آسیانیوز ایران؛ سرویس فرهنگی هنری:
سینمای ایران یکی از ستونهای مستحکم خود را از دست داد. ناصر تقوایی، کارگردان نامدار سینما و خالق آثاری ماندگار مانند «دایی جان ناپلئون» و «آرامش در حضور دیگران»، پس از یک عمر خلق هنری متعهدانه، چشم از جهان فروبست. او که متولد ۱۳۲۰ در آبادان بود، از پیشگامان سینمای مدرن ایران به شمار میرفت. تقوایی حتی پیش از انقلاب، با ساخت سه فیلم درخشان «آرامش در حضور دیگران»، «صادق کرده» و «نفرین»، خود را به عنوان فیلمسازی صاحب سبز و جریانساز به همگان شناساند. این هنرمند در طول سالیان گذشته، با محدودیتها و دشواریهای بسیاری برای خلق اثر هنری دست و پنجه نرم کرد، اما هرگز از اصول و عقاید هنری خود کوتاه نیامد. نمونه بارز این استواری، وقتی بود که جایزه ویژه هیئت داوران جشنواره فیلم فجر را نپذیرفت و در مراسم حاضر نشد.
مرضیه وفامهر، همسر وی، با انتشار پیامی کوتاه و عمیق، خبر درگذشت این هنرمند بزرگ را تأیید کرد و نوشت: «ناصر تقوایی، هنرمندی که دشواری آزاده زیستن را برگزید، به رهایی رسید.» ناصر تقوایی، کارگردان پیشکسوت سینمای ایران و خالق آثاری چون «دایی جان ناپلئون» و «آرامش در حضور دیگران»، در ۸۳ سالگی درگذشت. همسرش در پیامی از «رهایی» هنرمندی نوشت که «دشواری آزاده زیستن» را برگزیده بود. ناصر تقوایی؛ میراث دار سینمایی که آزادی را بر اعتبار ترجیح داد. درگذشت ناصر تقوایی را میتوان فراتر از یک فقدان شخصی، پایان یک فصل از سینمای ایران دانست. تحلیل کارنامه او ابعاد مختلفی دارد:
۱. پایهگذار رئالیسم شاعرانه
تقوایی در فیلمهایی مانند «آرامش در حضور دیگران» و «صادق کرده»، توانست تلفیقی منحصربهفرد از واقعگرایی اجتماعی و حس شاعرانه خلق کند. نگاه او به طبقات مختلف جامعه، فارغ از کلیشههای رایج، الگویی برای نسلهای بعدی شد.
۲. استاد اقتباس ادبی
سریال «دایی جان ناپلئون» که بر اساس رمان ایرج پزشکزاد ساخته شد، نه تنها یک اثر محبوب، که یک پدیده فرهنگی-اجتماعی بود. تقوایی در این اثر نشان داد که چگونه میتوان ادبیات را با حفظ اصالت، به زبانی سینمایی و فراگیر ترجمه کرد.
۳. هنرمندی معترض و اصولگرا
عملکرد تقوایی در جشنواره فیلم فجر (عدم حضور و قبول نکردن جایزه) نمونه بارز موضعگیری مستقل او در برابر نظام حاکم بر فرهنگ و سینما بود. این عمل، او را به نمادی از "هنرمند معترض" تبدیل کرد که حاضر نیست اصولش را با اعتبار عوض کند.
۴. زیستن در حاشیه به انتخاب
علیرغم موقعیت و ظرفیتی که داشت، تقوایی در سالهای پایانی عمر به حاشیه رانده شد. اما این حاشیهنشینی بیشتر یک "انتخاب" بود تا اجبار؛ انتخابی که از "دشواری آزاده زیستن" سرچشمه میگرفت.
۵. میراثی برای نسل آینده
کارنامه تقوایی به هنرمندان جوان میآموزد که میتوان در شرایط سخت، هم هنرمند ماند و هم انسان. او ثابت کرد که اعتبار واقعی یک هنرمند، در وفاداری به اصولش است، نه در تعداد جوایز روی طاقچه.