آسیانیوز ایران؛ سرویس اقتصادی:
در اقدامی که میتواند ضربهای جدی به برنامههای توسعهای هند و ایران وارد کند، دولت ایالات متحده معافیت تحریمی بندر راهبردی چابهار را لغو کرد. این تصمیم که از ۸ مهرماه 1404 اجرایی میشود، تمامی افراد و نهادهای فعال در این بندر را در معرض تحریمهای آمریکا قرار میدهد. بندر چابهار که تنها بندر اقیانوسی ایران محسوب میشود، نقش کلیدی در مسیر ترانزیت بینالمللی شمال-جنوب دارد و هند آن را حلقه اتصال خود به ایران، افغانستان، روسیه و آسیای میانه میداند. لغو این معافیت در حالی صورت میگیرد که هند تنها چند ماه پیش قراردادی ۱۰ ساله برای بهرهبرداری از این بندر امضا کرده بود. همزمان، گزارشها حاکی است که عراق نیز تحت فشار آمریکا از اجرای قرارداد سوآپ گاز با ترکمنستان از طریق ایران منصرف شده است. این دو تصمیم پی در پی نشاندهنده تشدید سیاست «فشار حداکثری» آمریکا علیه ایران است. این گزارش به تحلیل پیامدهای این تصمیمات بر اقتصاد منطقه و پاسخ احتمالی بازیگران مختلف میپردازد. لغو معافیت تحریمی بندر چابهار توسط آمریکا را میتوان در چارچوب استراتژی فشار حداکثری علیه ایران تحلیل کرد. این تصمیم چندین پیامد مهم دارد:
از نظر اقتصادی
این اقدام میتواند سرمایهگذاری ۱۲۰ میلیون دلاری هند در چابهار را با خطر مواجه کند. شرکت «ایندیا پورتس گلوبال» که مدیریت بندر را بر عهده گرفته، اکنون با ریسک تحریم روبرو است. این مسئله میتواند تعویق بیشتری در توسعه چابهار را باعث شود، پروژهای که پیش از این نیز به کندی پیش میرفته است.
از نظر استراتژیک
این تصمیم، رقابت بین چابهار و گوادر (بندر پاکستانی با حمایت چین) را تشدید میکند. در حالی که چابهار با موانع جدیدی روبرو شده، گوادر به سرعت در حال توسعه است و پیشبینی میشود ظرفیت آن تا سال ۲۰۴۵ به ۴۰۰ میلیون تن برسد.
از نظر منطقهای
این تصمیم بر امنیت انرژی عراق نیز تأثیر گذاشته است. لغو معافیت تحریمی قبلی در مارس گذشته باعث کاهش ۳۰۰۰ مگاواتی ظرفیت برق عراق شده بود و حالا فشار جدید آمریکا باعث لغو قرارداد سوآپ گاز ترکمنستان-عراق شده است. نکته جالب توجه، زمان بندی این تصمیمات است. لغو معافیت چابهار تنها چند هفته پس از تأکید رئیسجمهور ایران بر اهمیت این بندر در نشست سازمان همکاری شانگهای صورت گرفته است. این نشاندهنده هدفمند بودن اقدامات آمریکا است.
از نظر دیپلماتیک
این تصمیمات میتواند روابط هند و آمریکا را تحت تأثیر قرار دهد. هند که روابط استراتژیک با آمریکا دارد، اکنون با معضل جدیدی بین منافع ملی خود و فشارهای آمریکا روبرو شده است.