آسیانیوز ایران؛ سرویس اقتصادی:
تصور کنید ارزی که سال‌ها ستون اقتصاد جهانی بوده، ناگهان ارزش خود را از دست بدهد! در ماه‌های اخیر شاهد کاهش چشمگیر ارزش دلار آمریکا بوده‌ایم - اتفاقی که کارشناسان آن را 'تکان‌دهنده' توصیف می‌کنند. اما چرا این اتفاق افتاده؟ آیا این پایان سلطه دلار است؟ و مهم‌تر از همه، این سقوط چگونه زندگی روزمره مردم در سراسر جهان را تحت تأثیر قرار خواهد داد؟
کاهش بی‌سابقه ارزش دلار پس از سیاست‌های ترامپ و تأثیر آن بر اقتصاد جهانی
نرخ برابری دلار آمریکا در برابر ارزهای معتبر در ماه‌های اخیر کاهش چشمگیری داشته است. نرخ برابری ارزها همیشه افزایش و کاهش دارد اما کاهش جهانی اخیر ارزش دلار به ویژه چشمگیر بوده است. سوال این است که چرا ارزش دلار در برابر سایر ارزها کاهش یافته است و چرا این کاهش اهمیت دارد؟
از زمان انتخاب ترامپ چه بر سر دلار آمده است؟
به دلیل رشد اقتصادی قوی آمریکا، نرخ دلار در پاییز و در آستانه انتخابات ریاست جمهوری ۲۰۲۴ در حال افزایش بود و پس از پیروزی ترامپ در نوامبر، این انتظار وجود داشت که این روند ادامه داشته باشد. صحبت از سیاست تجاری او نیز در این نتیجه‌گیری تأثیر داشت، زیرا بسیاری از سرمایه‌گذاران فکر می‌کردند تعرفه‌هایی که او وعده آنها را داده بود باعث افزایش نرخ تورم شده و فدرال رزرو – بانک مرکزی ایالات متحده – را ناگزیر به افزایش نرخ بهره خواهد کرد. افزایش نرخ بهره یا دست‌کم کاهش ندادن آن به تقویت نرخ برابری دلار کمک می‌کرد. به عبارت دیگر، چشم‌انداز نرخ بالاتر در ایالات متحده باعث می‌شد خرید دلار جذاب تر شود زیرا سرمایه‌گذاران با تبدیل و سپرده‌گذاری پول نقد خود به دلار می‌توانستند بهره بالاتری نسبت به سایر ارزها دریافت کنند. اما در ماه‌های اخیر با آشکار شدن جزئیات سیاست تعرفه‌ای این انتظارات تغییر کرده است. این سیاست با تعویق اجرا و در مورد چین، تمدید وضعیت همراه بوده و در نتیجه، باعث ابهام در مورد تاثیر آن شده است.
تضعیف رشد اقتصادی ایالات متحده
این انتظار تاثیری منفی بر دلار داشته و نتیجه آن، افت شدید نرخ برابری آن بوده است. به نظر می‌رسد حملات لفظی ترامپ به جروم پاول، رئیس فدرال رزرو به دلیل تصمیم او به عدم کاهش نرخ بهره نیز فشار بیشتری بر دلار آمریکا وارد کرده است. ارزش تمام ارزها تحت تاثیر عوامل بسیاری مانند انتظارات تورمی و سیاست‌های بانک مرکزی بالا و پایین می‌رود. اما شاخص دلار که قدرت آن را در برابر مجموعه‌ای از ارزها اندازه گیری می‌کند، به پایین‌ترین سطح خود در سه سال اخیر سقوط کرده است.
