چرا حفظ ارزش سرمایه اهمیت دارد؟
در حال حاضر شرایط اقتصاد ایران با چالشهای متعددی چون تورم بالا، کاهش ارزش پول ملی و بیثباتی در بازارهای مالی روبهروست، موضوع حفظ ارزش سرمایه به یکی از دغدغههای جدی مردم تبدیل شده است. دیگر نمیتوان پول نقد را در حساب بانکی نگه داشت و انتظار داشت که همان قدرت خرید امروز را در سال آینده نیز داشته باشد. کاهش مداوم ارزش ریال باعث شده حتی مبالغ قابل توجه نیز در عرض چند ماه قدرت خرید خود را از دست بدهند.
بر اساس آمار رسمی، نرخ تورم در ایران طی سالهای اخیر همواره دو رقمی بوده و گاهی از مرز ۴۰ یا حتی ۵۰ درصد نیز گذشته است. این یعنی اگر شما امسال ۱۰۰ میلیون تومان در حسابتان داشته باشید و هیچ کاری با آن نکنید، تا سال بعد ممکن است فقط به اندازه ۵۰ یا ۶۰ میلیون تومان ارزش واقعی داشته باشد. همین موضوع باعث شده تا افراد بهدنبال راههایی برای «حفظ» و حتی «افزایش» ارزش پول خود باشند.
در چنین فضایی، سرمایهگذاری در داراییهایی که در برابر تورم مقاوماند، اهمیت ویژهای پیدا میکند. طلا، مسکن، ارزهای دیجیتال و البته ارزهای خارجی مثل دلار و یورو، در صدر این فهرست قرار دارند. ارزهای بینالمللی به دلیل وابستگی کمتر به اقتصاد داخلی، اغلب گزینهای جذاب برای پسانداز بلندمدت هستند. آنها نهتنها ارزش ذاتیشان را حفظ میکنند، بلکه در برخی شرایط میتوانند ارزش افزوده نیز ایجاد کنند.
بنابراین، درک اهمیت حفظ ارزش سرمایه، اولین گام برای تصمیمگیری آگاهانه در خصوص سرمایهگذاری ارزی است.
نگاهی به وضعیت فعلی دلار و یورو در بازار ایران
بازار ارز در ایران یکی از پرنوسانترین بازارهای مالی است که تحت تأثیر عوامل متعدد داخلی و خارجی قرار دارد. یکی از ویژگیهای منحصربهفرد این بازار، وجود دو نرخ متفاوت برای هر ارز است: نرخ رسمی یا نیمایی که توسط بانک مرکزی اعلام میشود، و نرخ آزاد که در بازار غیررسمی و صرافیها شکل میگیرد. این اختلاف نرخ، که گاهی به چند هزار تومان میرسد، تصمیمگیری برای خرید یا فروش ارز را برای سرمایهگذاران پیچیدهتر کرده است.
از سوی دیگر، نوسانات سیاسی و اقتصادی نقش تعیینکنندهای در روند قیمت دلار و یورو در بازار ایران دارند. تحریمهای بینالمللی، مذاکرات هستهای، نرخ بهره در آمریکا یا اروپا، و حتی تغییر دولتها میتوانند در مدتزمانی کوتاه باعث جهش یا سقوط نرخ ارز شوند. برای مثال، تنها یک اظهار نظر سیاسی یا خبری درباره مذاکرات، ممکن است نرخ دلار را چند هزار تومان جابهجا کند.
در چنین شرایطی، انتخاب بین دلار و یورو نیازمند شناخت دقیق از بازار و رصد دائمی اخبار و تحلیلهاست، چراکه هیچیک از این دو ارز در ایران از ثبات کامل برخوردار نیستند.
دلار؛ پادشاه بازار ارز؟
دلار آمریکا سالهاست که نقش کلیدی در اقتصاد جهانی ایفا میکند. بسیاری از کشورها دلار را بهعنوان پشتوانه ذخایر ارزی خود انتخاب کردهاند و معاملات بینالمللی نیز اغلب با دلار انجام میشوند. این جایگاه باعث شده دلار حتی در بازار ایران نیز یکهتاز بسیاری از تصمیمات سرمایهگذاری باشد. همچنین دلار هنوز هم ستون فقرات مبادلات بینالمللی است. بیشتر تجارت جهانی، واردات، صادرات و ذخایر ارزی کشورها بر پایه دلار انجام میشود. در ادامه به مزایا و معایب دلار میپردازیم:
مزایا:
- نقدشوندگی بالا: دلار به عنوان ارز ذخیره جهانی، از بالاترین سطح نقدشوندگی در میان ارزها برخوردار است. این بدان معناست که در هر نقطه از جهان و در کوتاهترین زمان ممکن، میتوان آن را به سایر ارزها یا داراییها تبدیل کرد.
