آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:
پاپ فرانسیس، دویست و شصت و ششمین
رهبر کلیسای کاتولیک با قدمتی دو هزار ساله، امروز پس از دوره طولانی بیماری
درگذشت. مسیحیت کاتولیک، که توسط پطرس، یکی از حواریون حضرت عیسی مسیح (ع) و
نخستین پاپ، پایهگذاری شد، همواره به نظم زیاد خود شهره بوده است. با این حال،
این تشکیلات قدرتمند در طول سالیان با چالشهایی نیز مواجه بوده است. در دهههای
اخیر، اخبار ناخوشایندی از درون کلیسا به بیرون درز کرد که لزوم اصلاحات اساسی را
بیش از پیش آشکار ساخت. پاپ فرانسیس با درک این نیاز، اصلاحات متعددی را در دستور
کار قرار داد.پاپ
فرانسیس، مجموعهای از اصلاحات را برای متحول کردن کلیسا آغاز کرد. این اقدامات با
هدف تقویت شفافیت، مبارزه با فساد، و نزدیکتر کردن کلیسا به مردم انجام شد. از
جمله مهمترین این اصلاحات میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
·
پاپ در تلاش بود تا دیوان روم،
دستگاه اداری مرکزی کلیسا، را کارآمدتر و پاسخگوتر کند. او برای این منظور، شوراهایی
از کاردینالها را برای مشاوره در مورد اصلاحات تشکیل داد و تغییراتی در ساختار و وظایف
نهادهای مختلف دیوان روم ایجاد کرد.پاپ فرانسیس به مبارزه با سو استفاده جنسی در
کلیسا و حمایت از قربانیان پرداخت هرچند که اقدامات وی را نمیتوان کاملاً موفق
دانست. ایجاد سازوکارهای گزارشدهی، تحقیقات و مجازات متخلفان، بخشی از این تلاشها
بود.
·
پاپ فرانسیس تلاش کرد تا گفتگو
بین ادیان و فرهنگهای مختلف را ترویج دهد. سفر او به عراق و دیدار با آیتالله
سیستانی نمونهای از این رویکرد بود. در این دیدار، آیتالله سید علی سیستانی با
حمایت قاطع از مسئله فلسطین، بر لزوم پایان دادن به درد و رنج ملت فلسطین تأکید
کرد.
با وجود همه اقدامات پاپ، آنچنان
که باید و شاید و شایسته جایگاه رهبر کاتولیکهای جهان بود، پاپ فرانسیس نتوانست
در این سالها که جنگهای خانمان سوز در گوشه گوشه جهان وجود دارد و جهان در مسئله
غزه شاهد یکی از وحشیانهترین نسل کشیهای تاریخ بشریت بود، نقش آفرینی کند و
کاملا از تأثیر گذاری در این مسائل به دور بود.
به طور کلی تعداد دقیق پاپها
مشخص نیست و این به خاطر اختلاف در برخی نامها و افرادی که ادعای پاپیکردهاند
اما بعدا به عنوان ناپاپ شناختهشدهاند، میباشد اما به طور معمول و مشهور تاکنون
۲۶۶ نفر به مقام
پاپی رسیدهاند.
آغاز دوران انتخاب؛ فرآیند تعیین
رهبر جدید کاتولیکهای جهان
با انتشار خبر درگذشت پاپ
فرانسیس، دویست و شصت و ششمین رهبر کاتولیکهای جهان، توجه جهانیان بار دیگر به
واتیکان و فرآیند پیچیده و منحصربهفرد انتخاب جانشین او معطوف شده است. این
فرآیند که به «مجمع انتخاب پاپ» (Papal Conclave) معروف است، مجموعهای از آئینها
و رویههای دقیق است که برای اطمینان از انتخاب فردی مورد اجماع برای رهبری کلیسای
کاتولیک طراحی شده است.
