آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:

پوریا زرشناس - دکترای اقتصاد انرژی های تجدیدپذیر
جامعه پزشکی ایران، بدون تردید، یکی از نخبهترین و ارزشمندترین گروههای حرفهای کشور است. این جامعه، در شرایط سخت جنگ تحمیلی، سیل، زلزله و دیگر بحرانها، و همچنین در دوران همهگیری کووید-۱۹، حضور فعال و فداکارانه کادر درمان، موجب افتخار ملی و تحسین نهادهای بینالمللی مانند سازمان جهانی بهداشت شده است. این استقلال و خودبسندگی نسبی در ارائه خدمات درمانی، دستاوردی بزرگ محسوب میشود. آن ها همواره در کنار مردم ایستاده و خدمات بینظیری ارائه داده است. پزشکان، پرستاران، بهورزان و سایر کادر درمانی، نه تنها در خط مقدم دفاع از سلامت جامعه قرار دارند، بلکه در بسیاری از مواقع، با ایثار و فداکاری، جان انسانها را نجات دادهاند. با این حال، این سرمایه ملی در معرض تخریب قرار گرفته است. فشارهای اقتصادی، مشکلات آموزشی، هجمههای رسانهای، خشونت علیه کادر درمان، و سیاستهای ناکارآمد، آینده این حرفه را با خطر جدی مواجه کرده است.
در این مقاله، به بررسی جامع دستاوردها، چالشها و راهکارهای پیش روی جامعه پزشکی ایران میپردازیم. جامعه پزشکی ایران، در سالهای گذشته، با وجود محدودیتها و تحریمها، به خودکفایی قابل توجهی در زمینه خدمات درمانی دست یافته است. این دستاورد، نتیجه سالها تلاش و ازخودگذشتگی پزشکان و کادر درمان است. اما متأسفانه، روند موجود در فرآیند آموزش پزشکی، شرایط اقتصادی و سیاستهای رسمی، به گونهای است که احتمالاً در آینده نهچندان دور، شاهد افت بیشازپیش کیفیت خدمات درمانی خواهیم بود. مجموعهای ضدعلم و فریبکار، با حمایت بخشی از عناصر قدرت، با توسل به شبهعلم، وارد میدان تخریب نهاد سلامت کشور شدهاند. این هجمهها، نه تنها غیرمنصفانه است، بلکه میتواند اعتماد عمومی به جامعه پزشکی را نیز کاهش دهد. در این مقاله، به بررسی جامع این چالشها و ارائه راهکارهای عملی برای حفظ و ارتقای جایگاه جامعه پزشکی ایران میپردازیم. هدف ما، ایجاد آگاهی و حساسیت نسبت به مشکلات پیش روی این جامعه و ارائه راهکارهایی برای بهبود وضعیت است. در این مقاله قبل از هر چیز تمایل دارم از جناب آقای دکتر سهیل کولوبندی و جناب آقای دکتر امیرحسین رحیم نیا، دو دوست بزرگوارم تشکر کنم، که بی دریغ در تنظیم این گزارش من را همراهی کردند.
۱. دستاوردها و جایگاه جامعه پزشکی ایران
۱.۱. خدمات بینظیر در شرایط بحرانی
جامعه پزشکی ایران، در شرایط دشوار جنگ تحمیلی، سیل، زلزله و دیگر بلایا طبیعی، همواره در کنار مردم بوده است. پزشکان و کادر درمان، در این شرایط، با ایثار و فداکاری، خدمات بینظیری ارائه دادهاند. برای مثال، در سیلهای اخیر، همبستگی بین جامعه پزشکی، پرستاری، بهورزی و بهداشتی، به گونهای بود که حتی یک مورد اپیدمی بهداشتی گزارش نشد. دکتر تدروس، دبیرکل سازمان جهانی بهداشت، این دستاورد را ستود و آن را نشاندهنده توانمندی و تعهد نظام سلامت ایران دانست. او اظهار کرد که حیرت کرده است که در کشوری که ۲۵ استان آن درگیر سیل است، حتی یک مورد اپیدمی بهداشتی وجود ندارد. این موفقیت، نتیجه تلاش شبانهروزی پزشکان، پیراپزشکان، پرستاران، اورژانس و کادر بهداشتی و درمانی است.
