به گزارش آسیانیوز ایران ؛ دور جدید مذاکرات هستهای میان جمهوری اسلامی و آمریکا که قرار بود روز شنبه سوم مه ۲۰۲۵ (۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۴) در شهر رم، پایتخت ایتالیا برگزار شود، به تعویق افتاد. این گفتوگوها که در چارچوب رایزنیهای غیرمستقیم با میانجیگری عمان پیگیری میشوند، با هدف رسیدن به توافقی در زمینه محدودسازی فعالیتهای هستهای جمهوری اسلامی و کاهش تحریمهای اقتصادی واشنگتن طراحی شدهاند.
وزیر خارجه عمان، بدر البوسعیدی، در بیانیهای رسمی اعلام کرد:
«به دلایل تدارکاتی، نشست جمهوری اسلامی و آمریکا که به طور موقت برای شنبه سوم مه برنامهریزی شده بود، به زمان دیگری موکول شده است. تاریخ جدید پس از توافق متقابل اعلام خواهد شد.»
سخنگوی وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی نیز در تأییدی جداگانه اعلام کرد:
«تعویق گفتوگوها بنا به پیشنهاد وزیر خارجه عمان بوده و تاریخ احتمالی بعدی متعاقباً اطلاعرسانی خواهد شد.»
▪️دلایل رسمی و احتمالات رسانهای
هرچند مقامات عمان و جمهوری اسلامی از دلایل تدارکاتی سخن میگویند، اما خبرنگار والاستریت ژورنال با اشاره به منابع آگاه در دولت آمریکا، اعلام کرده است که ایالات متحده در ابتدا «شرکت خود را در دور چهارم مذاکرات تأیید نکرده بود» و به احتمال زیاد خواستار زمان بیشتری برای بررسی مواضع داخلی شده است. این خبرنگار همچنین احتمال داده است که مذاکرات به روز ۷ مه (۱۷ اردیبهشت) موکول شده باشد.
▪️نقش عمان در مذاکرات محرمانه
کشور عمان طی سالهای اخیر همواره نقشی کلیدی در تسهیل مذاکرات غیررسمی و محرمانه میان جمهوری اسلامی و آمریکا ایفا کرده است. از تبادل زندانیان گرفته تا مقدمات توافق هستهای اولیه، مسقط بهعنوان میانجی بیطرف و مورد اعتماد دو طرف شناخته میشود. دو دور پیشین این مذاکرات نیز در پایتخت عمان، مسقط، برگزار شده بود.
▪️محل برگزاری: رم در آستانه یک رویداد مهم
بر اساس اطلاعات منتشرشده، قرار بود دور جدید مذاکرات در
شهر رم برگزار شود؛ شهری که در حال آمادهسازی برای آغاز جلسه انتخاب پاپ جدید از سوی واتیکان در پی
درگذشت پاپ فرانسیس است. همزمانی این دو رخداد سیاسی و مذهبی، حساسیتهای امنیتی و دیپلماتیک مذاکرات را افزایش داده بود.
▪️سایه تحریم و تهدید بر میز مذاکره
تعویق این دور از گفتوگوها در حالی رخ میدهد که فضای تنشآلود میان جمهوری اسلامی و آمریکا بار دیگر افزایش یافته است. جمهوری اسلامی با اشاره به مجموعه اقدامات اخیر آمریکا، از جمله اعمال دو دور تحریم تازه در همین هفته و بازنشر توییت تهدیدآمیز وزیر دفاع ایالات متحده، نسبت به جدیت و حسننیت واشنگتن در مذاکرات ابراز تردید کرده است.
اسماعیل بقایی، سخنگوی وزارت خارجه، ضمن تأیید تعویق مذاکرات، تلویحاً به فضای نامطمئن ناشی از اقدامات اخیر آمریکا اشاره کرد.
از سوی دیگر، وزیر دفاع ایالات متحده، پیت هگست، با انتشار پیامی تهدیدآمیز خطاب به جمهوری اسلامی نوشت:
«ما حمایت مرگبار شما از حوثیها را میبینیم. شما بهخوبی از تواناییهای ارتش آمریکا آگاهید و هشدار داده شدهاید. شما تاوان آن را در زمان و مکانی که ما انتخاب میکنیم، خواهید پرداخت.»
این پیام تهدیدآمیز، که توسط استیو ویتکاف – نماینده ویژه آمریکا در امور خاورمیانه – نیز بازنشر شده، موجب انتقاد گسترده رسانههای جمهوری اسلامی شده و به گفته برخی مقامات، فضای مذاکره را مخدوش کرده است.
در حالیکه دور سوم مذاکرات هفته گذشته در عمان برگزار شد، انفجار عظیمی در بندر شهید رجایی بندرعباس رخ داد که منجر به کشته شدن دستکم ۷۵ نفر و زخمی شدن بیش از ۱۰۰۰ نفر شد. هرچند هیچ ارتباط رسمی میان این حادثه و مذاکرات تأیید نشده، اما برخی تحلیلگران از احتمال فشارهای امنیتی و تنشزای همزمان با فرآیند گفتوگوها سخن میگویند.
▪️آینده مذاکرات؛ امید یا ابهام؟
در حالیکه هدف از این مذاکرات، رسیدن به چارچوبی تازه برای محدودسازی برنامه هستهای جمهوری اسلامی در ازای کاهش تحریمهاست، فضای سیاسی و امنیتی فعلی، امکان حصول توافق را در هالهای از ابهام قرار داده است.
جمهوری اسلامی در موضع رسمی خود اعلام کرده که در صورت اثبات نبود اراده واقعی در طرف آمریکایی، دستاورد مذاکرات را صرفاً تاکتیکی و غیرقابل اتکا تلقی خواهد کرد.
در مقابل، رئیسجمهور ایالات متحده، دونالد ترامپ، بارها هشدار داده است که در صورت شکست مذاکرات، گزینه حملات نظامی به تاسیسات هستهای جمهوری اسلامی روی میز خواهد بود. جمهوری اسلامی نیز تهدید کرده در صورت تداوم فشارها، سطح غنیسازی اورانیوم را به مرزهای نظامی افزایش خواهد داد.
بحران اعتماد
تعویق نشست ۳ مه در رم، بیش از آنکه صرفاً یک تغییر در زمانبندی باشد، نشانهای از بحران اعتماد، پیچیدگیهای امنیتی، و سیاستهای متناقض طرفین مذاکره است. با وجود نقش مثبت عمان در حفظ خطوط ارتباطی، اکنون مشخص نیست که آیا مذاکرات در مسیر توافق قرار دارند یا در آستانه شکست دیپلماتیک ایستادهاند.