- نقش بینالمللی: دلار نقش کلیدی در تجارت و معاملات بینالمللی ایفا میکند و بسیاری از کالاها و خدمات در سطح جهانی با دلار قیمتگذاری میشوند. این امر تقاضای مداوم برای دلار را تضمین میکند.
- بازار گسترده و متنوع: بازار سرمایه گذاری ارزی دلاری بسیار بزرگ و متنوع است و فرصتهای سرمایهگذاری گوناگونی از خرید اسکناس و حواله گرفته تا سرمایهگذاری در اوراق بهادار و صندوقهای سرمایهگذاری دلاری را فراهم میکند.
معایب:
- وابستگی به سیاستهای آمریکا: ارزش دلار به شدت تحت تأثیر سیاستهای اقتصادی و سیاسی ایالات متحده قرار دارد. هرگونه تغییر در این سیاستها، مانند تغییر نرخ بهره توسط فدرال رزرو یا تصمیمات سیاسی دولت آمریکا، میتواند نوسانات قابل توجهی در ارزش دلار ایجاد کند.
- نوسانات کوتاهمدت: بازار دلار میتواند در کوتاهمدت نوسانات زیادی را تجربه کند که این امر برای سرمایهگذاران کوتاهمدت میتواند ریسک بالایی به همراه داشته باشد.
- ریسکهای مرتبط با نگهداری فیزیکی: نگهداری فیزیکی دلار (به صورت اسکناس) با ریسکهایی مانند سرقت، گم شدن، جعل و استهلاک همراه است. استفاده از کیف پول ارزی دیجیتال میتواند راهکار امنتری برای نگهداری ارز باشد.
یورو؛ انتخابی با ثبات یا پرریسک؟
یورو بهعنوان ارز رسمی اتحادیه اروپا، پس از دلار یکی از پرکاربردترین ارزهای جهانی است. بسیاری از کشورها آن را بهعنوان ارز ذخیره نگهداری میکنند. با وجود این جایگاه معتبر، یورو در بازار ایران با محدودیتهایی مواجه است که تصمیمگیری را برای سرمایهگذاران پیچیده میکند. اقتصاد منطقه یورو ترکیبی از کشورهای بسیار قدرتمند مانند آلمان و کشورهایی با اقتصاد ضعیفتر مانند یونان است. این تنوع میتواند هم نقطهٔ قوت و هم نقطهٔ ضعف برای یورو تلقی شود. در ادامه به مزایا و معایب یورو میپردازیم:
مزایا:
- ثبات نسبی اقتصادی منطقه یورو: منطقه یورو به عنوان یک بلوک اقتصادی قدرتمند با اقتصادهای توسعهیافته، از ثبات اقتصادی نسبتاً بالایی برخوردار است. این ثبات میتواند ریسک سرمایهگذاری در یورو را کاهش دهد.
- سیستم مالی پیشرفته: کشورهای عضو منطقه یورو دارای سیستمهای مالی و بانکی پیشرفته و کارآمدی هستند که سهولت و امنیت معاملات را تضمین میکنند.
- پشتیبانی از سیاست پولی یکپارچه: سیاست پولی واحد بانک مرکزی اروپا (ECB) به حفظ ثبات ارزش یورو و کنترل تورم در منطقه یورو کمک میکند.
معایب:
- تأثیرپذیری از شرایط اقتصادی و سیاسی منطقه یورو: ارزش یورو تحت تأثیر مستقیم شرایط اقتصادی و سیاسی کشورهای عضو منطقه یورو قرار دارد. بحرانهای اقتصادی، مشکلات بدهی برخی از کشورها و تغییرات در سیاستهای اتحادیه اروپا میتواند بر ارزش یورو تأثیر منفی بگذارد.
- نوسانات تحت تأثیر رویدادهای اروپا: رویدادهای سیاسی و اقتصادی در اروپا، مانند انتخابات، همهپرسیها و بحرانهای منطقهای، میتواند نوسانات قابل توجهی در ارزش یورو ایجاد کند.
