نانِ بی‌جان: بیکاری پنهان در سایه‌ی اتوماسیون

آسیانیوز ایران؛ سرویس علم و تکنولوژی:

کاظم عاشوری گیلده - دیگر بوی خمیر ترش و صدای چکش شاطرها روی سینی‌های داغ به تاریخ می‌پیوندد. دستگاه‌های تمام‌اتوماتیک با دقت میلی‌متری نان تولید می‌کنند، اما یک چیز را نمی‌توانند بسازند: روح نان این فقط شروع ماجراست؛ موج اتوماسیون دارد به سرعت به سمت تمام مشاغل سنتی پیش می‌رود و جامعه ما هنوز خواب است! با ورود فناوری‌های نوین، اتوماسیون و هوش مصنوعی، مشاغل سنتی یکی پس از دیگری جای خود را به ماشین‌ها می‌دهند. نانوایی، یکی از قدیمی‌ترین حرفه‌های بشری، اکنون شاهد دگرگونی بنیادینی است. دستگاه‌های اتوماتیک نان‌پز جای شاطرهای ماهر را گرفته‌اند؛ نانی که از این دستگاه‌ها بیرون می‌آید شاید سریع‌تر و ارزان‌تر باشد، اما دیگر طعم و اصالت نان تنوری و سنتی را ندارد. این پدیده تنها محدود به نانوایی نیست، بلکه آینده‌ی بسیاری از مشاغل انسانی را تهدید می‌کند.

گذار از مهارت به ماشین

شاطرهایی که سال‌ها هنر نان‌پزی را از نسلی به نسل دیگر منتقل کرده‌اند، امروز دیگر جایی در چرخ تولید ندارند. دستگاه‌های مدرن، بدون نیاز به استراحت و حقوق و مزایا، نان را با سرعت بالا تولید می‌کنند. اما در این رقابت نابرابر، مهارت انسانی، سنت و کیفیت قربانی می‌شود.

چالش‌های اجتماعی و اقتصادی

با اتومات شدن هرچه بیشتر صنایع، موج بیکاری در بین کارگران سنتی در حال گسترش است. نبود مهارت‌های دیجیتال، ناتوانی در تطبیق با فناوری و فقدان حمایت‌های قانونی، بسیاری از کارگران را به حاشیه جامعه می‌کشاند. از نانوایی و خیاطی گرفته تا رانندگی و حسابداری، این موج همه‌گیر خواهد بود.

هوش مصنوعی؛ فرصت یا تهدید؟

هوش مصنوعی ابزار قدرتمندی است که می‌تواند کارها را تسهیل کند، اما در صورت نبود نظارت و سیاست‌گذاری صحیح، می‌تواند به ابزاری برای حذف انسان از چرخه تولید بدل شود. تهدید، زمانی شکل می‌گیرد که «صرفه‌جویی اقتصادی» تنها معیار تصمیم‌گیری باشد و ارزش‌های انسانی فراموش شوند.

کیفیت در برابر کمیت

نان سنتی، علاوه بر ارزش غذایی، بخشی از هویت فرهنگی ماست. جایگزینی آن با نان ماشینی ممکن است پاسخگوی نیاز بازار باشد، اما سؤال اینجاست: آیا ما تنها به سیر شدن فکر می‌کنیم یا به کیفیت، اصالت و سلامت نیز می‌اندیشیم؟

نتیجه‌گیری

جهان به سوی اتوماسیون در حرکت است و این روند قابل توقف نیست. اما انسان نباید قربانی پیشرفت شود. پیشرفت واقعی زمانی است که تکنولوژی در خدمت انسان باشد، نه جایگزین او. اگر از امروز برای این دگرگونی تدبیر نکنیم، فردا برای جبران دیر خواهد بود.

راه‌حل‌ها و پیشنهادات

1. آموزش مهارت‌های جدید: ایجاد فرصت‌های آموزشی برای کارگران سنتی تا بتوانند با فناوری‌های نوین همگام شوند.
2. قوانین حمایتی: تصویب قوانینی که شرکت‌ها را ملزم به حفظ درصدی از نیروی انسانی در کنار سیستم‌های اتوماتیک کنند.
3. ترویج صنایع دستی و سنتی: حمایت دولتی و مردمی از مشاغل سنتی، به عنوان میراث فرهنگی و انسانی.
4. توسعه فناوری‌های انسان‌یار: طراحی ماشین‌هایی که در کنار انسان کار کنند، نه به جای او.

در قسمت پایانی باید این را متذکر شوم که با پیشرفت علم بجای بسته شدن راه های کم فروشی برای مثال همین نانوایی هایی که هر روز به سوی اتوماتیک شدن می روند تا ۷۰ گرم خمیر را می توانند تبدیل به نان کنند کسی هم متوجه نشود ولی در کمی قدیم تر تا ۱۱۰ گرم بود.