سراسر اروپا در آن حضور یافتند. شرکتکنندگان با در دست داشتن پرچمهای شیر و خورشید و پلاکاردهایی در حمایت از رضا پهلوی، شعارهایی در راستای اتحاد ملی و گذار دموکراتیک سر دادند. فروغ کنعانی، پژوهشگر جامعهشناسی، در گفتوگو با یک تلویزیون، این رویداد را «استراتژی ضروری» برای اتحاد اپوزیسیون توصیف کرد.
- روز دوم (۴ مرداد ۱۴۰۴): همایش اصلی در سالنی در مونیخ با حضور رضا پهلوی و بیش از ۵۰۰ فعال سیاسی و اجتماعی برگزار شد. بیانیهای مشترک منتشر شد که بر اصول بنیادین مانند حفظ تمامیت ارضی ایران، جدایی دین از حکومت، برابری تمامی شهروندان و تعیین نظام آینده از طریق انتخابات آزاد تأکید داشت. حضور عدهای از دادخواهان در کنار پهلوی، توجه بسیاری را جلب کرد.
نقش رضا پهلوی
رضا پهلوی، فرزند محمدرضاشاه و بهعنوان چهرهای محوری در این گردهمایی، بار دیگر بر نقش خود بهعنوان نماد ملی و نه صرفاً نماینده یک مرام سیاسی تأکید کرد. او در بیانیهای که در شبکههای اجتماعی منتشر شد، این همایش را «بزرگترین و متنوعترین گردهمایی مخالفان جمهوری اسلامی» توصیف کرد که برای بهرهگیری از فرصت تغییر دموکراتیک در ایران برگزار شده است. سعید بشیرتاش، مسئول شورای مرکزی جبهه هفت آبان، نیز نقش میزبانی شاهزاده پهلوی را نشانهای از شکلگیری آلترناتیوی مشخص برای آینده ایران دانست.
پهلوی پیشتر اعلام کرده بود که بیش از ۵۰ هزار نفر از مقامات و نیروهای نظامی جمهوری اسلامی به کارزار «همکاری ملی» پیوستهاند، که نشاندهنده ریزش در بدنه رژیم و افزایش حمایت از اپوزیسیون است. او همچنین در گفتوگو با نشریه پولیتیکو تأکید کرد که این گردهمایی یکی از متنوعترین رویدادهای اپوزیسیون از زمان انقلاب ۱۳۵۷ است و هدف آن ایجاد ائتلافی رو به رشد برای همکاری میان گروههای مختلف است.
واکنشها و حاشیهها
- حمایت گسترده در شبکههای اجتماعی: پستهای منتشرشده در شبکههای اجتماعی نشاندهنده استقبال پرشور دشمنان نظام اسلامی از این گردهمایی بود. کاربران، این رویداد را نشانهای از همبستگی ملیگرایانه و آمادگی برای دوران گذار توصیف کردند.
- گزارشهای رسانههای نزدیک به حکومت: برخی منابع داخل کشور ادعا کردند که تعداد شرکتکنندگان در این تجمع حدود ۵۰ نفر بوده است.
- سابقه مونیخ و اپوزیسیون: مونیخ پیشتر نیز در سال ۱۴۰۳ (فوریه ۲۰۲۵) شاهد تجمعات اعتراضی ایرانیان در واکنش به لغو دعوت رضا پهلوی از کنفرانس امنیتی مونیخ بود. این سابقه نشاندهنده اهمیت این شهر بهعنوان پایگاهی برای فعالیتهای اپوزیسیون ایرانی است.
چرا از نظر دشمنان نظام اسلامی، این گردهمایی مهم است؟!
این گردهمایی به چند دلیل از اهمیت ویژهای برای حامیان آن برخوردار است:
- تنوع شرکتکنندگان: حضور طیف وسیعی از گروهها، از پادشاهیخواهان تا جمهوریخواهان و نمایندگان اقوام و مذاهب مختلف، نشاندهنده تلاش برای ایجاد اتحادی فراگیر است.
- پیام جهانی: برگزاری این رویداد در قلب اروپا، توجه بینالمللی را به خواست ایرانیان برای تغییر جلب کرد.
- نقش مادران کشتهشدگان: حضور مادران دادخواه بهعنوان نمادی از مقاومت، پیامی به جامعه جهانی ارسال کرد.
- تأکید بر گذار مسالمتآمیز: برخلاف برخی جریانات که به دنبال تغییرات خشونتآمیز هستند، این کارزار بر گذار مسالمتآمیز و دموکراتیک تأکید دارد.
چالشها و چشمانداز آینده
با وجود موفقیت این گردهمایی، چالشهایی نیز وجود دارد:
- تفرقه در اپوزیسیون: تاریخچه اپوزیسیون ایرانی نشاندهنده اختلافات متعددی است، مانند کنارهگیری برخی اعضای منشور مهسا در سال ۱۴۰۱. این گردهمایی تلاشی برای غلبه بر این تفرقهها بود.
- فشارهای خارجی: لغو دعوت شاهزاده رضا پهلوی از کنفرانس امنیتی مونیخ در فوریه ۲۰۲۵ نشان داد که برخی دولتهای غربی ممکن است مانع فعالیتهای اپوزیسیون شوند.
- امنیت سایبری: هک شدن حسابهای تلگرام رسانهها در سال ۲۰۲۵ نگرانیهایی درباره امنیت اطلاعات افرادی که با کارزار «همکاری ملی» در ارتباط هستند ایجاد کرده است.
با این حال، این گردهمایی امیدی برای براندازان ایجاد کرده است. بیانیه منتشرشده در مونیخ بر ایجاد مکانیسمی برای همکاری میان گروههای مختلف و نهادسازی برای دوران گذار تأکید دارد.
نتیجهگیری
گردهمایی مونیخ در ۳ و ۴ مرداد ۱۴۰۴ نهتنها یک رویداد سیاسی، بلکه آزمونی برای اپوزسیون بود. رضا پهلوی، بهعنوان فردی شناختهشده، نقش کلیدی در هدایت این حرکت ایفا کرد و پیام این گردهمایی به جهانیان این بود که شرکتکنندگان آن آمادهاند تا با جمهوری اسلامی مبارزه کنند.../