آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:

در دنیایی که هر روز محصولات جدید مراقبت از مو با وعده‌های درخشان به بازار می‌آیند، جنبش عجیبی در حال gaining momentum است: "نه به شامپو"! طرفداران این روش ادعا می‌کنند حذف شامپو می‌تواند موها را سالم‌تر، پرپشت‌تر و طبیعی‌تر کند. اما آیا علم هم با این ادعاها موافق است؟ در این گزارش جامع، به بررسی دقیق فواید و خطرات این ترند محبوب می‌پردازیم.

این سال‌ها، زیاد شنیده‌ایم که شامپو نکردن مو راهی برای سالم‌تر نگه‌داشتن آن است. برخی به‌شدت معتقدند که شستن موها با آب خالی می‌تواند باعث آزاد شدن چربی مفید پوست سر شود. شاید در ابتدای این مسیر، موها کمی چرب و ناخوشایند به‌نظر برسند، اما به‌تدریج به درخشش آن‌ها اضافه می‌شود. واقعیت چیست؟ آیا مزایایی در کار است؟ فواید شستن مو بدون شامپو چیست؟ در ادامه، برایتان خواهیم گفت.حذف شامپو یکی از دغدغه‌های بیشتر افراد است و مدام به فواید و مضرات آن فکر می‌کند. اگر تا به حال به این فکر کرده‌اید که شامپو زدن را کنار بگذارید و به روش‌های طبیعی برای شستشوی موها روی بیاورید، تنها نیستید! بسیاری از افراد معتقدند که حذف شامپو می‌تواند موها را سالم‌تر، پرپشت‌تر و با میزان چربی معتدل کند. از طرف دیگر، برخی نیز بر این باورند که شستن مو بدون شامپو می‌تواند باعث چربی بیش از حد، شوره و حتی بوی نامطبوع شود. اما حقیقت چیست؟ آیا حذف برای همه مناسب است؟

شستن یا نشستن؟ مسأله این است

شاید برایتان جالب باشد که بدانید، ترند و هشتگ‌هایی هم درباره نشستن مو و شستن مو بدون شامپو رایج شده‌اند. این روزها، در شبکه اجتماعی تیک‌تاک، مدام به شمار کاربران طرفدار این روش اضافه می‌شود. برخی فقط از آب برای شستن موها بهره می‌برند و بعضی هم به‌دنبال شست‌وشوی موها با نرم‌کننده‌های طبیعی یا موادی نظیر سرکه سیب هستند. برخی متخصصان با این روش‌ها موافق‌اند. به‌گفته آن‌ها، برای پاک‌سازی آلودگی و غبار روی موها می‌توانید از آب خالی استفاده کنید. در واقع، به‌زعم آن‌ها استفاده از شامپوها باعث می‌شود تا چربی طبیعی مو و پوست سر از بین برود. چنین روندی موجب می‌شود که پوست سر خشک و مستعد شوره‌زدن شود.

چرا برخی افراد تصمیم به حذف شامپو می‌گیرند؟

جنبش “No-Poo” (مخفف No Shampoo) که به معنای عدم استفاده از شامپو است، در سال‌های اخیر طرفداران زیادی پیدا کرده است.

افرادی که از این روش پیروی می‌کنند، معتقدند که:

• مواد شیمیایی موجود در شامپوها باعث آسیب به مو و پوست سر می‌شود.
• شامپو زدن چربی طبیعی مو را از بین برده و باعث خشکی و شکنندگی مو می‌شود.
• با حذف شامپو، موها به‌طور طبیعی سالم‌تر، حجیم‌تر و کم‌تر چرب می‌شوند.
• استفاده از جایگزین‌های طبیعی مثل سرکه سیب و جوش شیرین می‌تواند موها را تمیز و درخشان نگه دارد.

اما آیا این ادعاها از نظر علمی هم درست هستند؟ برای پاسخ، ابتدا فواید و سپس مضرات حذف شامپو را بررسی می‌کنیم.

