آسیانیوز ایران؛ سرویس ورزشی:
تصور کنید صدای همهمه هفتاد هزار نفر در ورزشگاهی که سالهاست منتظر چنین روزی بوده است. این تصویر، پنجشنبه در تبریز به واقعیت میپیوندد. ورزشگاه یادگار امام، میزبان یکی از حساسترین و پرتماشاچیترین دربیهای تاریخ فوتبال ایران خواهد بود: پرسپولیس در برابر تراکتور. این بازی که در مرحله یکشانزدهم نهایی جام حذفی برگزار میشود، از چند جهت تاریخی و استثنایی است. نخست آنکه پس از کش و قوسهای فراوان، بالاخره مجوز برگزاری با تماشاگر صادر شد و تراکتور موفق شد بازی را از بنیان دیزل به یادگار امام منتقل کند. انتقالی که روح تازهای به این رقابت دیرینه بخشیده است. برای هواداران تراکتور، این فقط یک بازی حذفی نیست؛ یک فرصت تاریخی برای شکستن طلسمی طولانی است. تراکتور از سال ۱۳۹۸ تاکنون نتوانسته در تبریز پرسپولیس را شکست دهد. در این سالها، سه شکست خانگی و دو تساوی ۱-۱ رقم خورده است. هر بار سرخپوشان با وجود فشار سنگین، دست پر از تبریز خارج شدهاند. اما این بار شرایط متفاوت است. این بازی در جام حذفی است و حتماً برنده خواهد داشت. هیچ تساوی در کار نیست و باید در ۱۲۰ دقیقه یا حتی ضربات پنالتی، قهرمان زمین مشخص شود. این حذفی بودن، بر التهاب و حساسیت بازی افزوده است. هر خطا، هر فرصت از دست رفته، میتواند به معنای خداحافظی از جام باشد.
از سوی دیگر، پرسپولیس با هدایت اوسمار، تیمی منظم و دفاعی قدرتمند دارد. آنان در دو بازی اخیر خود در تبریز، با وجود اخراج بازیکن، موفق به کسب تساوی شدهاند و این نشان از روحیه جنگندگی و تاکتیک محکم این تیم دارد. آنان میخواهند یک بار دیگر طلسمشکنی کنند و این بار در زمین حریف، راه صعود را هموار نمایند. باشگاه تراکتور نیز با آگاهی از اهمیت این بازی، قیمت بلیت را به ۲۰۰ هزار تومان کاهش داده تا ورزشگاه را لبریز از هواداران سرخ خود کند. در هفتههای گذشته استقبال در بنیان دیزل و یادگار چندان چشمگیر نبود، اما بازی با پرسپولیس همیشه در تبریز یک استثناست. در شرایطی که ورزشگاه آزادی تهران به دلیل بازسازی تعطیل است، چشمهای فوتبال ایران به تبریز دوخته شده تا شاهد برگزاری پرتماشاچیترین بازی فصل باشند. این بازی میتواند معیاری برای سنجش اشتیاق واقعی هواداران در شهرهای بزرگ کشور باشد. رقابتی که فراتر از فوتبال است؛ رقابت دو فرهنگ، دو شهر بزرگ و دو غول سرخپوش لیگ برتر. پنجشنبه در یادگار امام، تنها یک تیم برنده نمیشود؛ یک نماد تقویت میشود، یک طلسم میشکند و یک خاطره جمعی جدید رقم میخورد. تمام ایران منتظر سوت آغاز این دربی تاریخی است.
