آسیانیوز ایران / یزد ؛ نشست اخیر «چله رسانهای» در یزد با حضور معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار، به فرصتی برای بازتعریف نقش مدرسه در تربیت دانشآموزان کنشگر تبدیل شد؛ جایی که گفتوگو، نقد سازنده و مسئولیتپذیری، نه به عنوان شعار، بلکه به عنوان ضرورت آینده ایران مورد تأکید قرار گرفت.
تحلیل: مدرسه؛ نخستین آزمایشگاه دموکراسی اجتماعی
در جهان امروز، مدرسه تنها محلی برای آموزش دروس رسمی نیست؛ بلکه بستری برای تمرین زیست اجتماعی، گفتوگو، مسئولیتپذیری و مطالبهگری آگاهانه است.
سخنان اسماعیل دهستانی، معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استاندار یزد، از همین زاویه حائز اهمیت است. او به صراحت از لزوم برقراری گفتمان دو سویه با نسل نوجوان سخن گفت؛ مفهومی که در ادبیات توسعه اجتماعی، به عنوان «سرمایه اجتماعی ارتباطی» شناخته میشود.
در واقع، گفتوگوی صادقانه با دانشآموزان، به معنای پذیرش نقش آنان در شکلدهی آینده است؛ نسلی که نه تنها مخاطب آموزش، بلکه بازیگر فرآیند یادگیری و مشارکت اجتماعی است.
تشکلهای دانشآموزی؛ کارگاه تمرین جامعهپذیری
دهستانی در سخنان خود، تشکلهای دانشآموزی را به عنوان بستر پرورش «روحیه مشارکت، تعامل و همدلی» یاد کرد. این تشکلها، چه در قالب بسیج دانشآموزی، انجمن اسلامی یا گروههای رسانهای مدرسه، کارکردی فراتر از فعالیت فوقبرنامه دارند؛ آنان شالوده نهاد مدنی آینده کشورند.
در واقع، حضور دانشآموزان در چنین فضاهایی به آنان میآموزد چگونه نقد کنند، چگونه مسئولیت بپذیرند و چگونه گفتوگو را جایگزین تقابل سازند. این همان حلقه مفقودهای است که بسیاری از نهادهای آموزشی در تحقق آن با چالش روبهرو هستند.
سواد رسانهای؛ ابزار قدرت نسل نو
یکی از نقاط برجستهی نشست، تأکید دهستانی بر رسانهگر بودن دانشآموزان بود. او پیشنهاد کرد خبرنگاران نوجوان به روابط عمومی نهادهای دولتی و فرمانداریها معرفی شوند. این پیشنهاد، فراتر از یک حرکت نمادین، گامی هوشمندانه در جهت تلفیق آموزش با واقعیت اجتماعی است.
رسانه در دنیای امروز نه صرفاً وسیله اطلاعرسانی، بلکه ابزاری برای تفکر انتقادی، تحلیل و تغییر نگرش است. نوجوانی که مهارت مستندسازی، گفتوگو و تحلیل خبر را میآموزد، فردا در جایگاه شهروند، مدیر یا فعال اجتماعی، نگاهی دقیقتر، اخلاقمدارتر و مسئلهمحور خواهد داشت.
مطالبهگری آگاهانه؛ کلید جامعه پیشرو
دهستانی بر ضرورت پرورش روحیه مطالبهگری تأکید کرد؛ اما مطالبهگری اگر بر پایه منطق، تحلیل و گفتوگو نباشد، به اعتراض بیثمر تبدیل میشود.
از اینرو، تقویت تفکر تحلیلی و نقادانه در مدارس، همان زیرساخت فرهنگی جامعه توسعهیافته است. مدرسه باید محیطی امن برای «پرسشگری» باشد؛ جایی که دانشآموز نه از ترس نمره، که از سر کنجکاوی و دغدغه، سؤال کند.
چنین محیطی، بستر پرورش مدیران و اندیشمندان آینده است؛ کسانی که توان نقد منصفانه، تصمیمگیری مشارکتی و اصلاحگری مؤثر دارند.
یزد؛ الگوی گفتوگو و همزیستی فرهنگی
استان یزد، با سابقه فرهنگی غنی و مردمانی اهل تعامل، امروز میتواند الگویی از «مدرسه گفتوگو» در سطح ملی ارائه دهد. طرحهایی چون «چله رسانهای» در مدارس، اگر با استمرار و حمایت نهادهای آموزشی و فرهنگی همراه شوند، میتوانند حلقه ارتباطی میان آموزش رسمی و زیست اجتماعی را کامل کنند.
در واقع، آنچه دهستانی مطرح کرد، نه صرفاً یک سخن اداری، بلکه بیانیهای راهبردی در جهت تربیت نسل تحلیلگر و خلاق است؛ نسلی که به جای تکرار، میفهمد، میپرسد و میسازد.
جمعبندی:
مدرسه امروز باید از فضای انفعال خارج شود و به میدان اندیشه تبدیل گردد؛
تشکلها، رسانههای دانشآموزی و گفتمان انتقادی، سه ضلع مثلثیاند که آینده آموزشی یزد را میتوان بر آن استوار کرد.
همانگونه که معاون استاندار یزد تأکید کرد:
«جامعه پیشرو، نیازمند دانشآموزانی است که هم شجاعت طرح پرسش دارند و هم توان ارائه راهحل.»
نتیجه نهایی:
تحقق این چشمانداز، مستلزم باور همه ارکان نظام آموزشی به «دانشآموز بهعنوان شریک آیندهساز» است، نه صرفاً شنوندهی دستورات.
و این همان تغییری است که اگر از مدرسه آغاز شود، تا سطح جامعه امتداد خواهد یافت