فواید حذف شامپو

حفظ چربی طبیعی مو

شامپوها معمولاً حاوی سولفات هستند که چربی طبیعی مو را از بین می‌برند.

شامپو نزدن، می‌تواند به موها کمک کند تا چربی خود را تنظیم کنند و دیگر مجبور نباشید هر روز موهای خود را بشویید.

کاهش خشکی و شکنندگی مو

بسیاری از شامپوها باعث خشک شدن بیش از حد مو و پوست سر می‌شوند.

بدون شامپو، موها می‌توانند رطوبت طبیعی خود را حفظ کنند و کم‌تر دچار موخوره و شکنندگی شوند.

کاهش آسیب مواد شیمیایی

بیشتر شامپوهای تجاری دارای سولفات، پارابن و سیلیکون هستند که می‌توانند باعث تحریک پوست سر، حساسیت و آسیب طولانی‌مدت به مو شوند.

حذف شامپو می‌تواند قرار گرفتن موها در معرض این مواد شیمیایی را کاهش دهد.

تقویت بافت طبیعی مو

بسیاری از افرادی که موهای موج‌دار یا فر دارند، متوجه شده‌اند که بدون شامپو، حالت طبیعی موهایشان بهتر حفظ می‌شود.

 حذف شامپو به افزایش حجم و پرپشتی موها کمک می‌کند.

کاهش مصرف محصولات شیمیایی و کمک به محیط زیست!

حذف شامپو به معنی استفاده کمتر از بطری‌های پلاستیکی و کاهش آلودگی محیط زیستی است.

همچنین، با کاهش نیاز به محصولات حالت‌دهنده، مواد شیمیایی کم‌تری وارد طبیعت می‌شود.

شامپو نکردن همیشه ایده خوبی است؟

هرچند که شامپو کردن موها می‌تواند با مزایایی همراه شود، اما واقعیت این است که همیشه ایده خوبی نیست. بسیاری از محصولات بازار ترکیبات آسیب‌زننده‌ای به موها دارند و باعث خشک‌شدن و شکنندگی‌شان می‌شود. شمار زیادی از شامپوها هم اسانس‌ها و افزودنی‌هایی مضر برای موها دارند، اما اگر محصول مناسبی انتخاب کنید، شامپوکردن حتماً به شما توصیه می‌شود. با وجود شامپویی مناسب می‌توانید:

• پوست سر و موها را به‌خوبی پاک‌سازی کنید؛
• جلوی ریزش موی ناشی از آلودگی‌های جمع‌شده حوالی ریشه مو را بگیرید؛
• مانع از ترشح زیاد هورمون کورتیزول شوید که ناشی از استرس است و با شستن مو متعادل‌تر می‌شود.

انتخاب شامپوی مناسب، بهتر از نشستن مو است

شستن موها با شامپو یا بدون آن، بسیار مهم است. نباید هرگز از شستن موها غافل باشید و به بهانه مفید بودن چربی طبیعی آن، غبار و آلودگی‌ها را از آن پاک نکنید.

مضرات حذف شامپو

اگر تصمیم دارید شامپو زدن را حذف کنید، حتما باید روزانه موهای خود را با آب خالی بشویید و یا آن را مرطوب کنید. در غیر این صورت احتمالا مضراتی برای شما به همراه خواهد داشت.

افزایش چربی و بوی نامطبوع در ابتدا

هنگام حذف شامپو، موها ممکن است برای مدتی چرب‌تر از حد معمول شوند زیرا پوست سر هنوز عادت به تولید چربی بیش از حد دارد.

در برخی افراد، این موضوع باعث بوی نامطبوع و احساس ناخوشایند در موها می‌شود.

احتمال افزایش شوره سر

شامپو نزدن ممکن است باعث تجمع سلول‌های مرده پوست و افزایش شوره سر شود.

