آسیانیوز ایران؛ سرویس علم و تکنولوژی:
برای سالها، آزمون آیلتس به یکی از اصلیترین دروازههای ایرانیان به دنیای تحصیلات بینالمللی، فرصتهای شغلی جهانی و مهاجرت تبدیل شده بود. صدها مرکز آموزشی در سراسر کشور، دورههای فشرده و تخصصی برای این آزمون برگزار میکردند و خانوادهها سرمایههای مالی و زمانی قابل توجهی را صرف موفقیت فرزندان خود در این مسیر مینمودند. حالا اما یک خبر، این اکوسیستم گسترده را تا بنیاد متلاطم کرده است. سازمان IDP Education، نهاد معتبر بینالمللی برگزارکننده آیلتس، رسماً اعلام کرده است که دیگر آزمونی در ایران برگزار نخواهد کرد. تاریخ پایانی نیز مشخص است: یازدهم بهمن ماه سال ۱۴۰۴.
این تصمیم، تنها یک اطلاعیه اداری ساده نیست؛ بلکه زنگ خطری است برای تمامی کسانی که رویای ادامه تحصیل در دانشگاههای معتبر اروپا، آمریکا، کانادا یا استرالیا را در سر میپرورانند. همچنین برای متخصصانی که قصد مهاجرت کاری دارند یا افرادی که خواهان زندگی در کشوری انگلیسیزبان هستند، برنامهریزیهای آینده را با چالش مواجه میسازد. باید پرسید؛ دلایل پشت این تصمیم بزرگ چیست؟ آیا محدودیتهای بانکی و نقل و انتقالات مالی بینالمللی نقش داشته است؟ یا چالشهای سیاسی و بینالمللی باعث این قطع همکاری شده است؟ سازمان IDP تاکنون جزئیات دقیقی از انگیزههای خود ارائه نداده و همین ابهام، بر نگرانیها افزوده است. پیامدهای فوری این توقف نیز قابل کتمان نیست. داوطلبانی که برای تاریخهای پس از بهمن ۱۴۰۴ برنامهریزی کردهاند، چه باید بکنند؟ آیا امکان مراجعه به کشورهای همسایه برای شرکت در آزمون وجود خواهد داشت؟ هزینههای این کار چقدر افزایش خواهد یافت؟
سؤال بزرگتر اما، سرنوشت هزاران مدرس، موسسه و کتابهای آموزشی مرتبط با آیلتس در ایران است. آیا این بازار بزرگ آموزشی به یکباره از بین میرود یا خود را با شرایط جدید تطبیق خواهد داد؟ آینده شغلی بسیاری از افراد به این تغییر گره خورده است. از سوی دیگر، این رخداد میتواند فرصتی برای تقویت و معرفی رقبای دیگر آزمون آیلتس، مانند آزمون تافل یا آزمونهای جدیدتر باشد. آیا این آزمونها میتوانند جای خالی آیلتس را پر کنند و آیا مراکز آموزشی ایران به سمت آنها خواهند رفت؟ در نهایت، این تصمیم، پرسشهای بنیادیتری را نیز مطرح میکند: آیا ارزیابی مهارتهای زبان انگلیسی به شیوهای بومیتر در ایران تقویت خواهد شد؟ یا این که مسیر ارتباط با نظامهای آموزشی جهانی برای دانشجویان ایرانی دشوارتر از گذشته خواهد شد؟ پاسخ به این پرسشها، آینده آموزشی نسل جوان ایران را شکل خواهد داد.