تحلیل روانشناختی؛ فشار طلسم شکست بر تراکتور و فرصت برای پرسپولیس
تراکتور با بار سنگین روانی یک طلسم پنجساله وارد این بازی میشود. هر بار که در تبریز مقابل پرسپولیس قرار گرفته، یا شکست خورده یا با وجود پیشافتادن، تساوی را پذیرفته است. این تاریخچه میتواند دو اثر متضاد داشته باشد: یا باعث ایجاد ترس و تردید در بازیکنان شود، یا آنچنان انگیزه و خشم رقابتی ایجاد کند که تمام انرژی گذشته را برای شکستن این طلسم بسیج کند. برای پرسپولیس، این تاریخچه یک مزیت روانی محسوب میشود. بازیکنان سرخپوش با این باور وارد زمین میشوند که حتی در سختترین شرایط (مانند اخراج در بازیهای گذشته) هم توانستهاند از تبریز نتیجه بگیرند. این اعتماد به نفس میتواند در دقایق سخت بازی، به آنان آرامش و تابآوری بیشتری بدهد. مربیگری اوسمار که بر روانشناسی تیمی تأکید دارد، قطعاً از این جنبه بهره خواهد برد. نکته کلیدی، مدیریت دقیقه اول بازی است. اگر تراکتور بتواند زود گل بزند و فشار خود را حفظ کند، میتواند این بار روانی را به سوی حریف برگرداند. اما اگر بازی مدتی بدون گل بماند یا پرسپولیس پیش بیفتد، اضطراب ناشی از طلسم میتواند بر بازیکنان تبریزی سنگینی کند. نقش کاپیتانها و بازیکنان با تجربه دو تیم در مدیریت این شرایط حیاتی است.
تحلیل تاکتیکی؛ نبرد سبک اوسمار با روحیه تهاجمی تراکتور
پرسپولیس تحت هدایت اوسمار، به یک تیم منظم، فشرده و خطای کم مشهور است. معمولاً در سیستم ۴-۲-۳-۱ یا ۴-۱-۴-۱ بازی میکنند، با خط دفاعی که فاصلههای کم و نظم حرکتی بالایی دارد. نقطه قوت آنان قطع حملههای حریف در میانه میدان و سپس انتقال سریع به ضدحمله از طریق بالها است. حضور بازیکنانی چون داریوش شجاعیان در میانه میدان برای حفظ توپ و ایجاد تعادل کلیدی است. تراکتور اما، به ویژه در خانه و با انگیزه بالا، احتمالاً تهاجمیتر و با مالکیت توپ بیشتر ظاهر خواهد شد. آنان سعی میکنند با فشار بالا و استفاده از فضای دو طرف، پرسپولیس را تحت فشار قرار دهند. موفقیت آنان در گرو نفوذ به خط دفاع فشرده پرسپولیس است؛ امری که در سالهای اخیر کمتر به آن دست یافتهاند. نقش خلاقانه هافبکها و دقت در ارسالهای کرنر و ضربات ایستگاهی میتواند راهگشا باشد. کلید تاکتیکی بازی در ناحیه میانی است. اگر تراکتور بتواند بازیکنان خلاق پرسپولیس را زیر فشار بگذارد و ارتباط آنان با مهاجمان را قطع کند، شانس بیشتری خواهد داشت. در مقابل، اگر پرسپولیس بتواند از فشار اولیه تراکتور عبور کند و با ضدحملههای حساب شده فضاهای خالی پشت مدافعان تهاجمی تبریز را هدف بگیرد، خطر جدی برای تراکتور ایجاد میکند. احتمالاً شاهد یک بازی نسبتاً بسته در نیمه اول و بازتر در نیمه دوم خواهیم بود.
اهمیت ورزشگاه و هواداران؛ دیوار سرخ یادگار امام
انتقال بازی به ورزشگاه یادگار امام (که گنجایشی حدود ۷۰ هزار نفر دارد) یک بازیبُر بزرگ برای تراکتور است. حضور دهها هزار هوادار در ورزشگاهی بزرگ، میتواند انرژی باورنکردنی به بازیکنان تبریزی تزریق کند و همزمان، فشار روانی مضاعفی بر بازیکنان مهمان وارد نماید. این همان عاملی است که میتواند موازنه روانی ناشی از طلسم را به نفع تراکتور تغییر دهد. کاهش قیمت بلیت به ۲۰۰ هزار تومان نیز اقدامی هوشمندانه برای پر کردن هر چه بیشتر ورزشگاه است. در شرایط اقتصادی دشوار، این قیمت نسبتاً قابل دسترستر است و میتواند خانوادهها و قشرهای بیشتری را به استادیوم بکشاند. هدف، ایجاد یک "دیوار سرخ" انسانی است که بازیکنان تراکتور را به جلو براند. با این حال، هواداران پرسپولیس نیز احتمالاً چند هزار نفری در ورزشگاه حاضر خواهند شد. حضور آنان اگرچه در اقلیت است، اما میتواند نمادی از مقاومت باشد. تجربه بازیکنان پرسپولیس از بازی در چنین محیطهای پرحاشیهای (هم در تهران و هم در شهرهای مختلف) به آنان کمک میکند تا تحت تأثیر جو قرار نگیرند. مدیریت این جو توسط کاپیتان و مربی پرسپولیس بسیار مهم است.
