آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
پاییز 1404 برای دانشجویان و دانشآموزان ایرانی، با تردید و تأخیر همراه خواهد بود. در حالی که به شکل سنتی سال تحصیلی دانشگاهها از اول مهر آغاز میشود، ابوالفضل واحدی، معاون آموزش وزیر علوم، رسما اعلام کرد که بازگشایی دانشگاهها به هفته سوم یا چهارم مهرماه موکول شده است. دلیل این تأخیر بیسابقه از زبان مقامات، "مشکلات بهوجودآمده و تعویق در تاریخ امتحانات و اعلام نتایج آزمون سراسری و آزمون کارشناسی ارشد" عنوان شده است. این در حالی است که به نظر میرسد تصمیمگیری برای سال تحصیلی آینده تحت تأثیر عوامل پیچیدهتری قرار دارد.
پیش از این، وزارت آموزش و پرورش نیز از برنامهریزی برای سه شیوه «حضوری، مجازی و ترکیبی» در مدارس خبر داده و احتمال آنلاین شدن کلاسها را به طور کامل مطرح کرده بود. این همزمانی اطلاعیه ها، نشاندهنده یک برنامه ریزی کلان برای مدیریت جمعیت در مراکز آموزشی است. با این حال، منابع مستقل و تحلیلگران، مسائل دیگری از جمله ملاحظات امنیتی در پی گسترش احتمالی اعتراضات، خطر درگیری نظامی و همچنین مشکلات زیرساختی جدی مانند کمبود پایدار انرژی (برق و گاز) و آب را از دلایل اصلی شت پرده این تصمیمگیریها میدانند. تصمیم برای به تأخیر انداختن بازگشایی دانشگاهها و اعلام آمادگی برای آموزش مجازی در مدارس، فراتر از یک مسئله اداری ساده است و میتوان آن را در چارچوب "مدیریت ریسک اجتماعی و امنیتی" تحلیل کرد.
مدیریت جمعیت و جلوگیری از تشکلهای اعتراضی
دانشگاهها و مدارس به طور سنتی کانون تحرکات اجتماعی و اعتراضی در ایران بودهاند. به تأخیر انداختن بازگشایی و کاهش تراکم دانشجویان در خوابگاهها و کلاسها، یک تاکتیک برای "سپری کردن" زمان اوج احتمالی تنشها (مثلاً حول محور سالگردها یا تحولات سیاسی-نظامی پیشرو) است. پراکندگی دانشجویان در خانههایشان، سازماندهی هرگونه حرکت جمعی را به مراتب دشوارتر میکند.
چالشهای زیرساختی غیرقابل انکار
ایران در سال گذشته با بحران جدی کمبود برق و گاز مواجه بود. دانشگاهها و مدارس از مصرفکنندگان بزرگ انرژی هستند. به تعویق انداختن شروع سال تحصیلی، حتی برای چند هفته، میتواند فشار بر شبکههای انرژی را در زمانی که هنوز پیک مصرف سرمای سالانه آغاز نشده، کاهش دهد. این نشان میدهد دولت نسبت به توانایی خود برای تأمین پایدار انرژی برای مراکز آموزشی، اطمینان ندارد.
آمادهباش برای سناریوهای بحرانی
افزایش تنشهای منطقهای و احتمال درگیری نظامی، برنامهریزان را وادار کرده تا برای بدترین سناریوها آماده باشند. در چنین شرایطی، تجمعات بزرگ انسانی در دانشگاهها و مدارس میتواند به یک هدف آسیبپذیر تبدیل شود. داشتن یک طرح از پیش تعریفشده برای آموزش مجازی، یک گزینه ضروری برای تداوم آموزش در صورت بروز بحران است.
تضاد روایت رسمی و واقعیات زمینی
دلیل اعلامشده رسمی (تأخیر در آزمونها) اگرچه ممکن است بخشی از واقعیت باشد، اما به تنهایی قانعکننده نیست. این تأخیر میتوانست با برنامهریزی فشرده جبران شود. ترکیب این تصمیم با اعلام آمادگی آموزش و پرورش برای آموزش مجازی، نشان میدهد دلایل عمیقتر و کلانتری در جریان است که مقامات ترجیح میدهد به صورت رسمی به آن ها اشاره نکنند. این شکاف بین "دلیل اعلامشده" و "دلیل واقعی" خود نشانهای از عمق مسائل است.