آسیانیوز ایران؛ سروسی سیاسی:
در شرایطی که ایران و عربستان پس از سال‌ها با دیپلماسی هوشمندانه به سمت بهبود روابط پیش می‌رفتند، یک برنامه تلویزیونی در صداوسیما با پخش شعری توهین‌آمیز به ابوبکر، خلیفه اول اهل سنت، آتش اختلاف مذهبی را دوباره شعله‌ور کرد! این اقدام نه‌تنها خشم جامعه اهل سنت ایران و جهان اسلام را برانگیخت، بلکه سوالات جدی درباره اهداف پشت پرده این "اشتباه برنامه‌ریزی‌شده" مطرح کرد. حالا با بازداشت ۴ نفر از عوامل و عزل مدیران، آیا این پایان ماجراست یا آغاز یک بازنگری اساسی در مدیریت صداوسیما؟! در ادامه واکنش‌ها به برنامه چهارشنبه هفته گذشته از شبکه یک سیما که در آن یکی از مهمانان برنامه «سیمای خانواده» شعری با مضمون توهین به ابوبکر، خلیفه اول اهل سنت خوانده بود، دادستان تهران دستور بازداشت ۴ نفر از عوامل تولید این برنامه را صادر کرد. پیش از این، سازمان صداوسیما در بیانیه‌ای رسمی ضمن عذرخواهی از مردم و جامعه اهل سنت، پخش این شعر را «خطای نابخشودنی و مشکوک» خوانده و از عزل فوری مدیر پخش شبکه یک و معرفی هشت نفر از عوامل تولید به قوه قضاییه خبر داده بود.
رسانه ملی، خط قرمزها را زیر پا گذاشت!
در یکی از قسمت‌های برنامه زنده «خانواده» که روز چهارشنبه از شبکه اول سیما پخش شد، یکی از مصاحبه‌شوندگان شعری خواند که به گفته بسیاری از مخاطبان و کارشناسان، حاوی توهین به مقام ابوبکر، خلیفه اول اهل سنت بوده است. این موضوع به سرعت با موجی از واکنش‌ها و اعتراض‌های داخلی و بین‌المللی، به‌ویژه از سوی علمای اهل سنت و فعالان رسانه‌ای مواجه شد.
توهین به مقدسات اهل سنت در صداوسیما
بودجه صداوسیما در سال جاری، ۳۵۰۰۰ هزار میلیارد تومان است! این میزان از مالیات و پول فروش نفتِ ایرانی‌ها خرجِ تشکیلاتِ رسانه‌ای می‌شود که خروجی‌اش "توهین به مقدسات اهل سنت" و "توهین به مسئولان کشوری"ست که اخیرا با تیمِ۷۰ نفری به ایران سفر داشتند؟! اگر گزارش‌هایِ دقیق مبنی بر ناکارآمدی تیم فعلی صداوسیما برای گرفتنِ "تصمیمِ موثر"، جمع بندی نمی‌شود، خب تعطیل کنید این تشکیلاتِ پرهزینه‌یِ عریض و طویل را. هم صرفه‌جویی می‌شود و هم ملت از اختلاف‌افکنیِ آن خسارت نمی بیند!
عزل مدیر پخش شبکه یک سیما در پی خطای صورت گرفته در برنامه سیمای خانواده
رسانه ملی به ویژه سیمای جمهوری اسلامی در ماه های اخیر برنامه های متعددی در راستای تقویت وحدت امت اسلامی تولید و پخش کرده که برخی از آنها مورد توجه توده های مردم قرار گرفت. اولویت موکد رسانه ملی حفظ وحدت و احترام به همه پیروان مذاهب اسلامی است. خطای نابخشودنی و مشکوک صورت گرفته در برنامه روز چهارشنبه سیمای خانواده شبکه یک سیما از لحظه بروز با حساسیت بالا و اقدام سریع و قاطع معاونت سیما و مرکز صیانت و حفاظت سازمان دنبال شد و علاوه بر حذف فوری ویدئوی مذکور از سکوهای تلوبیون و سپهر وابسته به سازمان صدا و سیما، بلافاصله در تماس با مقام قضایی برای ۸ نفر از عوامل و متخلفین اعلام‌جرم و این افراد به دستگاه قضایی معرفی شدند. همچنین مدیر گروه تولید مربوطه و مدیر پخش شبکه یک سیما از سمت خود عزل شدند. با دستور رئیس سازمان همچنین کمیته ای متشکل از مرکز صیانت و حفاظت سازمان، معاونت سیما، معاونت حقوقی و اداره کل بازرسی سازمان به فوریت برای بررسی و پیگیری این موضوع تشکیل شده است و تحقیقات برای شناسایی بقیه عوامل احتمالی ادامه دارد. رسانه ملی هرگونه اقدام تفرقه افکنانه را به شدت محکوم کرده و خواستار پیگیری فوری و قاطع دستگاه‌های امنیتی برای کشف ریشه ها و عوامل اصلی این موضوع است.