برخی افراد بعد از کنار گذاشتن شامپو، دچار خارش و التهاب پوست سر می‌شوند.

سخت‌ تر شدن شستشوی مو

برخی جایگزین‌های طبیعی مثل سرکه سیب و جوش شیرین ممکن است برای همه افراد مناسب نباشند و باعث تحریک پوست سرشوند.

اگر موهای شما خیلی چرب باشد، بدون شامپو ممکن است کاملاً تمیز نشود و حالت سنگین و ناخوشایند داشته باشد.

نیاز به زمان برای تنظیم شدن پوست سر

فرایند تنظیم پوست سر بدون شامپو ممکن است هفته‌ها تا ماه‌ها طول بکشد.

بسیاری از افراد در این مدت احساس ناپاکی و ناراحتی دارند و نمی‌توانند آن را تحمل کنند.

ممکن است برای همه مناسب نباشد

اگر موهای شما نازک و کم‌حجم است، حذف ممکن است باعث شود موهایتان چسبنده و بی‌حالت شوند.

اگر پوست سرتان مستعد شوره، اگزما یا آکنه است، حذف شامپو ممکن است این مشکلات را تشدید کند.

روش‌های جایگزین برای حذف شامپو

اگر قصد دارید شامپو را حذف کنید، می‌توانید از روش‌های جایگزین استفاده کنید:

• استفاده از آب خالی یا شستشو با آب گرم و ماساژ پوست سر : برخی افراد فقط با ماساژ پوست سر هنگام دوش گرفتن، چربی‌های اضافی را از بین می‌برند (پیشنهاد ما).
• روش “Co-Washing” (شستن مو با نرم‌کننده) : برخی افراد به جای شامپو، از نرم‌کننده‌های بدون سیلیکون برای شستشوی موهای خود استفاده می‌کنند.
• شستشوی مو با جوش شیرین و سرکه سیب : جوش شیرین به عنوان شوینده و سرکه سیب برای تنظیم PH مو استفاده می‌شود.
• استفاده از پودرهای گیاهی : شامپوهای گیاهی مانند سدر، کتیرا و شیکاکای می‌توانند جایگزین‌های ملایم‌تری برای شامپوهای شیمیایی باشند.

اگر ۶ ماه موهایمان را با شامپو نشوریم چه اتفاقی می‌افتد؟

 الکساندرا یک خبرنگار است که به درخواست سردبیرش تصمیم گرفت به مدت یک ماه زندگی بدون شامپو را امتحان کند، اما اثراتش به حدی فوق‌العاده بود که او دیگر حاضر نیست از شامپو استفاده کند. الکساندرا در ابتدا با اکراه موافقت کرد تا به مدت یک ماه برای شست و شوی موهایش از شامپو استفاده نکند و به همراه یکی از همکارانش از مواد طبیعی برای تمیز کردن موهایش استفاده کند. در حالیکه همکارش نتوانست یک ماه دوام بیاورد، الکساندرا معتقد است زندگی جدید و بهتری را در ۶ ماه گذشته تجربه کرده است. او برای شست و شوی موهایش از جوش شیرین و سرکه سیب برای حالت دادن به آن‌ها استفاده کرد.

الکساندرا می‌گوید: «هرگز تصور نمی‌کردم ۶ ماه با رضایت کامل این روش را ادامه دهم. استفاده از مواد طبیعی فوایدی بسیار زیادی برای من به همراه داشت و این روش را به تمام کسانی که می‌خواهند مو‌های سالم‌تری داشته باشند پیشنهاد می‌کنم.»