آیا این تغییر غیرعادی است؟
در زمان‌های حساس و دشواری‌های اقتصادی، دلار معمولا به عنوان محلی برای سرمایه‌گذاری مطمئن تلقی می‌شود. بنابراین افت شدید نرخ دلار - و همچنین فروش اخیر اوراق قرضه دولتی ایالات متحده که عموما یک سرمایه‌گذاری امن آمریکایی محسوب می‌شود - غیرعادی است. جین فولی، رئیس بخش استراتژی معاملات ارزی در موسسه رابوبانک می‌گوید کاهش ارزش دلار پس از اعلام تعرفه‌های ترامپ که آن را «روز آزادی» خواند «بسیار تکان‌دهنده» بود. او با اشاره به فروش گسترده سهام آمریکایی، اوراق قرضه آمریکایی و دلار توسط سرمایه‌گذاران می‌گوید: «برای چندین سال داستان رشد اقتصادی ایالات متحده خریدار داشت و در نتیجه، بازار سهام ایالات متحده از سایر بازارهای سهام بهتر عمل می‌کرد، و ناگهان اقتصاددان‌ها فکر می‌کردند که این تعرفه‌ها آمریکا را وارد دوره رکود می‌کند.» این موضوع باعث گمانه زنی در مورد این شد که آیا این کاهش ممکن است نشانه خروج سرمایه از ایالات متحده از جمله خروج سرمایه‌گذاری از دلار شده باشد.
دلار ضعیف‌تر به چه معناست؟
اولین نشانه‌ای که آمریکایی‌های عادی را متوجه ضعیف‌تر شدن دلار می‌کند زمانی است که به خارج از کشور سفر می‌کنند و می‌بینند که پول آنها به اندازه قبل قدرت خرید ندارد. در حالیکه گردشگران خارجی در ایالات متحده متوجه قدرت خرید بیشتر پول خود می‌شوند. اما حرکت نرخ دلار در سطح بین‌المللی نیز بیش از نوسان نرخ برابری سایر ارزها تاثیر دارد. دلیلش این است که دلار ارز درجه اول در ذخایر ارزی کشورهای جهان است، به این معنی که بانک‌های مرکزی در سراسر جهان مقادیر زیادی دلار را به عنوان بخشی از ذخایر ارزی خود نگهداری می‌کنند. بانک‌های مرکزی از دلار آمریکا در معاملات بین‌المللی، برای پرداخت بدهی بین‌المللی یا حمایت از نرخ ارز داخلی استفاده می‌کنند. جین فولی می‌گوید دلار همچنین ارز اصلی مورد استفاده در تجارت بین‌الملل است و حدود نیمی از فاکتورهای تجارت جهانی به دلار آمریکا انجام می‌شود. کاهش ارزش دلار به معنای ارزانتر شدن صادرات کالاهای آمریکایی است. اما کالاهای وارداتی به آمریکا ممکن است به دلیل دلار ضعیف‌تر و همچنین تأثیر مستقیم تعرفه‌ها گران‌تر شوند. قیمت‌گذاری بسیاری از کالاهایی که در سطح بین‌المللی مبادله می‌شوند، مانند نفت و گاز نیز به دلار صورت می‌گیرد. دلار ضعیف‌تر، نفت خام را برای کشورهایی که دارای ارزهای غیردلار هستند ارزانتر می‌کند.
اگر دلار همچنان سقوط کند چه می‌شود؟
در ایالات متحده دلار قوی به عنوان نماد قدرت سیاسی این کشور دیده می‌شود. اینکه ممکن است دلار جایگاه خود را به عنوان ارز ذخیره جهان از دست بدهد، غیرقابل تصور بوده است. خانم فولی می‌گوید که اگرچه ارزهای دیگر ممکن است اهمیت بیشتری پیدا کنند، دلار به این زودی جایگاه اول خود را از دست نخواهد داد، اگرچه یکی از مقامات فدرال رزرو سال گذشته نظر داد که ایالات متحده دیگر نمی‌تواند این موضوع را بدیهی تلقی کند. خانم فولی فکر می‌کند که ارزش دلار در چند هفته آینده مقداری افزایش خواهد یافت اما به جایی که بود باز نخواهد گشت. دلیل آن این است که با حرکت‌های بسیار مهم بازار، همیشه امکان کسب سود وجود دارد. به عنوان مثال، اگر سرمایه‌گذاران تصمیم به فروش یورو بگیرند در حالیکه بازار معاملات این ارز بسیار داغ است، این تصمیم می‌تواند به سقوط ارزش یورو و افزایش ارزش دلار منجر شود.