در جنگ تحمیلی، پزشکان ایرانی در جبههها، خدمات درمانی بینظیری ارائه دادند. این اقدامات، در جهان بیسابقه است و نشاندهنده تعهد و ایثار جامعه پزشکی ایران است. پزشکان، در شرایط سخت و بدون امکانات کافی، جان بسیاری از رزمندگان را نجات دادند. این خدمات، نه تنها موجب افتخار کشور شد، بلکه نشان داد که جامعه پزشکی ایران، در شرایط بحرانی، میتواند به بهترین شکل ممکن عمل کند.
در سیلهای اخیر، پزشکان و کادر درمان، بدون کمک خارجی، یک حماسه خلق کردند. آنها با همبستگی و همکاری، توانستند از بروز اپیدمیهای بهداشتی جلوگیری کنند. این موفقیت، نشاندهنده توانمندی و تعهد جامعه پزشکی ایران است. دکتر تدروس، در دیدار با مسئولان ایرانی، اظهار کرد که ایران با همه جای دنیا تفاوت دارد و نظام سلامت ایران، هزاران ژنرال برجسته دارد. این اظهارات، نشاندهنده جایگاه ویژه جامعه پزشکی ایران در جهان است. با این حال، متأسفانه برخی افراد و گروهها، در پی تخریب جامعه پزشکی هستند. آنها با انتشار اخبار جعلی و غیرکارشناسی، تلاش میکنند تا جایگاه اجتماعی پزشکان را کاهش دهند. این هجمهها، غیرمنصفانه است و میتواند به تخریب اعتماد عمومی به جامعه پزشکی منجر شود. بنابراین، بیش از هر زمان دیگری، نیازمند حمایت همهجانبه از این جامعه ارزشمند هستیم. جامعه پزشکی ایران، در شرایط سخت، همواره در کنار مردم بوده است. این تعهد و ایثار، یکی از مهمترین دستاوردهای این جامعه است. اما متأسفانه، این دستاوردها در معرض تخریب قرار گرفته است. بنابراین، باید با حمایت همهجانبه، از این سرمایه ملی محافظت کنیم.
۱.۲. استقلال نسبی در خدمات درمانی
جامعه پزشکی ایران، با وجود وابستگیهای فناوری و دارویی، به خودکفایی قابل توجهی در زمینه خدمات درمانی دست یافته است. این دستاورد، نتیجه سالها تلاش و ازخودگذشتگی پزشکان و کادر درمان است. پزشکان ایرانی، با وجود محدودیتها و تحریمها، توانستهاند خدمات باکیفیت درمانی ارائه دهند. این امر، دستاوردی ملی و موجب افتخار کشور است. با این حال، برخی افراد و گروهها، با انتشار اخبار جعلی و غیرکارشناسی، تلاش میکنند تا جایگاه اجتماعی پزشکان را کاهش دهند. آنها با برجسته کردن خطاهای پزشکی و انتشار اخبار نادرست، اعتماد عمومی به جامعه پزشکی را کاهش میدهند. این هجمهها، غیرمنصفانه است و میتواند به تخریب جایگاه اجتماعی پزشکان منجر شود. یکی از مهمترین دستاوردهای جامعه پزشکی ایران، حفظ اعتماد عمومی است. بر اساس آخرین پیمایش ارزشها و نگرشهای ایرانیان (پاییز 1404)، نسبت افرادی که به پزشکان اعتماد زیاد و خیلی زیاد دارند، ۱.۹ برابر کسانی است که اعتماد کم یا خیلی کم دارند. این اعتماد، در میان طبقات فقیر و ساکنان استانهای کمتر توسعهیافته، بیشتر است. اما در مراکز شهری بزرگ و استانهایی مانند البرز، تهران و گیلان، به دلیل تأثیرپذیری از رسانههای مجازی و نگرشهای منفی نسبت به کلیت حاکمیت، کمتر مشاهده میشود. با این حال، پزشکان همچنان یکی از مورد اعتمادترین گروههای حرفهای در جامعه ایران هستند. این اعتماد، نتیجه سالها تلاش و ازخودگذشتگی جامعه پزشکی است. اما متأسفانه، این اعتماد در معرض تخریب قرار گرفته است. بنابراین، باید با حمایت همهجانبه، از این سرمایه ملی محافظت کنیم. جامعه پزشکی ایران، با وجود دستاوردهای بزرگ، با چالشهای جدی مواجه است. فشارهای اقتصادی، مشکلات آموزشی، فرسودگی شغلی، مهاجرت نیروی انسانی، و هجمههای رسانهای، تنها بخشی از این چالشها هستند. این مشکلات، نه تنها کیفیت خدمات درمانی را کاهش میدهند، بلکه میتوانند به تخریب جایگاه اجتماعی پزشکان نیز منجر شوند.