عادت کردن به روش جدید و طبیعی شست و شوی مو برای الکساندرا نیاز به زمانی طولانی نداشت و او معتقد است افرادی که مو‌های ضحیم‌تری دارند و بیش از دو بار در هفته از شامپو استفاده نمی‌کنند نیز همین تجربه را خواهند داشت. این روش برای افرادی با مو‌های نازک و صاف امکان دارد به مدت زمان بیشتری نیاز داشته باشد. الکساندرا پیشنهاد می‌کند خیلی زود از تأثیرگذاری این روش ناامید نشوید و حداقل چند هفته آن را ادامه دهید تا شاهد تغییراتی فوق‌العاده در سلامت موهایتان باشید. بزرگترین مشکلات الکساندرا در طول آزمایش این روش غلبه بر بوی زودگذر سس سالاد در حمام بود؛ زمانیکه سرکه سیب را روی سرش می‌ریخت. اگر می‌خواهید برای اولین بار این روش را امتحان کنید نگران نباشید، این بو بلافاصله از بین می‌رود و هیچ اثری از آن باقی نمی‌ماند.

الکساندرا پس از ۶ ماه استفاده نکردن از شامپو می‌گوید: «مو‌های من هر چه بیشتر از شامپو دوری کردم سالم‌تر شدند. موهایم کمتر از قبل چرب می‌شوند و بین هر نوبت شست و شوی موهایم معمولاً چهار تا پنج روز فاصله است. استفاده از جوش شیرین و سرکه سیب باعث شده است مو‌هایی نرم‌تر و براق‌تری داشته باشم که مثل قبل وز نمی‌شوند. حالا برای حالت دادن به موهایم دچار مشکلات کمتری هستم و می‌توانم فر‌های طبیعی موهایم را فقط با مالیدن کمی روغن نارگیل به ساقه موهایم وقتی هنوز نم دار هستند به دست بیاورم.»

الکساندرا در طول این ۶ ماه تنها دو بار از شامپوی طبیعی استفاده کرد؛ زمانی که برای مسائل کاری مجبور و مسافرت بود و به همراه داشتن یک پودر سفید عجیب و غریب در فرودگاه ایده خوبی نبود. او پس از شست و شوی موهایش با شامپو تفاوت بسیار زیادی احساس کرد. موهایش خشک‌تر و وزتر شد و در عرض چند روز به شدت چرب می‌شدند. الکساندرا پس از استفاده از شامپو متوجه شد پوست سرش دچار التهاب و خارش شدید شده است. شامپو روغن‌های طبیعی سر را از بین می‌برند و به همین دلیل باعث خشکی پوست سر می‌شوند.

استفاده از مواد طبیعی همچنین ضرر بسیار کمتری به محیط زیست وارد کرده و زباله کمتری تولید می‌کنند. الکساندرا که تلاش می‌کند سبک زندگی دوست‌دار محیط زیستی را اجرا کند گفت: «در شش ماه، تنها یک جعبه مقوایی جوش شیرین به زباله‌هایم اضافه شد و هنوز در حال مصرف یک شیشه سرکه سیب هستم. هیچ بطری پلاستیکی خالی برای بازیافت وجود نداشت و دیگر از چندین محصول مراقبتی برای حالت دادن به موهایم استفاده نمی‌کنم.»

اگر روش بدون شامپو شما را هم مجذوب خود کرده است بهتر است آن را امتحان کنید، زیرا به گفته الکساندرا نتایج حاصل حسابی شما را غافلگیر خواهند کرد. برای استفاده از جوش شیرین و سرکه سیب تنها لازم است ۲ قاشق غذاخوری جوش شیرین را در یک ظرف شیشه‌ای ۵۰۰ میلی لیتری بریزید. موهایتان را به خوبی خیس کنید. شیشه را با آب پر کنید و هم بزنید تا جوش شیرین در آب حل شود سپس آب را روی سر خود بریزید و بر روی موهایتان ماساژ دهید. موهایتان را آبکشی کنید و برای مرحله دوم ۲ قاشق غذاخوری سرکه سیب را در همان شیشه بریزید و به آن آب اضافه کنید، مایع را روی سر بریزید و بلافاصله بشویید.