بازارها این هفته نظاره‌گر خواهند بود تا ببینند آیا ترامپ به حملات خود به رئیس فدرال رزرو ادامه می‌دهد یا نه. او آقای پاول را «بازنده بزرگ» توصیف کرده وعلنا خواستار کناره‌گیری او شده است. اگر فشاری بر پاول برای ترک این سمت وارد شود، بازارها در مورد اعتبار فدرال رزرو احساس تردید خواهند کرد، که بسیار مهم است. سوزانا استریتر، رئیس بخش پول و بازار در موسسه هارگریوز لنزداون، می‌گوید: «استقلال بانک‌های مرکزی برای تضمین ثبات قیمت‌ها در بلندمدت حیاتی است و این استقلال به معنی حصاری است که سیاست‌گذاران بخش پولی را از فشارهای سیاسی کوتاه‌مدت مصون می‌دارد.»
تحلیل سیاسی-اقتصادی آسیانیوز ایران
۱. تحلیل سیاسی: جنگ تجاری و تضعیف دلار
سیاست‌های تجاری ترامپ که با تعرفه‌های سنگین همراه بوده، نه تنها روابط بین‌المللی آمریکا را تحت تأثیر قرار داده، بلکه به اعتبار دلار به عنوان ارز پایدار جهانی آسیب زده است. تنش‌های علنی ترامپ با جروم پاول، رئیس فدرال رزرو، نیز بر بی‌ثباتی بازارها افزوده است.
۲. تحلیل اقتصادی: پیامدهای جهانی سقوط دلار
-
کاهش ارزش دلار صادرات آمریکا را ارزانتر می‌کند اما واردات را گران‌تر خواهد کرد
-
قیمت نفت که به دلار محاسبه می‌شود، برای کشورهای غیردلاری ارزانتر خواهد شد
-
ذخایر ارزی کشورها که عمدتاً دلاری هستند، ارزش خود را از دست می‌دهند
۳. تحلیل اجتماعی: تأثیر بر زندگی مردم
-
آمریکایی‌ها در سفرهای خارجی قدرت خرید کمتری خواهند داشت
-
کشورهای صادرکننده به آمریکا با کاهش درآمد مواجه خواهند شد
-
افزایش قیمت کالاهای وارداتی در آمریکا ممکن است به تورم بیشتر منجر شود
۴. چالش فرهنگی: نماد قدرت آمریکا در خطر؟
دلار همواره نماد قدرت اقتصادی و سیاسی آمریکا بوده است. کاهش ارزش آن نه تنها یک مسئله اقتصادی، بلکه ضربه‌ای به هیمنه جهانی آمریکا محسوب می‌شود. این موضوع می‌تواند به تغییر نگرش جهانی نسبت به آمریکا منجر شود.
۵. آینده‌نگری: آیا شاهد تغییر نظام ارزی جهانی خواهیم بود؟
در حالی که کارشناسان معتقدند دلار در کوتاه‌مدت جایگاه خود را از دست نخواهد داد، این سقوط تاریخی ممکن است کشورها را به فکر ایجاد نظام ارزی جایگزین بیندازد. چین و اتحادیه اروپا ممکن است از این فرصت برای تقویت موقعیت یوان و یورو استفاده کنند.
نتیجه‌گیری
سقوط دلار بیش از یک نوسان اقتصادی ساده است؛ این رویداد می‌تواند نشانه‌ای از تغییر در نظم اقتصادی جهانی باشد. در حالی که تأثیرات کامل این تغییر هنوز مشخص نیست، آنچه مسلم است این است که جهان در آستانه تحولی بزرگ در نظام مالی بین‌المللی قرار گرفته است. آیا این آغاز پایان سلطه دلار است یا صرفاً یک اصلاح موقت بازار؟ پاسخ این سؤال در ماه‌های آینده مشخص خواهد شد