تحلیل دلایل احتمالی توقف؛ فراتر از یک اعلامیه ساده
قطع همکاری یک نهاد بینالمللی آموزشی با کشوری پرازدحام از متقاضی، امری عادی نیست. به نظر میرسد مجموعهای از عوامل دست به دست هم دادهاند تا IDP را به این تصمیم سوق دهند. یکی از اصلیترین و محتملترین دلایل، چالشهای پیچیده مالی و بانکی است. تحریمهای بینالمللی و محدودیت در نقل و انتقالات ارزی، قطعاً دریافت هزینههای آزمون به صورت بینالمللی و تخصیص سهم سازمان را با مشکل مواجه کرده است. عامل دیگر میتواند مسائل امنیتی و حفاظت از اطلاعات باشد. آزمون آیلتس به دلیل حساسیت بالا، پروتکلهای امنیتی سختگیرانهای دارد. احتمالاً سازمان IDP نگران حفظ یکپارچگی و امنیت آزمون در شرایط خاص بوده است. همچنین، ممکن است چالشهای لجستیکی مانند ارسال به موقع مواد آزمون و ارتباط بدون دردسر با مراکز برگزاری، در این تصمیم موثر بوده باشد. در سطحی کلانتر، نمیتوان تاثیر تنشهای سیاسی و بینالمللی را نادیده گرفت. زمانی که همکاریهای اقتصادی و فرهنگی تحت تأثیر قرار میگیرد، عرصه آموزش نیز مصون نمیماند. این توقف میتواند بخشی از یک واکنش زنجیرهای به شرایط کلی روابط باشد، هرچند که IDP ترجیح داده است به دلایل فنی و اجرایی بسنده کند.
پیامدهای مستقیم بر داوطلبان و خانوادهها؛ بحران برنامهریزی
داوطلبان ایرانی در وضعیت بلاتکلیفی خطرناکی قرار گرفتهاند. کسانی که برای سال ۱۴۰۵ و پس از آن برنامهریزی کردهاند، باید به فکر راهحلهای جایگزین و پرهزینهتر باشند. سفر به کشورهای همسایه مانند ترکیه، آذربایجان یا ارمنستان برای شرکت در آزمون، به گزینهای غالب تبدیل خواهد شد که مستلزم پرداخت هزینههای سفر، اقامت و ثبت نام با قیمتهای متفاوت است. این تغییر، بار مالی قابل توجهی بر خانوادهها تحمیل میکند و دسترسی به آزمون را برای اقشار کمدرآمدتر دشوار یا غیرممکن میسازد. همچنین، استرس و فشار روانی ناشی از عدم اطمینان و برنامهریزی در محیطی ناآشنا، میتواند بر عملکرد داوطلبان تاثیر منفی بگذارد. زمانبندی دریافت نتایج و ارسال آن به دانشگاهها نیز با پیچیدگیهای جدیدی روبرو خواهد شد. علاوه بر این، داوطلبان باید خود را برای تغییر احتمالی در نوع آزمون آماده کنند. ممکن است دانشگاههای مقصد، مدارک آزمونهای دیگری مانند تافل یا PTE را بپذیرند. این به معنای تغییر در منابع مطالعاتی، شیوه آمادهسازی و حتی استراتژی پاسخگویی است که نیازمند زمان و هزینه اضافی است.
تاثیر بر بازار آموزش زبان انگلیسی در ایران؛ زوال یا تحول؟
صنعت بزرگ و پردرآمد آموزش آیلتس در ایران با شوکی عظیم مواجه شده است. هزاران مدرس خصوصی و حرفهای که معیشت آنها به آموزش این آزمون وابسته است، شغل خود را در خطر میبینند. صدها موسسه زبان که بخش عمدهای از درآمد خود را از دورههای آمادگی آیلتس تامین میکردند، باید به فکر تغییر چیدمان کسب و کار خود باشند. این وضعیت میتواند دو مسیر ایجاد کند: مسیر اول، زوال تدریجی این بخش و بیکاری گسترده است. مسیر دوم، اما، تحول و انطباق است. موسسات میتوانند با سرعت، دورههای آمادگی برای آزمونهای جایگزین مانند تافل، PTE Academic یا حتی آزمونهای زبان کشورهای غیرانگلیسیزبان را راهاندازی کنند. این انتقال نیازمند سرمایهگذاری جدید و بازآموزی مدرسین است. ناشران کتابهای آموزشی نیز با چالش مشابهی روبرو هستند. انبارهای پر از کتابهای آمادگی آیلتس ممکن است به کالایی راکد تبدیل شود. آنها باید به سرعت به چاپ منابع معتبر برای آزمونهای جایگزین روی آورند. در این میان، آموزشگاههای آنلاین و ارائهدهندگان محتوای دیجیتال، به دلیل انعطاف و سرعت عمل بیشتر، ممکن است سریعتر خود را با شرایط جدید وفق دهند.