این میزان برای مو‌های بلند است. اگر موهایتان کوتاه تا متوسط است، از یک قاشق چایخوری جوش شیرین و سرکه در یک فنجان آب استفاده کنید. اگر مو‌های شما پس از خشک شدن به اندازه کافی تمیز به نظر نرسید، دفعه بعد از جوش شیرین بیشتری استفاده کنید.

می‌توانید بجای سرکه سیب از سرکه سفید نیز استفاده کنید، زیرا بوی آن سریعتر از سرکه سیب از بین می‌رود. البته پس از شست و شو و خشک کردن مو‌ها بوی هیچکدام از سرکه‌ها بر روی سر باقی نمی‌مانند. با این حال اگر باز هم نگران بودید پیش از استفاده از سرکه بر روی موهایتان چند قطره اسانس مانند اسانس اسطوخودوس به محلول اضافه کنید.

آیا موهای ما واقعا به شامپو نیاز ندارد؟

همه چیز از توئیتر شروع شد! شامپو زدن یا نزدن!

ترندی جدید در فضای مجازی به نام جنبش «بدون شامپو» ادعا می‌کند استفاده از محصولات شیمیایی برای تمیز کردن مو باعث کاهش سلامت آن می‌شود.نیل هاروی، یک متخصص، ترند جدید فضای مجازی به نام جنبش بدون شامپو را مورد بررسی قرار داده است. او معتقد است شامپو‌ها بدون شک کلاهبرداری نیستند. این متخصص توضیح داد پوست سر، با ده‌ها هزار فولیکول و غدد چربی، به همان اندازه سایر قسمت‌های بدن نیاز به توجه دارد. هاروی می‌گوید: «تصور کنید اگر شستن زیربغل خود را متوقف کنید چه اتفاقی می‌افتد. احتمالاً عرق و کثیفی تجمع می‌یابد که بوی بدی می‌دهند. باکتری‌ها و مخمر‌ها در محیط‌های روغنی رشد می‌کنند، تکثیر می‌شود.»

پس چرا برخی ادعا می‌کنند که مو‌ها بعد از چند هفته استفاده نکردن از شامپو براق‌تر به نظر می‌رسند؟ اگر شخصی از شامپوی خشن استفاده کند و سپس آن را متوقف کند، روغن‌های طبیعی غدد چربی در پوست سر، بیشتر مو‌ها را می‌پوشاند. ما به مقداری از این روغن‌های طبیعی نیاز داریم، زیرا از مو‌ها محافظت می‌کنند و به آنها درخشندگی می‌دهند، اما با گذشت زمان این روغن‌ها تجمع پیدا می‌کنند و ناخوشایند می‌شوند.

شامپو‌های خشن شامل آنهایی هستند که حاوی درصد بیشتری از موادی مانند سدیم لوریل سولفات، کلرید سدیم یا عطر هستند. هاروی می‌گوید: «این نوع شامپو‌ها می‌توانند مو‌ها را از بین ببرند و باعث تحریک پوست سر شوند، در حالی که شامپو‌هایی که غلظت‌های بالاتری از مواد طبیعی مانند روغن‌های ضروری دارند، ملایم‌تر هستند». شامپو‌های دیگری که باید از آنها اجتناب کنید شامل شامپو‌هایی هستند که به جای اینکه واقعاً سالم باشند، تنها وعده می‌دهند که مو‌ها را سالم‌تر می‌کنند.

وقتی نوبت به دفعات شستن مو‌ها می‌شود؛ این موضوع بستگی به نوع پوست سر، بافت مو و ترجیحات شخصی دارد. او می‌گوید: برای برخی افراد، شستن بیش از حد مکرر ممکن است باعث آسیب مو، خارش و خشکی پوست سر شود. برای دیگران، عدم شستشوی کافی می‌تواند مو‌ها را چرب و بی‌جان نشان دهد و میکروبیوم پوست سر ناسالمی ایجاد کند. میکروبیوم پوست سر همان اکوسیستم باکتری‌هایی است که از پوست سر و مو محافظت می‌کند.

