آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
استان هرمزگان بار دیگر شاهد فاجعهای انسانی بود که قلب هر انسان آزادهای را به درد میآورد. پسر بچهای ۴ ساله به نام امیرعباس، قربانی خشونت وحشیانه افرادی شد که باید پناهگاه امن او میبودند. این کودک معصوم دو روز پیش توسط پدر و مادرش به بیمارستان آورده شد. آنان ادعا کردند که امیرعباس از درخت افتاده است، اما حقیقت تلختر از این ادعا بود. پزشکان با معاینه بدن این پسر بچه، با صحنهای هولناک روبرو شدند. آنان به جای آثار سقوط از درخت، شواهد واضحی از سوختگی با سیگار و ضرب و شتم شدید در سراسر بدن او مشاهده کردند.
بررسیهای دقیقتر پزشکی نشان داد که این کودک بیپناه در زمان انتقال به بیمارستان، دچار مرگ مغزی شده بود. وضعیت جسمانی او گواهی میداد که مدتها مورد آزار و اذیت قرار گرفته بود. جای سوختگی سیگار بر بدن نحیف این کودک ۴ ساله، صحنههایی را در ذهن تداعی میکند که هر انسانی را به لرزه درمیآورد. چگونه میتوان چنین خشونتی را نسبت به کودکی معصوم روا داشت؟ این فاجعه تنها همین یک مورد نیست، بلکه زنگ خطری است برای جامعه که باید نسبت به محافظت از کودکان آسیبپذیر هوشیارتر باشد. پدر و مادر این کودک که باید مأمن امنیت و محبت میبودند، به عاملان رنج و مرگ او تبدیل شدند. این خیانت به اعتماد ذاتی یک کودک، جنایتی نابخشودنی است. اکنون این پرسش مطرح است که چه سازوکارهایی برای شناسایی و پیشگیری از چنین مواردی در جامعه وجود دارد و چگونه میتوان از تکرار چنین فجایعی جلوگیری کرد.
ابعاد روانشناختی کودکآزاری
پدیده کودکآزاری ریشه در اختلالات روانی عمیق والدین دارد. افرادی که مرتکب چنین خشونتهایی میشوند، اغلب از مشکلات شخصیتی جدی رنج میبرند. خشونت علیه کودکان معمولاً چرخهای است که از نسلی به نسل دیگر منتقل میشود. بسیاری از والدین آزارگر، خود در کودکی قربانی خشونت بودهاند. ناتوانی در کنترل خشم و مدیریت استرس، از دیگر عوامل مؤثر در بروز چنین رفتارهای وحشیانهای است. این افراد عموما از مهارتهای فرزندپروری سالم بیبهرهاند.
علائم هشداردهنده کودکآزاری
وجود زخمها و کبودیهای متعدد در نقاط مختلف بدن کودک، به ویژه در نواحی که معمولاً در اثر سقوط آسیب نمیبینند، میتواند نشانه آزار باشد. سوختگیهای دایره ای شکل که شباهت به سوختگی با سیگار دارند، از علائم هشداردهنده جدی هستند. این نوع سوختگیها گاها به طور تصادفی ایجاد میشوند. تغییرات ناگهانی در رفتار کودک، مانند ترس شدید از بزرگسالان، گوشهگیری، یا پرخاشگری غیرعادی نیز میتواند نشانه آزار باشد.
نقش نظام مراقبت اجتماعی
این فاجعه نشان میدهد نظام شناسایی و گزارشدهی کودکآزاری در کشور نیازمند تقویت جدی است. همسایگان، بستگان و کارکنان مراکز بهداشتی باید نسبت به علائم هشداردهنده حساس باشند. قوانین فعلی در زمینه حمایت از کودکان کافی نیست و نیاز به بازنگری دارد. باید قوانین سختگیرانهتری برای برخورد با آزارگران تصویب شود. نهادهای مدنی و سازمانهای مردمنهاد باید در زمینه پیشگیری از کودکآزاری فعالتر عمل کنند و به عنوان ناظران اجتماعی عمل نمایند.
مسئولیت پزشکان و کارکنان بهداشتی
پزشکان و پرستاران اغلب اولین کسانی هستند که میتوانند علائم کودکآزاری را شناسایی کنند. آنان باید آموزشهای تخصصی در این زمینه ببینند. تکلیف قانونی پزشکان برای گزارش موارد مشکوک کودکآزاری باید به طور جدی اجرا شود. عدم گزارشدهی این موارد باید پیامدهای جدی داشته باشد. بیمارستانها باید پروتکلهای مشخصی برای برخورد با موارد مشکوک کودکآزاری داشته باشند و با سازمانهای حمایتی همکاری نزدیک کنند.
راهکارهای پیشگیری
آموزش مهارتهای فرزندپروری به زوجهای جوان میتواند در پیشگیری از چنین فجایعی مؤثر باشد. این آموزشها باید از دوران دبیرستان آغاز شود. ایجاد خطوط تلفنی اضطراری برای گزارش کودکآزاری و حمایت از گزارشدهندگان ضروری است. مردم باید بدانند چگونه و به کجا موارد مشکوک را گزارش دهند. تقویت نظام مراقبت از خانوادههای پرخطر و ارائه خدمات مشاورهای به آنان میتواند از بروز بسیاری از تراژدیها جلوگیری کند.