آسیانیوز ایران؛ سرویس فرهنگی هنری:
شبکه نمایش خانگی آماده میزبانی از یک شاهکار تاریخی دیگر است! «هزار و یک شب»، جدیدترین اثر مصطفی کیایی – کارگردانی که با سریالهای «همگناه» و «بیگناه» مخاطبان را شگفتزده کرد – اینبار با روایتی اسطورهای و پرزرقوبرق به داستانهای کهن شرقی بازمیگردد. با ترکیبی از ستارههای سینمای ایران و بازیگران بینالمللی، این سریال میتواند نقطه عطفی در تولیدات مشترک ایران و ترکیه باشد. اما چرا پخش آن به تعویق افتاد؟ آیا این پروژه واقعاً میتواند به اندازه «جیران» موفق باشد؟
بررسی جزئیات پرهزینهترین پروژه تاریخی پس از جیران
مصطفی کیایی همچون بسیاری از فیلمسازان در سالهای اخیر به شبکه نمایش خانگی کوچ کرد. او پیش از این دو سریال محبوب به نام «همگناه» و «بیگناه» را با حضور بعضی از چهرههای مطرح سینما از جمله پرویز پرستویی، رؤیا تیموریان، آتیلا پسیانی و … ساخت و به یکی از کارگردانان محبوب شبکه نمایش خانگی تبدیل شد. طبعاً کارگردانی که بتواند پرویز پرستویی را به مدیوم سریال بیاورد و از آن مهمتر، هدیه تهرانی را دوباره در قاب تلویزیون قرار دهد، میان مردم محبوب میشود. «همگناه» درام اجتماعی موفقی بود. به لطف سرمایه هنگفت، بازیگران حرفهای و داستانهای مگو خانوادگیاش توانست مخاطبان زیادی را به خود جذب کند و مصطفی کیایی را به فیلمسازی آیندهدار در شبکه نمایش خانگی. البته او در سینما هم کارگردان نسبتاً محبوبی است. فیلم تجاری میسازد و چند کار خوب در کارنامهاش دارد. بهترین فیلمش «ضد گلوله» است که در ژانر کمدی است و درواقع موقعیت عکس «لیلی با من است» کمال تبریزی و پرویز پرستویی است. به جای پرستویی، مهدی هاشمی به زیبایی نقش اولش را بازی میکند. سریال «هزار و یک شب» کار تازه او در شبکه نمایش خانگی است و تولیدش چند سالی به تعویق افتاد. پخشاش هم حالا (به تاریخ سی و یکم فروردین 1404) به تعویق افتاده است.
سریال «هزار و یک شب»؛ روایت اسطورهای مصطفی کیایی
سریال «هزار و یک شب» پروژه جاهطلبانهای از مصطفی کیایی است که همکاری دیگری در شبکه نمایش خانگی با هنرمندان ترکیه به حساب میآید. سریال معمایی جنایی «بلیط یکطرفه» هم که اسفند 1403 پخش شد، محصول مشترک ایران و ترکیه است. فیلمبرداری سریال در هر دو کشور انجام شده است. ابتدا در ترکیه، مراحل ابتدایی و بخش قابل توجهی از فیلمبرداری تکمیل شده و در ادامه، گروه تولید برای ضبط سکانسهای باقیمانده به تهران بازگشتند. گفته میشود «هزار و یک شب» دومین سریال تاریخی پرهزینه پس از «جیران» محسوب میشود؛ با این تفاوت که اینبار، روایتی فراواقعیتر و با رنگوبوی اسطورهای پیش روی مخاطب قرار دارد. به گفته کیایی، فیلمنامه با همکاری نغمه ثمینی با الهام از داستانهای کلاسیک «هزار و یک شب» نوشته شده است. مجموعه «هزار و یک شب» یا «شبهای عربی»، یکی از مهمترین و مشهورترین مجموعه داستانهای کلاسیک خاورمیانه است. این اثر، مجموعهای از داستانهای تو در تو است که دختری دانا و هوشمند به نام شهرزاد، برای نجات جان خود، هر شب برای پادشاهی به نام شهریار میخواهد. این داستانها هند، ایران، عراق، مصر و شبهجزیره عربستان ریشه دارند. گفته میشود که هسته اولیه داستانها پیش از دوره هخامنشی در هند نوشته شده و بعدها به زبان فارسی باستان ترجمه شده است. در دوره عباسیان، این داستانها به زبان عربی برگردانده شدهاند و با استقبال زیاد درباریان مواجه شدند. نسخههای اصلی این مجموعه شامل نسخه هندی (سانسکریت)، نسخه ایرانی (فارسی باستان) و نسخه عربی (پهلوی به عربی) میشود. به مروز زمان، داستانهای جدیدی به این مجموعه افزوده شدهاند. همین تنوع در روایت و ساختار، باعث شده است که «هزار و یک شب» به یک میراث فرهنگی فرامنطقهای تبدیل شود.