بُعد تاریخی و افتخاری؛ فراتر از یک بازی حذفی
این بازی برای هواداران تراکتور، تنها یک مرحله حذفی نیست؛ یک آزمون تاریخی برای اثبات "برابری" یا "برتری" در مقابل یکی از دو غول پایتخت است. سالهاست که هواداران تبریزی به دنبال غلبه بر پرسپولیس در خانه هستند تا یک عقده تاریخی را بگشایند. برد در این بازی، میتواند از نظر روانی معادل یک قهرمانی برای آنان ارزش داشته باشد. برای پرسپولیس نیز، شکست دادن تراکتور در خانه و در چنین فضای پرتنشی، اعتبار بزرگی برای تیم و مربی جدیدش به ارمغان میآورد. این نشان میدهد که پرسپولیس حتی در دوران گذار و با مشکلات مالی، میتواند در سختترین شرایط هم نتیجه بگیرد. این پیروزی میتواند نقطه عطفی در فصل آنان باشد. از منظر جام حذفی، هر دو تیم به این جام به چشم یک فرصت نجاتبخش نگاه میکنند. پرسپولیس در لیگ برتر از صدر فاصله دارد و تراکتور نیز در میانه جدول است. قهرمانی در جام حذفی، هم یک عنوان افتخارآفرین است و هم سکوی پرتاب به لیگ قهرمانان آسیا. بنابراین، انگیزه مالی و ورزشی برای صعود در هر دو تیم بسیار بالاست.
پیشبینی و سناریوهای محتمل بازی
-
سناریوی اول (محتملترین)
بازی بسیار فشرده و با گلهای کم. هر دو تیم در نیمه اول محتاط عمل میکنند تا همجو را بسنجند. تراکتور فشار بیشتری دارد اما در شکستن دفاع پرسپولیس ناتوان است. پرسپولیس نیز منتظر ضدحمله است. احتمالاً یک تساوی بدون گل یا ۱-۱ در وقت قانونی و سپس رفتن به وقت اضافه. در وقت اضافه، خستگی و جانفشانی هواداران ممکن است به نفع تراکتور باشد، اما تجربه پرسپولیس در بازیهای حساس نیز قابل اعتناست.
-
سناریوی دوم
گل زودهنگام تراکتور. اگر تراکتور در نیمه اول یا اوایل نیمه دوم گل بزند، بازی کاملاً باز میشود. تراکتور برای حفظ نتیجه باید دفاع کند و پرسپولیس تمامقد حمله میآورد. در این حالت، شاهد بازی پر از فرصت و ضدحمله خواهیم بود. پرسپولیس در چنین شرایطی (مانند بازیهای گذشته) خطرناک است. اما اگر تراکتور بتواند گل دوم را بزند، بازی تقریباً تمام است.
-
سناریوی سوم
برد پرسپولیس در وقت قانونی. این سناریو در صورت خطای دفاعی تراکتور، ضدحملههای کشنده پرسپولیس یا یک ضربه ثابت هوشمندانه ممکن میشود. اگر پرسپولیس گل بزند، کنترل بازی را در اختیار میگیرد و از تجربه خود برای مدیریت باقی وقت استفاده میکند. در این صورت، فشار هواداران میتواند به عصبانیت تبدیل شده و به ضرر تراکتور عمل کند.
در نهایت، این بازی بیشتر از آنکه یک نبرد تاکتیکی خالص باشد، آزمونی از اراده، روان و مدیریت احساسات است. تیمی که بتواند در این اتمسفر منحصر به فرد، اعصاب خود را بهتر کنترل کند و از فرصتهایش استفاده نماید، برنده زمین خواهد بود. بدون شک، پنجشنبه شب تبریز، یکی از به یاد ماندنیترین شبهای تاریخ فوتبال ایران را رقم خواهد زد.