فرصتهای احتمالی و ظهور جایگزینها
هر بحرانی، بالقوه حاوی فرصتهایی است. توقف آیلتس میتواند فرصت تاریخی برای رقبای دیرینه آن، به ویژه آزمون تافل باشد. سازمان ETS که متولی تافل است، میتواند با برنامهریزی دقیق، زیرساختهای برگزاری آزمون خود در ایران را تقویت یا ایجاد کند و سهم بزرگی از بازار را به دست آورد. همچنین، آزمونهای جدیدتری مانند PTE Academic یا آزمون کمبریج (C1 Advanced) نیز فرصت معرفی و گسترش خواهند یافت. از سوی دیگر، این رویداد ممکن است محرکی برای نهادهای داخلی باشد تا به فکر طراحی و اجرای یک آزمون استاندارد ملی برای سنجش مهارت زبان انگلیسی بیفتند. آزمونی که اگر از اعتبار بینالمللی برخوردار شود، میتواند هم نیاز داخلی را برطرف کند و هم به عنوان یک آلترناتیو منطقهای مطرح گردد. هرچند دستیابی به این سطح از اعتبار، راهی طولانی و پرهزینه است. فرصت دیگر، تقویت رویکرد "آموزش زبان برای ارتباط موثر" به جای "آموزش برای گذر از آزمون" است. ممکن است توجه بیشتر به تقویت چهار مهارت اصلی در بافتی واقعیتر معطوف شود. همچنین، کشورهایی که زبان رسمی آنها انگلیسی نیست (مانند آلمان، فرانسه، چین) ممکن است برنامههای تحصیلی به زبان انگلیسی خود را بیشتر تبلیغ کرده و آزمونهای زبان خود را معرفی کنند.
آینده مهاجرت تحصیلی و کاری ایرانیان؛ تغییر مسیرها
این اتفاق بدون شک بر روند مهاجرت ایرانیان تاثیر خواهد گذاشت. در کوتاه مدت، ممکن است شاهد کاهش تعداد متقاضیان مهاجرت به کشورهای انگلیسیزبان باشیم، زیرا موانع اولیه سختتر شده است. برخی از داوطلبان ممکن است به دلیل پیچیدگیها و هزینههای جدید، از اهداف خود صرف نظر کنند یا آن را به تعویق بیندازند. در میانمدت، احتمال تغییر در مقاصد مهاجرتی وجود دارد. کشورهای غیرانگلیسیزبان اروپایی مانند آلمان، اتریش، فرانسه، ایتالیا و کشورهای اسکاندیناوی که برنامههای تحصیلی به زبان انگلیسی ارائه میدهند ولی ممکن است شرط زبان سادهتر یا متفاوتی داشته باشند، میتوانند گزینههای جذابتری شوند. همچنین، مهاجرت به کشورهای همسایه یا منطقه که برگزاری آزمون در آنها راحتتر است، ممکن است افزایش یابد. در بلندمدت، این واقعه میتواند باعث تغییر در استراتژیهای بلندمدت خانوادهها شود. ممکن است سرمایهگذاری بر آموزش زبان دوم یا سوم (غیر از انگلیسی) از سنین پایینتر مورد توجه قرار گیرد. همچنین، تقاضا برای تحصیل در دانشگاههای داخلی تراز اول یا کشورهایی که روابط پایدارتری با ایران دارند، افزایش یابد. این امر میتواند تاثیرات ژئوپلیتیک قابل توجهی بر جریان دانش و نیروی انسانی ایران داشته باشد.