داستان سریال «هزار و یک شب»؛ چه چیزی در انتظار مخاطبان است؟
اگرچه خلاصه رسمی داستان این سریال تاکنون منتشر نشده، اما نقل قولی از دیالوگ سریال که از سوی عوامل سازنده منتشر شده است، مسیر کلی جهان داستانی را ترسیم میکند: «ما در روشنترین شب، به تاریکی قدم میذاریم… مرگ را از زندگی میدزدیم و زندگی را به مرگ برمیگردونیم.» اینطور که شواهد نشان میدهد فضای سریال تاریخی، رازآلود و تا حدی اسطورهای است. تنها تصویر منتشر شده از پشت صحنه هم این احساس را القا میکند که با فضایی تاریخی و پرزرقوبرق، و احتمالاً با عناصر فانتزی یا تمثیلی روبهرو هستیم. به نظر میرسد سریال، ضمن وفاداری به فضای کهن «هزار و یک شب»، روایتی مدرن از نبرد میان نور و تاریکی، زندگی و مرگ و خیر و شر را به نمایش میگذارد.
بازیگران سریال «هزار و یک شب»؛ بازگشت هدیه تهرانی و پرویز پرستویی به تلویزیون
طبق معمول سریالهای مصطفی کیایی در شبکه نمایش خانگی در این سریال ستارگان سینمای ایران حضور دارند، در کنار چند بازیگر خارجی. هدیه تهرانی و پرویز پرستویی یک بار دیگر جلو دوربین مصطفی کیایی قرار گرفتهاند، ترکیب بازیگران بهگونهای طراحی شده که مخاطبان ایرانی و ترکیهای را بهصورت همزمان جذب کند. مجموعهای بازیگرانی که در پروژههای سینمایی و تلویزیونی با مصطفی کیایی همکاری کردهاند، در «هزار و یک شب» حضور دارند. بازگشت هدیه تهرانی به شبکه نمایش خانگی خبر خوبی برای علاقهمندانش خواهد بود و به طور قطع، شمار مخاطبان را بالا خواهد برد. پرویز پرستویی هم یکی از عوامل مؤثر در جذب بالای مخاطب خواهد بود. بهرام رادان یک ستاره دیگر از روزهای خوشتر سینماست که در سینما جلو دوربین کیایی رفته بود اما این اولین همکاری تلویزیونیشان خواهد بود. سحر دولتشاهی، بازیگر محبوب این روزهای شبکه نمایش خانگی هم همچون رادان از سینما با کیایی به تلویزیون میآید. سوگل خلیق که با «همگناه» کیایی معروف شد، در «هزار و یک شب» حضور خواهد داشت. پدرام شریفی هم از چهرههای مورد توجه قرار گرفته سریال «همگناه» بود که یک بار دیگر در برابر دوربین کیایی قرار خواهد گرفت. برادر کارگردان، محسن کیایی هم به عنوان عنصر طنز تمام کارهای برادرش اینجا هم بازی خواهد کرد. حبیب رضایی را هم به این فهرست اضافه کنید. فهرست بازیگران ترک هنوز اعلام نشده اما حضور چهار بازیگر سرشناس خارجی تأیید شده است. تجربه همکاری مشترک ایران و ترکیه در حوزه سریال و سینما هنوز موفق نبوده است. «هزار و یک شب» چشمانداز بلندپروازانهای دارد و عوامل حرفهای، باید دید نتیجه این ترکیب چه خواهد بود.