۱.۳. اعتماد اجتماعی بالا
بر اساس آخرین پیمایش ارزشها و نگرشهای ایرانیان (پاییز 1404)، نسبت افرادی که به پزشکان اعتماد زیاد و خیلی زیاد دارند، ۱.۹ برابر کسانی است که اعتماد کم یا خیلی کم دارند. این اعتماد، در میان طبقات فقیر و ساکنان استانهای کمتر توسعهیافته، بیشتر است. اما در مراکز شهری بزرگ و استانهایی مانند البرز، تهران و گیلان، به دلیل تأثیرپذیری از رسانههای مجازی و نگرشهای منفی نسبت به کلیت حاکمیت، کمتر مشاهده میشود. این اعتماد، نتیجه سالها تلاش و ازخودگذشتگی جامعه پزشکی است. پزشکان، با ارائه خدمات باکیفیت و ایثار در شرایط سخت، توانستهاند اعتماد عمومی را حفظ کنند. اما متأسفانه، این اعتماد در معرض تخریب قرار گرفته است. برخی افراد و گروهها، با انتشار اخبار جعلی و غیرکارشناسی، تلاش میکنند تا جایگاه اجتماعی پزشکان را کاهش دهند. یکی از مهمترین عوامل تخریب اعتماد، برجسته کردن خطاهای پزشکی و انتشار اخبار نادرست است. جامعه پزشکی ایران، با وجود دستاوردهای بزرگ، با چالشهای جدی مواجه است. فشارهای اقتصادی، مشکلات آموزشی، فرسودگی شغلی، مهاجرت نیروی انسانی، و هجمههای رسانهای، تنها بخشی از این چالشها هستند. این مشکلات، نه تنها کیفیت خدمات درمانی را کاهش میدهند، بلکه میتوانند به تخریب جایگاه اجتماعی پزشکان نیز منجر شوند. بنابراین، بیش از هر زمان دیگری، نیازمند حمایت همهجانبه از این جامعه ارزشمند هستیم. باید با ایجاد آگاهی و حساسیت نسبت به مشکلات پیش روی جامعه پزشکی، تلاش کنیم تا این سرمایه ملی را حفظ و ارتقا دهیم.
۲. چالشهای پیش روی جامعه پزشکی
۲.۱. مشکلات اقتصادی و معیشتی
یکی از مهمترین چالشهای پیش روی جامعه پزشکی ایران، مشکلات اقتصادی و معیشتی است. حقوق و مزایای ناچیز رزیدنتها و دستیاران، فشار اقتصادی شدیدی بر پزشکان جوان وارد میکند. برای مثال، حقوق ماهیانه رزیدنتها بین ۸ تا ۱۱ میلیون تومان است، در حالی که هزینههای زندگی، به ویژه در شهرهای بزرگ، بسیار بالاتر است. کارانههای ناچیز (مثلا ۳۰۰ هزار تومان برای سه ماه) و عدم پوشش بیمهای کافی، فشار اقتصادی شدیدی بر پزشکان جوان وارد میکند. بسیاری از رزیدنتها مجبورند برای تأمین هزینههای زندگی، وام بگیرند یا از خانواده کمک دریافت کنند. این فشارهای اقتصادی، نه تنها کیفیت زندگی پزشکان جوان را کاهش میدهد، بلکه میتواند به کاهش کیفیت خدمات درمانی نیز منجر شود. پزشکان جوان، به دلیل فشارهای اقتصادی، ممکن است نتوانند به بهترین شکل ممکن خدمات درمانی ارائه دهند.
علاوه بر این، برخی رسانهها و افراد، جامعه پزشکی را متهم به فرار مالیاتی میکنند، در حالی که این پدیده در سایر حرفهها نیز وجود دارد. برجسته کردن این موضوع، تنها به تخریب جایگاه اجتماعی پزشکان کمک میکند. این هجمهها، غیرمنصفانه است و میتواند به کاهش اعتماد عمومی به جامعه پزشکی منجر شود.(زیرا فقط 5% پزشکان دست به چنین کار کثیفی می زننند.) یکی از مهمترین مشکلات اقتصادی، حقوق و مزایای ناچیز رزیدنتها و دستیاران است. این حقوق، پاسخگوی هزینههای زندگی نیست و فشار اقتصادی شدیدی بر پزشکان جوان وارد میکند. بنابراین، باید با افزایش حقوق و مزایای رزیدنتها و دستیاران، تلاش کنیم تا این فشارها را کاهش دهیم. علاوه بر این، باید با ایجاد سیستمهای حمایت مالی و بیمهای، شرایط زندگی پزشکان جوان را بهبود بخشیم.
