آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
سرانجام پس از ۴ ماه بررسی فشرده در کمیسیونهای تخصصی و ۳ جلسه شورای مجمع، لایحه پیوستن ایران به کنوانسیون پالرمو – سند بینالمللی مبارزه با جرایم سازمانیافته – امروز (۲۴ اردیبهشت) در مجمع تشخیص مصلحت نظام به تصویب رسید. این تصمیم که به صورت "مشروط" اتخاذ شده، میتواند تحولی بزرگ در تعاملات مالی و قضایی ایران با جهان ایجاد کند، اما ابهامات زیادی درباره جزئیات شروط ایران و تأثیرات آن بر امنیت ملی باقی است. آیا این گام، راه را برای خروج ایران از انزوا مالی هموار میکند یا نگرانیهای امنیتی را افزایش خواهد داد؟
پیوستن مشروط ایران به کنوانسیون مبارزه با جرایم سازمانیافته
پس از بررسی چندماهه لایحه پالرمو در مجمع تشخیص مصلحت نظام، اعضای مجمع تشخیص امروز ۲۴ اردیبهشت ماه با این لایحه موافقت کردند. همچنین به گزارش مرکزرسانه و روابط عمومی مجمع تشخیص مصلحت نظام، مخالفان و موافقان لایحه پالرمو در جلسه امروز نظرات خود را بیان کردند و بررسی ۱۱ ایراد هیات عالی نظارت به این لایحه به پایان رسید و در پایان رای گیری شد.
این موضوع پس از قریب به ۴ ماه بررسی کارشناسی در کمیسیونهای مجمع، ۵ جلسه کمیسیون مشترک و ۳ جلسه شورای مجمع به تصویب رسید. طرح ها و لوایح در صحن مجمع تشخیص با رای موافق سه پنجم اعضا به تصویب می رسد. پیش از این، مجلس شورای اسلامی با ۵ شرط لایحه پالرمو را به تصویب رسانده بود که این مصوبه را شورای نگهبان نیز تایید کرده بود لذا جمهوری اسلامی ایران کنوانسیون پالرمو را در چارچوب قوانین و مقررات داخلی خودش پذیرفته و اجرا خواهد کرد. بر اساس ماده واحده این لایحه، به دولت جمهوری اسلامی اجازه داده شد با لحاظ شروط مجلس شورای اسلامی به کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مبارزه با جرایم سازمانیافته فراملی (پالرمو) بپیوندد.
کنوانسیون پالرمو چیست؟!
کنوانسیون پالرمو، با نام کامل «کنوانسیون سازمان ملل متحد برای مقابله با جرایم سازمانیافته فراملی»، یکی از مهمترین اسناد بینالمللی در حوزه مبارزه با جرایمی چون قاچاق انسان، پولشویی، تروریسم و تجارت غیرقانونی اسلحه است. این سند در سال ۲۰۰۰ میلادی در شهر پالرمو ایتالیا تصویب شد و تاکنون بیش از ۱۸۰ کشور جهان به آن پیوستهاند. با این حال، بحثها پیرامون این کنوانسیون در ایران، بهویژه در سالهای اخیر، شکل تازهای به خود گرفته است.
پیوستن یا نپیوستن ایران به پالرمو، همراستا با بررسی چند لایحه دیگر مرتبط با گروه ویژه اقدام مالی (FATF) همچون CFT، به یکی از پرچالشترین موضوعات سیاسی و اقتصادی کشور تبدیل شده بود. مخالفان معتقدند که این کنوانسیونها میتوانند دسترسی قدرتهای خارجی به اطلاعات مالی کشور را افزایش داده و دستگاههای امنیتی و دفاعی را در برابر فشارهای بینالمللی آسیبپذیر کنند. در مقابل، موافقان میگویند بدون پیوستن به پالرمو و CFT، بانکها و شرکتهای ایرانی از نظام مالی بینالمللی حذف شده و تحریمها بیش از پیش فلجکننده خواهد شد.
یکی از بندهای مهم کنوانسیون پالرمو، بر همکاری قضایی میان کشورها برای مقابله با جرایم سازمانیافته تأکید دارد. این موضوع از نظر منتقدان داخلی ممکن است منجر به تحویل اطلاعات قضایی، امنیتی یا حتی متهمان به کشورهای متخاصم شود. در حالی که در متن این کنوانسیون، مواردی برای رعایت حاکمیت ملی و ملاحظات امنیتی کشورها در نظر گرفته شده، نگرانیها در ایران همچنان جدی است.
بر اساس روال قانونی، دولت لایحه پیوستن به کنوانسیون پالرمو را در سالهای گذشته به مجلس شورای اسلامی ارائه داد. این لایحه پس از تصویب اولیه در مجلس، در شورای نگهبان با ایراداتی روبهرو شد و نهایتاً برای تعیین تکلیف نهایی به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارسال شد؛پس از چندین ماه بررسی کارشناسی و برگزاری جلسات متعدد در کمیسیونهای تخصصی و صحن مجمع، سرانجام امروزاعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام با لایحه پالرموموافقت کردند. با این حال، خبرگزاری فارس گزارش داد که این تصویب به صورت "مشروط" صورت گرفته است. جزئیات دقیق این شروط هنوز به طور کامل مشخص نیست،اما پیش از این برخی از اعضای مجمع امکان تصویب مشروط را مطرح کرده بودند، به این معنا که ایران با حق شرطهایی به این کنوانسیون بپیوندد که منافع و امنیت ملی کشوررا تضمین کند. این رویکرد در مورد سایر کنوانسیونهای بینالمللی نیز مسبوق به سابقه است و بیش از ۵۰ کشور با چنینحق شرطهایی به کنوانسیونهایی مشابه ملحق شدهاند.
تحلیل تصمیم مجمع و پیامدهای آن
۱. کنوانسیون پالرمو چیست؟
-
هدف اصلی: مبارزه با جرایم فراملی مانند قاچاق انسان، پولشویی، تروریسم و تجارت اسلحه.
-
تاریخچه: تصویب در سال ۲۰۰۰ در ایتالیا با عضویت ۱۸۰ کشور.
-
حساسیت در ایران: نگرانی از دسترسی خارجی به اطلاعات امنیتی و مالی.
۲. چرا تصویب آن در ایران جنجالی بود؟
-
موافقان: معتقدند بدون پیوستن به پالرمو و FATF، تحریمهای بانکی تشدید میشود.
-
مخالفان: هشدار دادند این کنوانسیون ابزاری برای فشار غرب بر دستگاههای امنیتی ایران است.
-
تصویب مشروط: ایران مانند برخی کشورها با حق شرطهای امنیتی به پالرمو میپیوندد.
۳. تأثیرات احتمالی این تصمیم
-
روابط بانکی: احتمال بهبود ارتباط با سیستم سوئیفت و کاهش تحریمهای مالی.
-
همکاری قضایی: تسهیل استرداد مجرمان و مبارزه با قاچاق بینالمللی.
-
نگرانی امنیتی: آیا اطلاعات حساس در اختیار دشمنان قرار نمیگیرد؟
تصمیم امروز مجمع تشخیص، پایان ماجرا نیست، بلکه آغاز فصل جدیدی از چالشهای اجرایی و نظارتی است. آیا شروط ایران برای پیوستن به پالرمو مورد پذیرش جامعه جهانی قرار میگیرد؟ پاسخ این سوال در ماههای آینده مشخص خواهد شد، اما به نظر میرسد رقابت بین دو دیدگاه "تعاملگرا" و "اصولگرا" در این پرونده ادامه دارد.