آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
در سایه سکوت قوانین و سنگینی سنتها، بدن زنانه بار دیگر به عرصهای برای اعمال کنترل و تحمیل خشونت تبدیل شده است. این بار نه با حجاب اجباری، که با تیغ پزشکی و گواهینامهای به نام «تأیید دوشیزگی». روزنامه شرق در گزارشی عمیق و تکاندهنده، پرده از یکی از تاریکترین و شرمآورترین اقدامات علیه زنان در ایران برداشته است. گزارشی با عنوان «گواهی شرم» که روایتگر درد زنانی است که برای ازدواج یا حتی طلاق، مجبور به دریافت گواهیای برای اثبات «سالم» و «دستنخورده» بودن بدن خود شدهاند.
این زنان تجربه خود از این معاینه اجباری را همراه با حس شرم، تحقیر و خشم عمیق توصیف میکنند. احساسی که نه تنها در لحظه معاینه، بلکه به عنوان زخمی روانی برای سالها با آنان میماند و حق بر بدن و عشق را از آنان سلب میکند. گزارش شرق نشان میدهد این اجبار تنها یک رسم عرفی نیست، بلکه پشتوانهای قانونی نیز دارد. طبق قانون، اگر در دوران عقد، دختر باکره باشد، تنها نصف مهریه به او تعلق میگیرد. همین یک بند قانونی، هزاران زن را مجبور میکند برای به دست آوردن حق خود، تن به سخت ترین معاینات دهند. این گزارش را میتوان از چند منظر حقوقی، اجتماعی، پزشکی و فمینیستی تحلیل کرد:
خشونت سیستماتیک علیه تمامیت جسمانی و روانی زنان
این اقدام مصداق بارز «خشونت ساختاری» است. سیستمی متشکل از عرف، سنت و قانون، به طور سازمانیافته بدن زن را به عنوان «ملک» مرد یا خانواده او تعریف کرده و حق مالکیت و تصمیمگیری بر آن را از خود زن سلب میکند. این معاینه، یک بازرسی برای اطمینان از «سلامت کالا» پیش از «معامله» است.
تبعیض قانونی آشکار
همانطور که وکیل مورد استناد گزارش اشاره کرده، این گواهی تنها برای زنان اعتبار قانونی دارد. این یک نابرابری حقوقی فاحش است که مردان را به طور کامل از هرگونه بررسی یا مسئولیت مشابه مبرا میکند. این قانون نه تنها زنستیزانه که از اساس غیرعلمی است، زیرا فقدان پرده بکارت میتواند دلایل غیرجنسی زیادی (مانند ورزشهای سنگین) داشته باشد.
آسیبهای روانی پایدار
زنان در این گزارش به درستی از «آثار روانی و عاطفی طولانیمدت» سخن گفتهاند. این تجربه میتواند منجر به ایجاد یا تشدید اختلالات اضطرابی، افسردگی، احساس شرم مزمن از بدن (Body Shame)، و ایجاد ترومای عمیق حول مسائل جنسی و صمیمیت شود. این آسیبها میتواند بر کل زندگی زناشویی فرد سایه بیندازد.
نقض فاحش اخلاق پزشکی
رفتار «سرد، بیرحمانه و غیرهمدلانه» پزشکان که در گزارش به آن اشاره شده، نشاندهنده نقض آشکار اصول بنیادین اخلاق پزشکی از جمله «عدم آسیب رسانی» و «احترام به استقلال بیمار» است. پزشک در اینجا نه به عنوان حافظ سلامت، بلکه به عنوان بازوی اجرایی یک سیستم سرکوبگر عمل میکند.
ابزاری برای کنترل اقتصادی و اجتماعی زنان
استفاده از این گواهی در فرآیند طلاق (برای دریافت نصف مهریه) نشان میدهد که چگونه از بدن زن به عنوان یک اهرم فشار اقتصادی استفاده میشود. این کار استقلال مالی زنان را محدود کرده و آنان را در رابطههای ناسالم و آزارنده زندانی میکند، زیرا توان مالی برای ترک رابطه را ندارند.
مقاومت و آگاهیبخشی
خودِ انتشار این گزارش توسط روزنامه شرق، یک آگاهیبخشی مهم است. بیرون کشیدن چنین موضوعاتی از حاشیه و آوردن آن ها به کانون توجه، اولین قدم برای به چالش کشیدن و تغییر این هنجارهای ظالمانه است. این گزارش به زنان قربانی صدایی میدهد و نشان میدهد که آن ها تنها نیستند.