آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
هر سال با فرارسیدن هفتم آبان، آرامگاه کوروش بزرگ در پاسارگاد صحنه خاموشی و انزواست. این رویداد که روزی میزبان صدها هزار نفر بود، اکنون در حصر فرو رفته است. داستان این محدودیتها به سال ۱۳۹۶ بازمیگردد. زمانی که مراسم روز کوروش به درگیری کشیده شد و از آن پس، تمام روزنههای دسترسی به مقبره کوروش در این تاریخ بسته شد. این محدودیتها در حالی اعمال میشود که در سال ۱۳۹۵، بنا به گزارش حاضرین، بیش از ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار نفر در پاسارگاد گرد هم آمده بودند. این گردهمایی عظیم، نشان از علاقه عمیق مردم ایران به میراث فرهنگی خود داشت.
آبگیری سد سیوند
ریشههای این گردهمایی به سال ۱۳۸۴ بازمیگردد. زمانی که بحث آبگیری سد سیوند مطرح شد و دوستداران میراث فرهنگی به رهبری دکتر پرویز ورجاوند، کمیتهای برای نجات پاسارگاد تشکیل دادند. امروز اما، پاسارگاد در هفتم آبان به مکانی بسته تبدیل شده است. هیچگونه برنامهریزی برای گردهمایی یا بازکردن مجموعه انجام نمیشود و این رویه نهمین سال خود را سپری میکند. این محدودیتها پرسشهای زیادی را درباره حق مردم برای دسترسی به میراث فرهنگی خود ایجاد میکند. آیا حفاظت از میراث فرهنگی باید به معنای محروم کردن مردم از آن باشد؟ کارشناسان معتقدند این رویکرد، نه تنها به حفاظت از میراث فرهنگی کمک نمیکند، بلکه باعث فاصله گرفتن مردم از هویت تاریخی خود میشود. پاسارگاد که روزی نماد شکوه و عظمت ایران بود، امروز در سکوت و انزوا به سر میبرد. این سکوت، پرسشبرانگیز است.
پیشینه تاریخی و شکلگیری گردهمایی
گردهمایی هفتم آبان در پاسارگاد ریشه در فعالیتهای میراثدوستانی دارد که در سال ۱۳۸۴ و در اعتراض به آبگیری سد سیوند تشکیل شد. دکتر پرویز ورجاوند و همکارانش با تأسیس "کمیته نجات پاسارگاد"، تلاش کردند تا توجه عمومی را به خطرات پیش روی این محوطه تاریخی جلب کنند. این حرکت به تدریج به سنتی سالانه تبدیل شد که هر سال بر تعداد شرکتکنندگان آن افزوده میشد. در اوج این گردهماییها، شمار حاضرین به صدها هزار نفر میرسید.
تحولات امنیتی و محدودیتها
در سال ۱۳۹۶ تحول مهمی در روند این گردهمایی رخ داد. ایجاد فضای امنیتی و ممانعت از حضور مردم، به درگیری انجامید و از آن پس، دسترسی به پاسارگاد در هفتم آبان کاملاً محدود شد. این محدودیتها که ابتدا موقتی به نظر میرسید، به رویهای دائمی تبدیل شده است. تأمین امنیت و جلوگیری از درگیری، دلیل اصلی این محدودیتها عنوان شده است.
تأثیرات فرهنگی و اجتماعی
محدودیت دسترسی به پاسارگاد در هفتم آبان، تأثیرات فرهنگی و اجتماعی عمیقی داشته است.این مسئله باعث محروم شدن مردم از ارتباط با یکی از مهمترین نمادهای هویت ملی شده است. همچنین، فضای گفتگو درباره میراث فرهنگی را محدود کرده است. همچنین، این اقدام باعث ایجاد شکاف بین مردم و نهادهای متولی میراث فرهنگی شده است.
دیدگاههای مختلف درباره محدودیت
در مورد محدودیتهای پاسارگاد، دیدگاههای مختلفی وجود دارد. برخی معتقدند این اقدام برای حفاظت از میراث فرهنگی و جلوگیری از آسیبهای احتمالی ضروری است. در مقابل، بسیاری بر این باورند که میراث فرهنگی باید در دسترس مردم باشد و محدودیت دسترسی، خود نوعی آسیب به میراث فرهنگی محسوب میشود. پیدا کردن راه حلی که هم امنیت را تأمین کند و هم دسترسی مردم را ممکن سازد، چالش اصلی است.
راهکارهای ممکن و چشمانداز آینده
برای حل این مسئله، چند راهکار میتواند مؤثر باشد:
- ایجاد سازوکارهای نظارتی و مدیریتی برای برگزاری ایمن مراسم.
- گفتگو بین نهادهای مسئول و نمایندگان مردم برای پیدا کردن راه حل مناسب.
- برنامهریزی برای سازماندهی مراسم تحت نظارت و مدیریت مناسب.
در بلندمدت، فرهنگسازی برای رفتار مناسب با میراث فرهنگی میتواند از بروز مشکلات جلوگیری کند.