.دوره خلاء قدرت (Sede Vacante)
با مرگ پاپ فرانسیس، دورهای به
نام "Sede Vacante" یا «تخت خالی» آغاز میشود. در
این دوره، قدرت و اختیارات پاپ به طور موقت به کاردینال کامر لنگو که هم اکنون
کاردینال کوین جوزف فارل عهده دار آن مسئولیت است، (Camerlengo)، بالاترین مقام اداری
کلیسا در زمان خلاء قدرت، منتقل میشود. کاردینال کامر لنگو مسئولیت اداره امور
جاری واتیکان و آمادهسازی برای مجمع انتخاب پاپ را بر عهده دارد. او باید مرگ پاپ
را به طور رسمی تأیید کرده و به اطلاع عموم برساند. همچنین، او موظف است مهر و مومهای
رسمی پاپ را بشکند و درها و پنجرههای اقامتگاه پاپ را ببندد تا از ورود افراد
غیرمجاز جلوگیری شود. به مناسبت درگذشت«خورخه ماریو برگولیو» پاپ
فرانسیس، رهبر کاتولیکهای جهان به انتشار مطلبی درباره چگونگی انتخاب پاپ خواهیم پرداخت.همانگونه که مخاطبین محترم
آسیانیوز ایران میدانند در رأس کلیسای کاتولیک به مرکزیت واتیکان، مقام پاپی است
که در طول تاریخ، افراد فراوانی به این مقام رسیدهاند.طبق الهیات کاتولیکی پاپها جانشین مسیح یا خدا در زمیناند و براساس
اعلامیهی شورای واتیکانی اول (۱۸۶۹-۱۸۷۰) پاپها وقتی در مقام بیان احکام و
مسایل دینی هستند از خطا معصوم و دارای عصمت میباشند.اگر بخواهیم مقایسهای بین مقام پاپی در کاتولیک را با مقام در
مذهب تشیع داشته باشیم، امامت را میتوانیم مثال بزنیم که عِدل آن است، چراکه همانگونه
که مطرح شد پاپ جانشین خدا بر زمین و اطاعت از او اطاعت با یک واسطه از خداست، در
تشیع نیز برای امام این منزلت استوار است.اما تفاوت عمدهای را در شرایط امام در شیعه و پاپ در کاتولیک
مشاهده میکنیم. به طور خلاصه شیعیان معتقدند کسانی که شایسهی منصب امامتاند،
باید این ویژگی ها را داشته باشند:
۱. عصمت از گناه، از ابتدای عمر تا انتها؛ از گناهان کبیره و صغیره.
۲. افضل بر انسانهای زمان خود باشد.
۳. عیوبی که باعث نفرت افراد و دفع
آنها از خود میشود، نداشته باشد، که شامل نقایص جسمی و روحی مانند بیماریهای
واگیردار، خلاق بد و ... میشود.
۴. علم غیب داشته باشد.
و خصوصیات دیگری که از ذکر آن ها پرهیز میشود و در مقابل مشاهده
میکنیم که برای پاپها نهتنها چنین شرایطی وجود ندارد، بلکه حداقل در یک نمونه
که خودش بیان کرده پاپی با سابقهی اختلال روانی وجود دارد! گرچه اکنون از این
بیماری مبراست و سالم شده اما در مذهب تشیع کسی که چنین سابقهای داشته باشد هرگز
ردای ادامت را بر تن نمیکند و مناسب این مقام نیست و این به طور ضمنی در شرط اول
و به صراحت در شرط سوم ذکر شده است. این
جز برتری امامت و رهبری در تشیع نسبت به رهبری در کاتولیک را نمیرساند. میان ماه
من تا ماه گردون، تفاوت از زمین تا آسمان است.
چرا انتخاب پاپ مهم است؟
نحوه انتخاب پاپ تنها یک آیین
مذهبی نیست؛ بلکه جهتگیری کلیسایی با بیش از ۱.۳ میلیارد عضو را انتخاب میکند. این انتخاب دیدگاه کاردینالها دربارهٔ الهیات، مسائل جهانی و آینده کلیسا
را نمایندگی میکند. به نظر شما، آیا باید روزی کنکلاو را بهصورت زنده پخش کنند یا این
فرایند باید به صورت سنتی سری باقی بماند؟
سوالاتی درباره نحوه انتخاب پاپ و
کلیسا کاتولیک
۱. واتیکان چیست؟
واتیکان کوچکترین کشور جهان است
که در شهر روم، ایتالیا قرار دارد. این کشور به عنوان مرکز دینی کلیسای کاتولیک و
محل اقامت پاپ (رهبر روحانی کلیسای کاتولیک) شناخته میشود. مساحت واتیکان تنها ۴۴ هکتار است و حاوی مکانهای
تاریخی و مذهبی مهمی مانند کلیسای سن پیتر است.
