آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
رسانه ملی ایران بار دیگر در مرکز توجهات قرار گرفته است، اما این بار نه به خاطر برنامهای سازنده، که به دلیل اظهارات توهینآمیز یکی از مجریانش. فیروز کریمی، مربی شناخته شده فوتبال، در برنامه زنده مرتکب رفتاری شد که بسیاری آن را تحقیرآمیز و زنستیزانه میدانند. او خطاب به یکی از مجریان زن صدا و سیما(المیرا شریفیمقدم) و در واکنش به اظهارات وی درباره وحید هاشمیان و پرسپولیس، جملهای گفت که به سرعت آتش خشم بسیاری را برافروخت: "بروید در خانه آشپزی کنید که شوهرتان گرسنه است!" این جمله کوتاه اما عمیقاً توهینآمیز، نه تنها به یک زن، که به تمامی زنان شاغل، تحصیلکرده و فعال اجتماعی توهین محسوب میشود.
این اظهارات در حالی مطرح شده که سالهاست فعالان حقوق زنان در ایران برای تغییر نگرشهای کلیشهای و تبعیضآمیز مبارزه میکنند. نگاهی که زنان را تنها به نقشهای سنتی محدود میکند. واکنشها به این اتفاق به سرعت در فضای مجازی گسترش یافت. کاربران با ایجاد هشتگهای مختلف، خواستار عذرخواهی رسمی و برخورد با این مجری شدند. این اتفاق پرسشهای مهمی را درباره مسئولیت اجتماعی مجریان و سازوکارهای نظارتی در صداوسیما مطرح میکند. چگونه چنین اظهاراتی در رسانه ملی بدون مانع پخش میشود؟ از سوی دیگر، این رویداد نشان میدهد که علیرغم تمام پیشرفتهای اجتماعی، هنوز نگرشهای مردسالارانه در بخشهایی از جامعه و حتی رسانه رسمی کشور ریشه دارد. اکنون نگاهها به پاسخ رسمی صداوسیما و برخورد با این مجری دوخته شده است. آیا رسانه ملی در قبال این رفتار مسئولیت پذیر خواهد بود؟
تحلیل جامعهشناختی و فرهنگی
این اظهارات بازتابی از کلیشههای جنسیتی عمیق در بخشی از جامعه است. نگاهی که نقش زن را محدود به امور خانه و آشپزی میکند. از دیدگاه جامعهشناختی، چنین گزارههایی در رسانه ملی میتواند به تقویت و تثبیت این کلیشهها کمک کند. رسانهها نقش مهمی در شکلدهی به نگرشهای اجتماعی دارند. این اتفاق نشان میدهد که علیرغم حضور پررنگ زنان در عرصههای علمی، اجتماعی و اقتصادی، هنوز نگرشهای سنتی در مورد نقش زنان در جامعه وجود دارد.
تحلیل رسانهای و اخلاق حرفهای
از منظر اخلاق رسانهای، این اظهارات نقض آشکار اصول حرفهای روزنامهنگاری است. مجریان رسانه ملی موظف به رعایت احترام به تمامی اقشار جامعه هستند. سوال مهم اینجاست که سازوکارهای نظارتی در صداوسیما چگونه اجازه پخش چنین مطالب توهینآمیزی را میدهند؟ آیا سیستم بازبینی برنامههای زنده کارآمد نیست؟ این اتفاق لزوم آموزش اخلاق حرفهای و حساسیتزایی جنسیتی برای مجریان و تولیدکنندگان برنامههای رسانه ملی را آشکار میسازد.
تحلیل حقوقی و قانونی
از نظر حقوقی، این اظهارات میتواند مصداق توهین و هتک حرمت باشد. قوانین ایران توهین به اشخاص را جرم میداند. این اقدام ممکن است نقض قوانین مربوط به منشور حقوق شهروندی نیز باشد که بر رعایت کرامت انسانی و منع تبعیض تأکید دارد. المیرا شریفیمقدم میتواند از طریق قانونی علیه این مجری شکایت کند. چنین پروندههایی میتواند به ایجاد رویه قضایی در مورد مسئولیت مجریان کمک کند.
تحلیل روانشناختی و ارتباطی
از دیدگاه روانشناسی ارتباطات، چنین اظهاراتی نشان از فقدان همدلی با زنان به خصوص زنان شاغل و عدم درک احساسات و حقوق دیگران دارد. این نوع گفتار میتواند تأثیرات روانی منفی بر زنان جامعه داشته و حس تحقیر و بیارزشی را در آنان تقویت کند. از سوی دیگر، چنین رفتاری در رسانه ملی میتواند به عادیسازی گفتار توهینآمیز در جامعه دامن بزند.
تحلیل سیاسی و اجتماعی
این اتفاق در بستر بحثهای گستردهتر درباره حقوق زنان در ایران رخ داده است. جامعه ایران در حال گذار از نگرشهای سنتی به مدرن است. واکنشهای گسترده به این موضوع نشان میدهد که افکار عمومی نسبت به مسائل مرتبط با حقوق زنان حساسیت بالایی پیدا کرده است. برخورد صداوسیما با این موضوع میتواند نشاندهنده جهتگیری این نهاد در قبال مسائل زنان باشد. این برخورد احتمالاً با دقت از سوی ناظران داخلی و بینالمللی پیگیری خواهد شد.