تاریخ پخش سریال و انتشار هفتگی
سریال «هزار و یک شب» قرار بود در نوروز 1404 منتشر شود اما پخشاش به تعویق افتاد. با توجه به پخش «پایتخت 7» از شبکه یک صدا و سیما که تمام مخاطبان نوروزی را از آن خود کرد، این تصمیم هوشمندانه بود. پخش این سریال بهصورت هفتگی و احتمالاً هر دوشنبه خواهد بود.
آیا سریال «هزار و یک شب» اولین سریال بینالمللی ایران است؟
در حوزه فیلم سینمایی، پیشتر نمونههایی از همکاریهای بینالمللی وجود داشتهاند؛ از جمله فیلم «مست عشق» ساخته حسن فتحی که محصول مشترک ایران و ترکیه بود. اما در عرصه سریالسازی، «هزار و یک شب» را میتوان نخستین پروژهای دانست که به شکل تخصصی، در چارچوب یک تولید مشترک بینالمللی ساخته میشود. این تجربه میتواند راهگشای تولیدات آتی و الگویی برای دیگر شرکتهای پخش و تولید باشد. البته سریال بلیت یکطرفه هم محصول مشترک ترکیه و ایران است و دیرتر از سریال «هزار و یک شب» ساخته شد اما زودتر پخش شد.
شناسنامه سریال «هزار و یک شب»
پخش: 1404
نویسنده و کارگردان: مصطفی کیایی
بازیگران: هدیه تهرانی، بهرام رادان، پرویز پرستویی، محسن کیایی، سحر دولتشاهی، پانتهآ پناهیها، سوگل خلیق، پدرام شریفی، حبیب رضایی
خلاصه داستان: ما در روشنترین شب، به تاریکی قدم میذاریم… مرگ را از زندگی میدزدیم و زندگی را به مرگ برمیگردونیم.
تحلیل سینمایی آسیانیوز ایران
۱. چرا «هزار و یک شب» یک پروژه ویژه است؟
-
تلفیق تاریخ و فانتزی: برخلاف «جیران» که کاملاً تاریخی بود، این سریال روایتی فراواقعی با عناصر نمادین دارد.
-
همکاری ایران و ترکیه: فیلمبرداری در دو کشور انجام شده و بازیگران ترکی هم حضور دارند.
-
بودجه کلان: طراحی لباس، دکور و جلوههای ویژه آن را به یکی از پرهزینهترین تولیدات تبدیل کرده است.
۲. بازیگران؛ از هدیه تهرانی تا پرویز پرستویی
-
بازگشت غرورآمیز هدیه تهرانی: پس از سالها دوری از تلویزیون.
-
پرویز پرستویی؛ تضمین موفقیت: حضورش در هر پروژهای یعنی جذب مخاطب انبوه.
-
ستارههای ترکی؟ هنوز نامی از آنها اعلام نشده، اما احتمالاً چهرههای شناختهشدهای هستند.
۳. چالشهای پیشرو
-
رقابت با «پایتخت»: تعویق پخش نشان میدهد سازندگان نگران رقابت با این غول نوروزی هستند.
-
انتظارات بالا: کیایی با «همگناه» استانداردها را بالا برد؛ آیا این سریال میتواند بهتر باشد؟
-
تضاد فرهنگی: همکاری ایران و ترکیه همیشه نتیجهبخش نبوده است (مست عشق مثال خوبی است).
۴. پیشبینی آینده پروژه
اگر این سریال بتواند تلفیق درستی از اسطوره و درام مدرن ارائه دهد، احتمالاً به پدیدهای مانند «شهرزاد» تبدیل خواهد شد. اما اگر بیشازحد به جلوههای ویژه متکی باشد، ممکن است از عمق داستانی بکاهد.
نتیجهگیری
«هزار و یک شب» نهتنها آزمونی برای تواناییهای مصطفی کیایی، بلکه آزمایشی برای همکاریهای بینالمللی در صنعت سریالسازی ایران است. اگر موفق شود، راه را برای تولیدات مشترک بیشتر باز خواهد کرد.
نظر شما چیست؟
آیا فکر میکنید این سریال میتواند از «جیران» هم موفقتر باشد؟ در بخش نظرات بنویسید!