۲. اسقف کیست؟
اسقف در زبان لاتین “Episcopus” به معنای مقام بالای دینی در کلیسای مسیحی است که مسئول نظارت بر
یک منطقه یا گروه مذهبی به نام دیهیه است. اسقفها معمولا در کلیساهای کاتولیک، ارتدکس و برخی دیگر از شاخههای
مسیحیت نقشی رهبری دارند و در امور دینی و روحانی تصمیمگیری میکنند.
۳. واتیکان چه نقشی در تاریخ مسیحیت
داشته است؟
واتیکان به عنوان مرکز کلیسای
کاتولیک، نقش بسیار مهمی در شکلگیری و گسترش مسیحیت در دنیا داشته است. بسیاری از تصمیمات دینی و مذهبی در این مکان
گرفته میشود و پاپ به عنوان رهبر دینی کاتولیکها در آنجا اقامت دارد.
۴. آیا واتیکان یک دولت مستقل است؟
بله، واتیکان یک دولت مستقل است
که قوانین خود را دارد و از لحاظ سیاسی و اقتصادی از کشور ایتالیا جدا است. این کشور با توافقنامههایی که با دولت ایتالیا
امضا کرده، به عنوان یک نهاد مستقل شناخته میشود.
۵. اسقفها چگونه انتخاب میشوند؟
در کلیسای کاتولیک، اسقفها توسط
پاپ منصوب میشوند. انتخاب اسقفها معمولا پس از مشورت با کشیشها و مقامات دینی
صورت میگیرد و پس از تایید پاپ، اسقف جدید به این مقام منصوب میشود.
۶. پاپ چه وظایفی دارد؟
پاپ به عنوان رهبر عالی کلیسای
کاتولیک، وظیفه رهبری دینی، آموزشی و روحانی را بر عهده دارد. او تصمیمگیرنده
نهایی در مسائل مذهبی است و به عنوان نماینده خدا بر روی زمین شناخته میشود. پاپ
مسئول انجام مراسم مذهبی مهم و اعطای برکات ویژه به اعضای کلیسا است.
۷. هفت آیین مقدس کلیسای کاتولیک
رومی چیست؟
کلیسای کاتولیک رومی به هفت آیین مقدس اعتقاد دارد:
غسل تعمید (Baptism): ورود به جامعه مسیحی.
تأیید ایمان (Confirmation): تقویت روحالقدس.
عشای ربانی (Eucharist): یادآوری قربانی حضرت عیسی.
توبه (Penance): طلب آمرزش از گناهان.
عهد زناشویی (Matrimony): پیمان ازدواج.
شفا (Anointing of the Sick):
مسح بیمار برای شفا یا آرامش.
کشیشی (Holy Orders): انتصاب به مقام کشیشی یا اسقفی.
۸. چه تفاوتی میان اسقف و کشیش وجود
دارد؟
اسقفها معمولا مقامهای بالاتری
در سلسلهمراتب کلیسای کاتولیک هستند و مسئول نظارت بر چندین کلیسا یا منطقه هستند. کشیشها معمولا مسئولیت رسیدگی به امور دینی در
یک کلیسای خاص را دارند و خدمات مذهبی نظیر مراسم نماز و تعمید را برگزار میکنند.
۹. چرا واتیکان به عنوان یک کشور
مستقل شناخته میشود؟
واتیکان به عنوان یک کشور مستقل
به دلیل توافقات تاریخی، به ویژه توافق لاترانی که در سال ۱۹۲۹ میان واتیکان و دولت ایتالیا
امضا شد، شناخته میشود. این توافق به واتیکان اجازه میدهد که به عنوان یک دولت
مستقل در دل شهر رم فعالیت کند.
۱۰. آیا تمامی مردم جهان میتوانند به
واتیکان سفر کنند؟
بله، تمامی افراد از هر ملیتی میتوانند
به واتیکان سفر کنند. واتیکان به عنوان یک مقصد تاریخی و مذهبی برای گردشگران
مشهور است. بازدید از مکانهای مذهبی مانند کلیسای سن پیتر و موزههای واتیکان
برای عموم مردم امکانپذیر است، البته به رعایت قوانین خاصی نیاز دارد.