نتیجه‌ گیری

شامپو نزدن بیشتر به آقایان توصیه می‌شود تا خانم‌ها، اما به طور اگر:

موهای ضخیم، فر یا خشک دارید، حذف شامپو می‌تواند برای شما مفید باشد زیرا به حفظ چربی طبیعی و جلوگیری از خشکی بیش از حد کمک می‌کند.

اگر موهای شما خیلی چرب، نازک یا مستعد شوره است، حذف شامپو ممکن است مشکل‌ساز شود و به تمیز ماندن موهایتان آسیب بزند.

شما می‌توانید به جای حذف کامل شامپو، از شامپوهای بدون سولفات و ملایم‌تر استفاده کنید یا فاصله شستن موها با شامپو را افزایش دهید (هر ماه یا دو ماه یکبار با شامپو و هر روز یا دو روز یکبار با آب خالی) تا تعادل طبیعی چربی پوست سر حفظ شود.

تحلیل جامع شامپو زدن یا نزدن!

1. فواید احتمالی حذف شامپو

• حفظ چربی طبیعی: شامپوهای حاوی سولفات می‌توانند چربی طبیعی مو را از بین ببرند

• کاهش خشکی: برای موهای خشک و فر ممکن است مفید باشد

• محدود کردن مواجهه با مواد شیمیایی: کاهش استفاده از پارابن‌ها و سیلیکون‌ها

• دوستدار محیط زیست: کاهش مصرف پلاستیک و مواد شیمیایی وارد شده به فاضلاب

2. معایب و خطرات

• دوره تنظیم دشوار: 2-6 هفته موهای بسیار چرب

• افزایش شوره: تجمع سلول‌های مرده پوست

• بوی نامطبوع: به خصوص در مراحل اولیه

• عدم تناسب برای همه: به ویژه برای صاحبان موهای نازک و چرب

3. روش‌های جایگزین پیشنهادی

• شستشو با آب ولرم و ماساژ پوست سر

• استفاده از پودرهای گیاهی (سدر، شیکاکای)

• روش Co-Washing (استفاده از نرم‌کننده بدون سیلیکون)

• ترکیب جوش شیرین و سرکه سیب (با نسبت مناسب)

4. نظر متخصصان

• دکتر نیل هاروی: "پوست سر مانند هر قسمت دیگر بدن نیاز به شستشو دارد"

• نیاز به تعادل: "نه شستشوی بیش از حد، نه ترک کامل آن"

• تفاوت فردی: "آنچه برای یک نفر جواب می‌دهد ممکن است برای دیگری مناسب نباشد"

5. توصیه‌های عملی

• برای شروع: کاهش تدریجی استفاده از شامپو

• انتخاب شامپوهای ملایم و بدون سولفات

• توجه به نوع مو و پوست سر

• صبور بودن در دوره تنظیم (4-6 هفته)

نتیجه‌گیری

در حالی که روش No-Poo ممکن است برای برخی افراد با موهای خشک یا فر نتایج مثبتی داشته باشد، به نظر می‌رسد راه میانه‌ای مانند استفاده از شامپوهای ملایم و طبیعی یا کاهش دفعات شستشو می‌تواند گزینه‌ای منطقی‌تر باشد. مهم‌تر از همه، توجه به نیازهای فردی مو و پوست سر است. همانطور که الکساندرا، خبرنگاری که 6 ماه است از شامپو استفاده نکرده، تجربه موفقی داشته، بسیاری دیگر نیز ممکن است با مشکلاتی مانند شوره و چربی بیش از حد مواجه شوند. در نهایت، تصمیم به استفاده یا عدم استفاده از شامپو باید با توجه به شرایط شخصی و ترجیحاً پس از مشورت با متخصصان پوست و مو گرفته شود.