آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
گاهی یک لحظه خشم و یک تصمیم آنی، می تواند سرنوشت یک خانواده را برای همیشه تغییر دهد. این را فاجعه ای ثابت می کند که شامگاه گذشته در خانه ای در شهر اهر روی داد. در میان سکوت شبانه محله ای آرام در اهر، فریادی بلند شد که آرامش را شکست. فریادی که از درد و خشم می گفت و از ناآگاهی و حسرت. همه چیز از یک بازی کودکانه آغاز شد. از توپی که در فضای محدود خانه به پرواز درآمد و به مادر خانواده برخورد کرد. اتفاقی ساده که می توانست با لبخندی پایان یابد. اما این بار پایان داستان متفاوت بود. خشم پدر که شاید از فشارهای زندگی رنج می برد، با صدای بلند و کلمات تند همراه شد و آتشی به پا کرد.
پسر ۱۲ ساله که از این برخورد پدر به خشم آمده بود، نتوانست هیجانات خود را کنترل کند. در آن لحظه بحرانی، خردسال ترین راه را انتخاب کرد. او به آشپزخانه رفت و چاقی را برداشت. همان وسیله ای که باید برای تهیه غذا به کار می رفت، این بار به سلاحی مرگبار تبدیل شد. ضربه ای که بر سینه پدر فرود آمد، نه تنها جان او را گرفت، که آینده پسر و آرامش خانواده را نیز برای همیشه نابود کرد. اینک پرسش های بسیاری درباره چرایی این فاجعه و راه های پیشگیری از تکرار آن وجود دارد که نیازمند اندیشیدن است.
بحران مدیریت خشم در نوجوانان
این تراژدی نشان می دهد که نوجوان ما فاقد مهارت های اولیه کنترل خشم بوده است. در سنین نوجوانی، هیجانات به اوج خود می رسند و توانایی کنترل این هیجانات نیازمند آموزش است. خشم یک emotion طبیعی است اما نحوه ابراز آن نیازمند یادگیری است. نوجوان در این حادثه نشان داد که راه های سالم ابراز خشم را نمی شناسد و در لحظه بحران، خشونت را انتخاب کرده است. آموزش مهارت های کنترل خشم باید از سال های اولیه زندگی آغاز شود. خانواده و مدرسه نقش کلیدی در آموزش این مهارت ها دارند. فقدان این آموزش ها می تواند به فجایع جبران ناپذیری بینجامد.
نقش سبک های تربیتی در خانواده
به نظر می رسد در این خانواده، سبک تربیتی مبتنی بر دیالوگ و گفتگو نبوده است. استفاده پدر از روش های تحکم آمیز و فریاد زدن، فضای مناسبی برای ارتباط سالم ایجاد نکرده بود. در خانواده هایی که فضای عاطفی سرد حاکم است و ارتباطات مبتنی بر احترام متقابل نیست، نوجوانان راه های ناسالمی برای ابراز احساسات خود پیدا می کنند. این فاجعه نمونه ای از این مسئله است. سبک های تربیتی دموکراتیک که در آن به نظرات نوجوان احترام گذاشته می شود و فضای گفتگو وجود دارد، می تواند از بروز چنین حوادثی پیشگیری کند.
تأثیر محیط خانواده بر رفتار نوجوان
محیط خانواده اولین و مهمترین مدرسه برای آموزش مهارت های زندگی است. نوجوان در این محیط می آموزد که چگونه با تعارضات روبرو شود و مشکلات را حل کند. در خانواده ای که خود والدین الگوی مناسبی برای حل تعارض نیستند و از خشونت کلامی یا فیزیکی استفاده می کنند، نوجوان نیز همین الگوها را یاد می گیرد. ایجاد فضای امن عاطفی در خانواده، جایی که نوجوان بتواند احساسات خود را بدون ترس ابراز کند، از ضروریات پیشگیری از چنین حوادثی است.
دسترسی آسان به ابزار خطرناک
دسترسی آسان این نوجوان به چاقو، سؤال مهمی درباره ایمن سازی محیط خانه در برابر کودکان و نوجوانان مطرح می کند. بسیاری از خانواده ها به این مسئله مهم توجه کافی ندارند. وسایل خطرناک از جمله چاقو، ابزار آلات برنده و سایر وسایل آسیب زا باید در محیطی امن و دور از دسترس نوجوانان نگهداری شود. این یک اقدام پیشگیرانه ساده اما بسیار مؤثر است. آموزش استفاده صحیح از این وسایل و خطرات احتمالی آنها نیز از وظایف مهم والدین است که متأسفانه در بسیاری از خانواده ها نادیده گرفته می شود.
نیاز به مداخلات روانشناختی
این نوجوان به طور قطع به مداخلات فوری روانشناختی نیاز دارد. این عمل او می تواند نشانه ای از اختلالات حل نشده یا فشارهای روانی انباشته شده باشد. بررسی سابقه روانشناختی نوجوان، وجود اختلالات رفتاری، تجربیات تروماتیک قبلی و وضعیت سلامت روان او باید توسط متخصصان مورد ارزیابی قرار گیرد. مداخلات روانشناختی نه تنها برای این نوجوان، که برای تمام اعضای خانواده ضروری است. این فاجعه تأثیرات عمیق روانی بر همه بازماندگان خواهد داشت.