حالا امروز به نقل از سیانان،
با اعلام واتیکان، پاپ فرانسیس، رهبر کاتولیکهای جهان صبح امروز درگذشت؛اتفاقی که واتیکان را مجبور به انتخاب رهبری جدید خواهد کرد. کاردینال «کوین فرل»، مدیر امور مالی و اداری
واتیکان با انتشار پیامی در شبکههای اجتماعی ایکس خبر درگذشت پاپ را اعلام کرد.
پاپ فرانسیس از ۱۴ فوریه بهدلیل عفونت هر دو ریه
در بیمارستان جملی رم بستری بود. پاپ طی ۲ سال اخیر چند بار در بیمارستان
بستری شد و عمده دلیل آن نیز عفونت ریه بود. کاردینال کوین فرل، اسقف واتیکان در
تلگرام نوشت: ساعت ۷:۳۵ دقیقه صبح امروز فرانسیس، اسقف
رم به منزلگاه ابدیاش بازگشت. روند انتخاب پاپ جدید، به طور معمول بین ۱۵ تا ۲۰ روز پس از درگذشت اسقف اعظم طول
میکشد؛ این روند از قرار زیر است:
دوره سوگواری
پس از درگذشت پاپ، یک دوره
سوگواری ۹ روزه اعلام میشود. در این مدت،
مراسم تشییع و خاکسپاری پاپ (معمولاً چهار تا ۶ روز پس از مرگ) در میدان سن
پیترو برگزار میشود. واتیکان وارد دورهای به نام «صندلی خالی» (Sede Vacante) میشود که در آن هیچ پاپی بر مسند نیست.
آیین باستانی
تشکیل جلسه کالج کاردینالهای
کاتولیک، به منظور انتخاب پاپ جدید، یکی از روشهای کهن انتخاب رهبر کاتولیکهای
جهان است که همچنان مورد استفاده قرار میگیرد. رایگیری
برای انتخاب پاپ، محرمانه انجام میشود و هر کدام از کاردینالها نام گزینه مورد
نظر خود را روی کاغذ مینویسند. انتخاب
پاپ، با نحوه تصمیمگیریها در اروپا در حدود ۷۰۰ سال پیش شباهت دارد.
نامزدها
کاردینالها، اسقفها و مقامات
واتیکان از سراسر جهان هستند که به نوبه خود از سوی پاپ انتخاب و با جامه قرمزرنگی
که به تن میکنند، شناخته میشوند. تنها
کاردینالهای زیر ۸۰ سال برای رای دادن جهت انتخاب
پاپ، واجد شرایط هستند. به این افراد، کاردینالهای گزیننده اطلاق و تعداد آنها به
۱۲۰ تن محدود میشود. زنان نمیتوانند کشیش شوند و در نتیجه رسیدن به
سمت رهبر کاتولیکهای جهان نیز برای آن ها ممنوع و مبنای این ممنوعیت نیز این باور
است که مسیح، تنها مردان را به عنوان حواریون خود برگزید.
رایگیری
برای انتخاب پاپ، چند دور رایگیری
انجام میشود تا در نهایت یکی از نامزدهای دو-سوم آراء را از آن خود کند. نتیجه هر
کدام از آراء با صدای بلند قرائت و توسط سه کاردینال ثبت میشود. اگر هیچکدام از
نامزدها موفق به اخذ دو-سوم آراء نشود، کاغذهای رای به همراه مخلوطی از مواد
شیمیایی، در تنور نزدیک به عبادتگاه سوزانده میشوند تا «دودی سیاه» ظاهر شود. این
روند ممکن است چند بار تکرار شود تا در نهایت رای کاردینالها تغییر کند.
نتایج رایگیری
پس از انتخاب پاپ، برگههای رأی
سوزانده میشوند. اگر هیچ نامزدی نتواند حد نصاب لازم را به دست آورد، برگهها با
مواد شیمیایی مخلوط میشوند تا دود سیاه از دودکش کلیسای سیستین خارج شود. این دود سیاه نشان میدهد
که هنوز پاپ جدید انتخاب نشده است. اما اگر پاپ جدید انتخاب شود، برگهها بدون مواد
شیمیایی سوزانده میشوند و دود سفید از دودکش کلیسای سیستین خارج میشود. این دود سفید، نشانهای
برای جهانیان است که پاپ جدید انتخاب شده است.