واکنش امام جمعه اهل سنت ارومیه به خطای شبکه یک
این اقدام، به تلاش‌های بی‌وقفه امت اسلامی، برای حفظ انسجام، خدشه وارد کرد!
با کمال تأسف و تأثر از اقدام تأسف‌بار و غیرقابل‌قبول برنامه «سیمای خانواده» شبکه یک سیمای جمهوری اسلامی ایران در روز چهارشنبه سوم اردیبهشت ۱۴۰۴ که در آن به مقدسات و باورهای برادران و خواهران اهل‌سنت اهانت شد، این عمل را به شدت محکوم می‌کنیم. توهین به خلیفه اول، ابوبکر صدیق که از صحابه جلیل‌القدر پیامبر اکرم (ص) است، عملی برخلاف اصول وحدت اسلامی و ارزش‌های دینی است که رسانه ملی موظف به ترویج آن‌هاست. این اقدام نه تنها احساسات میلیون‌ها مسلمان سنی‌مذهب را جریحه‌دار کرد، بلکه به تلاش‌های بی‌وقفه امت اسلامی برای حفظ همبستگی و انسجام در برابر دشمنان مشترک خدشه وارد نمود. چنین خطایی، آن هم از رسانه‌ای که باید مروج اخوت و برادری باشد، غیرقابل توجیه و به فرموده سازمان صداوسیما «خطایی نابخشودنی و مشکوک» است. در عین حال، با تقدیر و تشکر از اقدام قاطع و به‌موقع جناب آقای پیمان جبلی، رئیس محترم سازمان صداوسیما، که با عزل مدیر گروه تولید و مدیر پخش شبکه یک و معرفی هشت نفر از عوامل این برنامه به دستگاه قضایی، گام مهمی در راستای صیانت از وحدت اسلامی و احترام به مقدسات همه مذاهب اسلامی برداشتند، مراتب سپاس خود را ابراز می‌داریم. امید است که با نظارت دقیق‌تر و اتخاذ تدابیر لازم، از تکرار چنین حوادث ناگواری جلوگیری شود و رسانه ملی، به‌ویژه شبکه یک، در مسیر تقویت اخوت اسلامی و احترام به همه پیروان مذاهب اسلامی گام‌های مؤثرتری بردارد.
بیانیه مشترک نماینده ولی فقیه و استاندار سیستان بلوچستان
عوامل این برنامه که در شرایط حساس کنونی و اهمیت انسجام جامعه مسلمین به ویژه در رابطه با مسائل فلسطین، مرتکب چنین خطای نابخشودنی شده‌اند، خواسته یا ناخواسته مزدوران دشمنان اسلام هستند و برخورد جدی با آنها می‌تواند تاثیر مهمی در پیشگیری از موارد مشابه داشته باشد. اینجانبان ضمن محکومیت شدید پخش این محتوای توهین‌آمیز و با تاکید بر هوشیاری در برابر سوءاستفاده‌های دشمنان که اتحاد، انسجام و شوکت جامعه اسلامی را برنمی‌تابند و با استفاده از هر ابزاری که خبیثانه‌ترین آن ایجاد تفرقه بین جامعه اسلامی است، در پی شکست ابهت و هیمنه امت محمدی هستند، نخبگان شیعه و اهل سنت را به تبیین و روشنگری؛ و جامعه مسلمین را که البته تا کنون آگاهی و بصیرت خود را در مواجهه با این اتفاقات اثبات کرده‌اند، به حفظ انسجام و وحدت دعوت می‌کنیم.
نماینده ولی فقیه در استان گلستان: بقیه حساب کار خود را بکنند!
درسی که از امام صادق (ع) و همه ائمه می‌گیریم حفظ وحدت امت اسلامی است. نورمفیدی با اشاره به اهانت یکی از برنامه‌های صداوسیما به مقدسات اهل سنت و برخورد سریع و قاطع رئیس صداوسیما با متخلفان گفت: این برخورد کار بسیار خوبی بود و باید برای همه سرمشق باشد تا حساب کار خود را بکنند. در صداوسیما جریاناتی این چنینی باید عزل شوند و کسانی که خلاف وحدت امت اسلامی کار کرده و حرف می‌زنند را به شدت محکوم می‌کنیم.