۲.۲. مشکلات آموزشی و فرسودگی شغلی
یکی دیگر از چالشهای پیش روی جامعه پزشکی ایران، مشکلات آموزشی و فرسودگی شغلی است. ساعت کاری طولانی و غیراستاندارد، فشار روانی و جسمی شدیدی بر پزشکان جوان وارد میکند. برای مثال، رزیدنتها در برخی رشتهها هفتهای بیش از ۸۰ ساعت کار میکنند. کشیکهای ۳۲ ساعته، فرصت استراحت، مطالعه و تفریح را از پزشکان جوان میگیرد. این شرایط، کیفیت آموزش و خدمات درمانی را کاهش داده و خطر خطاهای پزشکی را افزایش میدهد. پزشکان جوان، به دلیل فشارهای کاری، ممکن است نتوانند به بهترین شکل ممکن خدمات درمانی ارائه دهند.
2.2.1. رفتارهای توهین آمیز رزیدنت های سال بالایی
علاوه بر این، برخی اساتید و رزیدنتهای سال بالایی، با دانشجویان و رزیدنتهای سال پایینتر رفتارهای توهینآمیز و غیرحرفهای دارند. این رفتارها، ناشی از عقدهگشایی و بازتولید چرخهای معیوب است، که سالها ادامه داشته است. این رفتارها، نه تنها کیفیت آموزش را کاهش میدهد، بلکه میتواند به افزایش فشارهای روانی و افسردگی در میان پزشکان جوان نیز منجر شود.
2-3. مصائب رزیدنتها
-
شیفتهای طاقتفرسا و غیراستاندارد
کشیکهای ۳۲ تا ۳۶ ساعته، با حجم عظیم بیمار، امری رایج است. یک رزیدنت سال اول ممکن است تا ۸۰ ساعت در هفته کار کند. این حجم کاری نهتنها فرصت استراحت و مطالعه را از بین میبرد، بلکه احتمال خطای پزشکی را بهشدت افزایش میدهد و کیفیت آموزش را قربانی میکند.
-
معیشت ناکافی
حقوق و مزایای رزیدنتها (حدود ۸ تا ۱۱ میلیون تومان در ماه برای متأهل) با توجه به تورم و هزینههای زندگی، بهویژه برای آنان که مجبور به مهاجرت به شهرهای بزرگ هستند، کفاف حداقلها را نمیدهد. کارانه پرداختی نیز ناچیز است.
-
استثمار سیستماتیک و چرخه معیوب تحقیر
فرهنگ «سال بالایی-سال پایینی» در بسیاری از بخشها به رفتارهای تحقیرآمیز، انتساب کارهای اضافی و حتی «عقدهگشایی» منجر شده است. بسیاری از اساتید و دستیاران ارشد، خود قربانی این سیستم بودهاند و این چرخه معیوب را بازتولید میکنند. سکوت و حتی حمایت برخی روسای بخشها (اتندها) از این روند، مشکل را تشدید کرده است.
-
نبود امنیت روانی و آینده شغلی
فشارهای مذکور همراه با ناامنی شغلی و افق تاریک اقتصادی، منجر به یأس، افسردگی و در موارد ترازدیک، خودکشی در میان پزشکان جوان شده است. جریمههای سنگین مالی برای انصراف از دوره (گاهی تا صدها میلیون تومان)، آنان را در چرخه معیوب محبوس میکند.
-
جداییناپذیری درمان از آموزش
بار اصلی درمان در بیمارستانهای آموزشی بر دوش رزیدنتهاست. آنان همزمان باید بیاموزند و حجم عظیمی از خدمات را ارائه دهند، در حالی که ممکن است با بیماران سادهای مواجه شوند که جایگاه آموزشی ندارند.