کاندیداهای جانشینی پاپ فرانسیس
با توجه به ماهیت محرمانه فرآیند
انتخاب پاپ و عدم وجود نظرسنجیهای رسمی، تعیین گزینههای جانشینی پاپ پس از پاپ
فرانسیس امری گمانهزنی و مبتنی بر تحلیلهای رسانهای و دیدگاههای کارشناسان
است. با این حال، برخی از کاردینالها به طور مکرر در محافل خبری به عنوان پاپهای
احتمالی آینده مطرح میشوند. انتخاب پاپ جدید تحت تأثیر عوامل متعددی از جمله سن،
ملیت، دیدگاههای سیاسی و مذهبی کاردینالهای انتخابکننده قرار دارد. برخی از کاردینالهایی که اغلب به عنوان گزینههای
جانشینی پاپ مطرح میشوند:
کاردینال پیترو پارولین (Pietro Parolin): دبیر دولتی واتیکان (بالاترین
مقام در دیوانسالاری واتیکان)، ایتالیایی، ۶۹ ساله. او به عنوان یک دیپلمات
باتجربه شناخته میشود. نقش کلیدی او در سیاست خارجی واتیکان و نزدیکیاش به پاپ
فرانسیس، او را به یکی از گزینههای اصلی تبدیل کرده است.
کاردینال متیو زوپی (Matteo Zuppi): اسقف اعظم بولونیا، ایتالیایی، ۶۸ ساله. او به دلیل فعالیتهایش در
زمینه عدالت اجتماعی، و همچنین نزدیکیاش به پاپ فرانسیس، مورد توجه قرار گرفته
است.
کاردینال لوئیس آنتونیو تاگل (Luis Antonio Tagle): رئیس بخش تبشیر انجیل در واتیکان،
فیلیپینی، ۶۷ ساله. او به دلیل تواناییهای
ارتباطی قوی، مورد توجه است.
کاردینال ماریو گرچ (Mario Grech): دبیرکل دبیرخانه سینود، مالتی، ۶۷ ساله. گرچ بهعنوان دبیر کل
مجمع، به یک شخصیت اصلی در شورای کلیسایی در حال انجام تبدیل شده است، که از مفهوم
«کلیسای سینودیال» دفاع میکند.
کاردینال مایکل چرنی (Michael Czerny): رئیس بخش مهاجران و پناهندگان در
واتیکان، کانادایی، ۷۸ ساله. او به دلیل فعالیتهایش در
زمینه عدالت اجتماعی و حمایت از مهاجران و پناهندگان، مورد توجه قرار گرفته است.
کاردینال خوزه تئوفیلو دی خسوس
پینهیریو (José Tolentino de Mendonça):آرشیویست و کتابدار کلیسای مقدس
رومی، پرتغالی، ۵۸ ساله. او یک نویسنده و متفکر
صاحب نام است و به دلیل دیدگاههای فرهنگی اش مورد توجه قرار گرفته است.
با توجه به اینکه پاپ فرانسیس در
سن بالایی انتخاب شد، ممکن است کاردینالها به دنبال یک پاپ جوانتر باشند که
بتواند برای مدت طولانیتری رهبری کلیسا را بر عهده بگیرد. انتخاب پاپ از خارج از
ایتالیا به یک روند عادی تبدیل شده است. با این حال، همچنان این احتمال وجود دارد
که یک کاردینال ایتالیایی انتخاب شود.کاردینالهای انتخابکننده احتمالاً به دنبال
فردی خواهند بود که بتواند وحدت کلیسا را حفظ کند و به چالشهای پیش روی کلیسا در
قرن بیست و یکم پاسخ دهد. در نهایت، انتخاب پاپ جدید یک فرآیند پیچیده و غیرقابل
پیشبینی است. با توجه به تنوع دیدگاهها و منافع در میان کاردینالهای انتخابکننده،
نتیجه مجمع انتخاب پاپ همواره با ابهام همراه است. تنها با خروج دود سفید از دودکش
کلیسای سیستین است که جهان از هویت رهبر جدید کاتولیکها مطلع خواهد شد.