بازداشت ۴ تن از عوامل صداوسیما به دستور دادستان تهران
در ادامه واکنش‌ها به برنامه چهارشنبه هفته گذشته از شبکه یک سیما که در آن یکی از مهمانان برنامه «سیمای خانواده» شعری با مضمون توهین به ابوبکر، خلیفه اول اهل سنت خوانده بود، دادستان تهران دستور بازداشت ۴ نفر از عوامل تولید این برنامه را صادر کرد. پیش از این، سازمان صداوسیما در بیانیه‌ای رسمی ضمن عذرخواهی از مردم و جامعه اهل سنت، پخش این شعر را «خطای نابخشودنی و مشکوک» خوانده و از عزل فوری مدیر پخش شبکه یک و معرفی هشت نفر از عوامل تولید به قوه قضاییه خبر داده بود.
اکنون با اقدام رسمی دستگاه قضایی، چهار تن از این متهمان به‌صورت رسمی بازداشت و در اختیار نهادهای امنیتی و قضایی قرار گرفته‌اند. مقامات قضایی تأکید کرده‌اند که توهین به مقدسات اسلامی، به‌ویژه در رسانه‌ای ملی، خط قرمز دستگاه قضا است و رسیدگی به چنین مواردی در دستور کار فوری قرار دارد. این رویداد در حالی رخ می‌دهد که صداوسیما طی روزهای اخیر درگیر دو بحران رسانه‌ای بزرگ شده است؛ یکی مربوط به همین برنامه شبکه یک و دیگری بابت پخش آیتم تمسخرآمیز درباره وزیر امور خارجه عربستان سعودی در شبکه نسیم، که موجب واکنش دیپلماتیک و عذرخواهی رسمی رسانه ملی شد. انتقادهای گسترده از عملکرد سازمان صداوسیما در نحوه مدیریت محتوای تلویزیونی و فقدان نظارت مؤثر، اکنون به سطحی از نگرانی ملی رسیده است که مقامات قضایی، فرهنگی و حتی سیاسی اصولگرا نیز خواهان بازنگری بنیادین در ساختار آن شده‌اند. پیش‌بینی می‌شود رسیدگی قضایی به این پرونده به‌صورت علنی انجام شود تا اعتماد عمومی و وحدت مذهبی در کشور تقویت گردد.
تحلیل فرهنگی، سیاسی و اجتماعی آسیانیوز ایران
۱. چرا این اتفاق رخ داد؟
-
عدم نظارت کافی: صداوسیما با بودجه ۳۵ هزار میلیارد تومانی، هنوز نتوانسته سیستم نظارتی مؤثری برای جلوگیری از پخش محتوای تفرقه‌انگیز ایجاد کند.
-
دستگاه‌های موازی در رسانه: برخی معتقدند جریان‌های تندرو در صداوسیما، به‌صورت سازمان‌یافته در جهت تضعیف دیپلماسی ایران عمل می‌کنند.
۲. پیامدهای سیاسی
-
تأثیر منفی بر روابط با عربستان: این اتفاق درست زمانی رخ داد که وزیر دفاع عربستان به ایران سفر کرده و نشانه‌های مثبتی از بهبود روابط دیده می‌شد.
-
واکنش‌های بین‌المللی: علمای اهل سنت جهان این اقدام را محکوم کردند و ممکن است اعتماد کشورهای اسلامی به ایران را تحت تأثیر قرار دهد.
۳. تأثیر اجتماعی
۴. راه‌حل چیست؟
-
بازنگری در مدیریت صداوسیما: نیاز به تغییرات ساختاری برای جلوگیری از تکرار چنین خطاهایی وجود دارد.
-
تقویت دیپلماسی رسانه‌ای: صداوسیما باید به جای تنش‌آفرینی، نقش رسانه‌ای همگرا در جهان اسلام را ایفا کند.
نتیجه‌گیری
این اتفاق نشان داد که رسانه ملی نه‌تنها نتوانسته نقشی سازنده در وحدت اسلامی ایفا کند، بلکه با خطاهای مکرر، آتش اختلافات مذهبی را دامن زده است. اگر این روند ادامه یابد، علاوه بر هزینه‌های سیاسی، اعتماد داخلی و بین‌المللی نیز از دست خواهد رفت.