2.4. خشونت علیه کادر درمان
خشونت علیه کادر درمان، یکی دیگر از چالشهای پیش روی جامعه پزشکی ایران است. خشونتهای فیزیکی و کلامی علیه پزشکان و پرستاران، به ویژه در بخشهای اورژانس، افزایش یافته است. کمبود تخت، دیرکرد آمبولانس، و عدم آگاهی مردم از پروتکلهای درمانی، از عوامل اصلی این خشونتها هستند. در برخی موارد، خود کادر درمان نیز به دلیل خستگی و فشار کاری، به درگیری با بیماران و همراهان دامن میزنند. این خشونتها، نه تنها کیفیت خدمات درمانی را کاهش میدهد، بلکه میتواند به کاهش اعتماد عمومی به جامعه پزشکی نیز منجر شود. بنابراین، باید با وضع قوانین سختگیرانه و مجازاتهای بازدارنده، تلاش کنیم تا این خشونتها را کاهش دهیم. علاوه بر این، باید با افزایش آگاهی عمومی درباره پروتکلهای درمانی و شرایط کاری پزشکان، تلاش کنیم تا این خشونتها را کاهش دهیم.
2.5. مهاجرت و تغییر شغل
مهاجرت و تغییر شغل، یکی دیگر از چالشهای پیش روی جامعه پزشکی ایران است. بسیاری از پزشکان جوان، به دلیل فشارهای اقتصادی و روحی، تصمیم به مهاجرت یا تغییر شغل میگیرند. برخی از پزشکان، به دلیل درآمد پایین و فشار کاری بالا، وارد حوزههای غیردرمانی مانند زیبایی، بورس یا بساز و بفروش میشوند. این مهاجرت و تغییر شغل، نه تنها کیفیت خدمات درمانی را کاهش میدهد، بلکه میتواند به کاهش تعداد پزشکان در کشور نیز منجر شود. بنابراین، باید با بهبود شرایط اقتصادی و معیشتی، تلاش کنیم تا این مهاجرت و تغییر شغل را کاهش دهیم.
2.6. هجمههای رسانهای و شبهعلم
هجمههای رسانهای و شبهعلم، یکی دیگر از چالشهای پیش روی جامعه پزشکی ایران است. برخی گروهها با حمایت عناصر قدرت، با توسل به شبهعلم، به تخریب جایگاه جامعه پزشکی میپردازند. آنها با انتشار اخبار جعلی و غیرکارشناسی، تلاش میکنند تا جایگاه اجتماعی پزشکان را کاهش دهند. این هجمهها، غیرمنصفانه است و میتواند به تخریب اعتماد عمومی به جامعه پزشکی منجر شود.
2.7. سکوت نسبی جامعه پزشکی
نبود حضور فعال و ارتباط دوسویه جامعه پزشکی و نهادهای نماینده آن (مانند سازمان نظام پزشکی) با افکار عمومی برای شفافسازی مشکلات و روشنگری در برابر ادعاهای نادرست، به گسترش بیاعتمادی دامن زده است.
۳. راهکارها و پیشنهادات
۳.۱. بهبود شرایط اقتصادی و معیشتی
برای بهبود شرایط اقتصادی و معیشتی جامعه پزشکی، باید حقوق و مزایای رزیدنتها و دستیاران را افزایش دهیم. این حقوق، باید پاسخگوی هزینههای زندگی باشد و فشار اقتصادی بر پزشکان جوان را کاهش دهد. علاوه بر این، باید با ایجاد سیستمهای حمایت مالی و بیمهای، شرایط زندگی پزشکان جوان را بهبود بخشیم. این اقدامات، نه تنها کیفیت زندگی پزشکان را بهبود میبخشد، بلکه میتواند به افزایش کیفیت خدمات درمانی نیز منجر شود.
۳.۲. اصلاح فرآیند آموزش پزشکی
برای اصلاح فرآیند آموزش پزشکی، باید ساعت کاری رزیدنتها را کاهش دهیم و استانداردهای بینالمللی را رعایت کنیم. این اقدامات، نه تنها کیفیت آموزش را بهبود میبخشد، بلکه میتواند به کاهش فشارهای روانی و افسردگی در میان پزشکان جوان نیز منجر شود. علاوه بر این، باید با ایجاد سیستمهای حمایت روانی و اجتماعی، شرایط زندگی پزشکان جوان را بهبود بخشیم.
۳.۳. مقابله با خشونت علیه کادر درمان
برای مقابله با خشونت علیه کادر درمان، باید قوانین سختگیرانه و مجازاتهای بازدارنده وضع کنیم. علاوه بر این، باید با افزایش آگاهی عمومی درباره پروتکلهای درمانی و شرایط کاری پزشکان، تلاش کنیم تا این خشونتها را کاهش دهیم.
