آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
کاظم عاشوری گیلده - محقق و نویسنده - در دنیای امروز، انرژی هستهای نهتنها ابزاری برای تولید برق بلکه نشانهای از قدرت علمی، استقلال و پیشرفت است. کشورهای معدودی توانستهاند به چرخه کامل سوخت هستهای دست پیدا کنند. ایران نیز با وجود فشارهای بینالمللی و تحریمهای گسترده، به غنیسازی اورانیوم و توسعه فناوری هستهای دست یافته است. اما یک سؤال ساده، ذهن هر ناظر خارجی را درگیر میکند: چگونه کشوری که قادر به شکافت اتم است، از تأمین پایدار برق برای خانههای مردمش عاجز میماند؟
این پدیده، نه تنها یک مسئله فنی بلکه بازتابی از چالشهای عمیقتر در حکمرانی، اولویتگذاری منابع و مدیریت زیرساختهاست. فناوری هستهای در ایران، پروژهای ملی و نمادین است؛ اما در همان حال، سیستم فرسوده تولید و توزیع برق، بهویژه در فصول گرم و پیک مصرف، پاسخگوی نیازهای ابتدایی مردم نیست. قطعی برق نه فقط زندگی روزمره را مختل میکند، بلکه اعتماد عمومی را نسبت به نهادهای مدیریتی کاهش میدهد. از سوی دیگر، این تضاد باعث تعجب جوامع بینالمللی میشود که انتظار دارند کشورهای دارای فناوری پیشرفته، دستکم زیرساختهای حیاتی خود را در وضعیت پایدارتری حفظ کنند.
دلایل اصلی این تناقض عبارتند از:
- عدم سرمایهگذاری متوازن: بخش زیادی از سرمایههای علمی و مالی صرف پروژههای هستهای شده، در حالی که صنعت برق و شبکه توزیع بهروز نشدهاند.
- مدیریت ناکارآمد: نبود برنامهریزی بلندمدت و عدم هماهنگی میان نهادهای مرتبط باعث اختلال در تأمین انرژی شده است.
- مصرف بیرویه و فرهنگسازی ضعیف: بدون آموزش عمومی و سیاستهای تشویقی، مصرف انرژی همچنان بالاتر از استاندارد جهانی باقی مانده است.
نتیجهگیری
دستیابی به فناوریهای پیشرفته، زمانی افتخارآفرین است که بتواند به بهبود کیفیت زندگی مردم منجر شود. بدون برق پایدار، هیچ توسعهای معنا ندارد، حتی اگر در دل آن شکافت هستهای نهفته باشد. موفقیت ملی باید با رفاه عمومی گره بخورد، وگرنه دستاوردهای فناورانه، بیشتر به کنایهای تلخ بدل میشوند تا منبع غرور.
راهحلها
- توازن در توسعه: باید میان پروژههای استراتژیک و نیازهای پایهای مردم تعادل برقرار شود.
- بازسازی زیرساخت برق: با بهرهگیری از منابع داخلی و سرمایهگذاری هدفمند، شبکه فرسوده برق باید نوسازی شود.
- توسعه انرژیهای تجدیدپذیر: تمرکز صرف بر انرژی هستهای بدون توسعه خورشیدی و بادی، راهبردی ناقص است.
- افزایش شفافیت و پاسخگویی: مردم باید بدانند منابع چگونه و برای چه اولویتهایی تخصیص مییابند.