آسیانیوز ایران؛ سرویس ورزشی:
فضای ورزش ایران بار دیگر با دو پرونده دوپینگ جدید مواجه شده است. این بار یک بسکتبالیست خارجی و یک دوچرخهسوار ایرانی به دلیل استفاده از مواد ممنوعه توسط ستاد ملی مبارزه با دوپینگ ایران محروم شدهاند.
کالینز چاونسی، بسکتبالیست آمریکایی تیم کاله آمل، به دلیل وجود ماده حشیش در نمونه آزمایشی که در اردیبهشتماه ۱۴۰۳ گرفته شده بود، به مدت سه ماه از فعالیتهای ورزشی محروم شده است. این محرومیت از ۲۹ تیر ۱۴۰۴ آغاز شده و تا ۲۸ مهر ۱۴۰۴ ادامه خواهد داشت. در کنار این پرونده، فرشید صالحیان، دوچرخهسوار رشته کوهستان، نیز به دلیل وجود ماده ممنوعه "نورآندروسترون" در گروه S۱ لیست مواد ممنوعه وادا، با محرومیت سنگینتری روبرو شده است. محرومیت سهساله او از ۱۲ مهر ۱۴۰۴ آغاز شده و تا ۱۱ مهر ۱۴۰۷ ادامه خواهد یافت. ستاد ملی مبارزه با دوپینگ ایران در توضیحی درباره پرونده چاونسی اشاره کرده که به دلیل لزوم تأیید وادا برای احکام مربوط به سوءمصرف مواد، فرآیند اعلام عمومی این رأی با تأخیر مواجه شده است. این تأییدیه در ۲۱ آبان از سوی وادا به ایران نادو ارسال شده است.
پرونده چاونسی از جمله مواردی است که در دسته سوءمصرف مواد قرار میگیرد. ماده حشیش اگرچه در رده مواد غیرورزشی قرار دارد، اما همچنان در لیست مواد ممنوعه وادا جای گرفته و استفاده از آن برای ورزشکاران ممنوع است. در مقابل، پرونده صالحیان به دلیل استفاده از مادهای از گروه S۱ که مربوط به مواد آنابولیک است، بسیار جدیتر ارزیابی میشود. نورآندروسترون از مشتقات تستوسترون است که اثرات قوی آنابولیک دارد. این دو پرونده نشان میدهد که ستاد ملی مبارزه با دوپینگ ایران همچنان بر نظارت دقیق بر ورزشکاران تأکید دارد. این که ورزشکار داخلی باشد یا خارجی، قوانین دوپینگ به طور یکسان برای همه اجرا میشود. ورزش ایران در سالهای اخیر تلاش کرده تا با اجرای دقیق مقررات دوپینگ، چهرهای پاک از ورزش کشور در عرصه بینالمللی ارائه دهد. این برخوردها بخشی از همین سیاست کلی محسوب میشود.
تحلیل حقوقی و انضباطی پروندهها
از دیدگاه حقوقی، این دو پرونده در دو دسته کاملاً مجزا قرار میگیرند. پرونده چاونسی در دسته سوءمصرف مواد (Substance Abuse) قرار دارد که معمولاً با مجازاتهای سبکتری همراه است. ماده حشیش اگرچه ممنوع است، اما در رده مواد غیرورزشی طبقهبندی میشود. در مقابل، پرونده صالحیان در دسته مواد آنابولیک قرار میگیرد که عمداً برای افزایش عملکرد ورزشی استفاده میشود. نورآندروسترون از مشتقات تستوسترون است و استفاده از آن عمدی تلقی شده و مجازات سنگینتری دارد. تفاوت در مدت محرومیت این دو ورزشکار (۳ ماه در مقابل ۳ سال) نشاندهنده درجهبندی مجازاتها بر اساس نوع ماده مصرفی و قصد ورزشکار است. این رویکرد با استانداردهای جهانی مبارزه با دوپینگ همخوانی دارد.
بررسی فرآیندهای بینالمللی
تأخیر در اعلام رأی چاونسی نشاندهنده پیچیدگی فرآیندهای بینالمللی مبارزه با دوپینگ است. سازمان جهانی مبارزه با دوپینگ (وادا) برای احکام مربوط به سوءمصرف مواد، نیاز به تأییدیه دارد. این فرآیند تضمین میکند که تمامی احکام صادره با استانداردهای جهانی هماهنگ باشند. همچنین از یکسانسازی برخورد با ورزشکاران در سراسر جهان اطمینان حاصل میشود. هماهنگی ایران با وادا در این پرونده نشان میدهد که ستاد ملی مبارزه با دوپینگ ایران کاملاً در چارچوب مقررات بینالمللی عمل میکند. این مسئله برای حفظ اعتبار ورزش ایران در عرصه جهانی حائز اهمیت است.
تأثیرات بر ورزش ایران
محرومیت چاونسی اگرچه کوتاهمدت است، اما میتواند بر برنامههای تیم کاله آمل تأثیر بگذارد. این تیم که در لیگ برتر بسکتبال ایران حضور دارد، باید برای مدت سه ماه بدون این بازیکن برنامهریزی کند. پرونده صالحیان نیز ضربهای به جامعه دوچرخهسواری ایران محسوب میشود. محرومیت سهساله عملاً به معنای پایان حرفهای این ورزشکار در سطح ملی است. این پروندهها بر اهمیت آموزش بیشتر به ورزشکاران درباره مواد ممنوعه تأکید دارد. بسیاری از ورزشکاران به دلیل آگاهی نداشتن از ترکیبات برخی داروها، ناخواسته مرتکب دوپینگ میشوند.
پیامدهای اجتماعی و رسانهای
افشای این پروندهها میتواند تأثیرات اجتماعی مختلفی داشته باشد. از یک سو، نشاندهنده شفافیت سیستم مبارزه با دوپینگ در ایران است. از سوی دیگر، ممکن است اعتماد عمومی به ورزش حرفهای را تحت تأثیر قرار دهد. ورزشکاران به عنوان الگوی جوانان جامعه محسوب میشوند. چنین پروندههایی میتواند تأثیر منفی بر نگرش جوانان نسبت به ورزش حرفهای داشته باشد. رسانهها نیز در انعکاس این اخبار مسئولیت دارند. باید بین اطلاعرسانی شفاف و ایجاد جوی منفی در جامعه ورزشی تعادل برقرار شود.
راهکارهای پیشگیرانه
برای پیشگیری از تکرار چنین مواردی، نیاز به برنامهریزی جامعتری وجود دارد. آموزش مستمر ورزشکاران، مربیان و کادر پزشکی درباره مواد ممنوعه ضروری است. استفاده از سیستمهای نظارتی پیشرفتهتر میتواند به شناسایی زودهنگام موارد مشکوک کمک کند. همچنین مشاوره روانشناسی برای ورزشکاران میتواند در پیشگیری از سوءمصرف مواد مؤثر باشد. همکاری نزدیکتر با فدراسیونهای ورزشی برای نظارت بر داروهای مصرفی ورزشکاران نیز از دیگر راهکارهای مؤثر است.