۳.۴. تقویت حضور رسانهای جامعه پزشکی
برای تقویت حضور رسانهای جامعه پزشکی، باید پزشکان را تشویق کنیم تا تجربیات خود را در رسانههای اجتماعی منتشر کنند. این اقدامات، نه تنها آگاهی عمومی را افزایش میدهد، بلکه میتواند به افزایش اعتماد عمومی به جامعه پزشکی نیز منجر شود. علاوه بر این، باید با حمایت همهجانبه، تلاش کنیم تا این سرمایه ملی را حفظ و ارتقا دهیم. باید با ایجاد آگاهی و حساسیت نسبت به مشکلات پیش روی جامعه پزشکی، تلاش کنیم تا این سرمایه ملی را حفظ و ارتقا دهیم.
۳.۵. بازنگری در قوانین و سیاستها
برای بازنگری در قوانین و سیاستها، باید قانون طرح اجباری پزشکان و سامانه توزیع نیروی انسانی را بازبینی کنیم. علاوه بر این، باید با شفافسازی در فرآیند پذیرش و آموزش پزشکان، تلاش کنیم تا کیفیت خدمات درمانی را بهبود بخشیم. این اقدامات، نه تنها کیفیت خدمات درمانی را بهبود میبخشد، بلکه میتواند به افزایش اعتماد عمومی به جامعه پزشکی نیز منجر شود.
- تبدیل دوره دستیاری به شغل رسمی
حقوق و مزایای رزیدنتها باید معادل یک شغل تخصصی با تأمین تمامی حقوق قانونی باشد.
-
اجرای دقیق منشور دستیاری
نظارت مستقل بر اجرای سقف ساعت کاری، تعداد کشیک و منع به کارگیری دستیاران پس از شیفتهای طولانی ضروری است. متخلفان باید جریمه شوند.
-
جدا کردن نسبی بار درمان از آموزش
استخدام پزشکان متخصص برای بخشی از خدمات روتین، تا فضای بیشتری برای آموزش رزیدنتها با بیماران دارای ارزش آموزشی فراهم شود.
-
مهار چرخه تحقیر
طراحی و اجرای برنامههای آموزشی برای اساتید و دستیاران ارشد در زمینه مدیریت و آموزش اخلاقمحور، و ایجاد سازوکارهای شفاف برای گزارش آزارهای درونسیستمی.
- بازنگری در قانون طرح اجباری: این قانون ۳۰ ساله نیاز به بازنگری اساسی با توجه به شرایط جدید اقتصادی و اجتماعی دارد.
حمایت همهجانبه از جامعه پزشکی ایران
جامعه پزشکی ایران، با وجود دستاوردهای بزرگ، با چالشهای جدی مواجه است. فشارهای اقتصادی، مشکلات آموزشی، فرسودگی شغلی، مهاجرت نیروی انسانی، و هجمههای رسانهای، تنها بخشی از این چالشها هستند. این مشکلات، نه تنها کیفیت خدمات درمانی را کاهش میدهند، بلکه میتوانند به تخریب جایگاه اجتماعی پزشکان نیز منجر شوند. بنابراین، بیش از هر زمان دیگری، نیازمند حمایت همهجانبه از این جامعه ارزشمند هستیم. باید با ایجاد آگاهی و حساسیت نسبت به مشکلات پیش روی جامعه پزشکی، تلاش کنیم تا این سرمایه ملی را حفظ و ارتقا دهیم. باید با بهبود شرایط اقتصادی و معیشتی، اصلاح فرآیند آموزش پزشکی، مقابله با خشونت علیه کادر درمان، و تقویت حضور رسانهای جامعه پزشکی، تلاش کنیم تا این سرمایه ملی را حفظ و ارتقا دهیم. جامعه پزشکی ایران، یکی از مهمترین سرمایههای ملی است. این جامعه، با ایثار و فداکاری، خدمات بینظیری ارائه داده است. زمان اقدام اکنون است، پیش از آنکه فرسودگی، این آتش اشتیاق را برای همیشه بیفروغ کند.
سوال پایانی
به نظر شما، کدام یک از چالشهای پیش روی جامعه پزشکی ایران، فوریتر و مهمتر است؟
آیا راهکارهای پیشنهادی میتواند به بهبود وضعیت کمک کند؟
آیا جامعه و مسئولان باید نقش فعالتری در حمایت از پزشکان ایفا کنند؟