مقایسه بازدهی دلار و یورو در یک دهه گذشته
در دههٔ گذشته، بازار ارز ایران شاهد نوسانات قابلتوجهی در قیمت دلار و یورو بوده است. بررسی روند قیمتی این دو ارز نشان میدهد که هر دو رشد چشمگیری داشتهاند، اما دلار بهطور متوسط عملکرد بهتری از خود نشان داده است. البته در سالهایی خاص، یورو نیز جهشهایی داشته که سرمایهگذاران را غافلگیر کرده است.
| سال |
قیمت دلار (تومان) |
قیمت یورو (تومان) |
| 1394 |
حدود 3,400 |
حدود 3,800 |
| 1396 |
حدود 4,000 |
حدود 4,600 |
| 1397 |
حدود 10,000 |
حدود 11,500 |
| 1399 |
حدود 25,000 |
حدود 29,000 |
| 1401 |
حدود 27,000 |
حدود 30,000 |
1403
|
حدود 59,000 |
حدود 93,000 |
به گفتهٔ کارشناسان اقتصادی، «دلار بهدلیل نقش کلیدی در مبادلات جهانی و ذخایر ارزی کشورها، همواره تقاضای بالایی دارد و این امر موجب افزایش ارزش آن در بازار ایران شده است.» از سوی دیگر، «یورو بهعنوان ارز رسمی اتحادیه اروپا، در برخی دورهها نوسانات کمتری نسبت به دلار داشته، اما در بازار ایران بهدلیل محدودیتهای معاملاتی، کمتر مورد استفاده قرار میگیرد.»
کاربرد عملی دلار و یورو برای ایرانیان
برای بسیاری از ایرانیان، کاربرد عملی ارز خارجی نقش تعیینکنندهای در انتخاب بین دلار و یورو دارد. در واقع، این فقط بحث سرمایهگذاری یا حفظ ارزش پول نیست؛ بلکه سهولت استفاده، دسترسی و مقبولیت عمومی نیز اهمیت فراوانی دارد.
دلار آمریکا همچنان رایجترین ارز خارجی مورد استفاده در ایران است. تقریباً در تمام صرافیهای کشور، چه رسمی و چه غیررسمی، دلار بهراحتی در دسترس است. حتی در معاملات غیررسمی، نقل و انتقالهای شخصی، و خرید و فروش کالاهای خاص نیز اغلب از دلار استفاده میشود. همچنین اغلب فروشگاههای آنلاین بینالمللی، سامانههای رزرو هتل، خرید بلیط پرواز و اشتراکهای نرمافزاری نیز دلار را بهعنوان ارز پایه میپذیرند.
از سوی دیگر، یورو اگرچه از نظر بینالمللی ارز معتبر و مهمی بهشمار میرود، اما در بازار داخلی ایران کمتر مورد استفاده قرار میگیرد. برخی صرافیها یورو را بهصورت محدود عرضه میکنند و نرخ خرید و فروش آن معمولاً از دلار پرنوسانتر است. با این حال، در موارد خاصی، یورو گزینهٔ منطقیتری محسوب میشود؛ برای مثال هنگام سفر به کشورهای اروپایی عضو اتحادیه یورو، داشتن این ارز میتواند کار مسافر را بسیار راحتتر کند و هزینه تبدیل در مقصد را کاهش دهد.
بهطور کلی، برای استفادههای روزمره و سرمایهگذاری کوتاهمدت، دلار انتخاب اول بسیاری از ایرانیان است؛ اما در سناریوهای خاص، یورو نیز کاربرد و مزیت خاص خود را دارد. بررسی هدف استفاده از ارز میتواند راهنمای خوبی برای انتخاب درست بین این دو گزینه باشد.
دیدگاه کارشناسان برای پس انداز دلار بهتر است یا یورو
بررسیها نشان میدهد که انتخاب میان دلار و یورو، بیش از آنکه صرفاً وابسته به نرخ تبدیل یا نوسانات بازار باشد، به اهداف سرمایهگذار بستگی دارد. اگر شما قصد سرمایهگذاری کوتاهمدت دارید و به نقدشوندگی سریع فکر میکنید، دلاری که در بیشتر صرافیها موجود است و در بازار ایران بیشترین تقاضا را دارد، گزینهای منطقی بهنظر میرسد.
اما در نگاه بلندمدت، یورو بهدلیل ثبات بیشتر در برابر تکانههای اقتصادی و تأثیرپذیری کمتر از سیاستهای یکجانبه، جایگاه قابل تأملی دارد. در تحلیلهای اخیر آمده است:
«دلار، ارز غالب جهانی است و در زمان بحرانهای ژئوپلتیکی بیشتر مورد توجه قرار میگیرد، اما یورو بهطور تاریخی کمتر از تصمیمات یکجانبه سیاسی ضربه خورده و در دوران رکود، پایداری بیشتری نشان داده است.»
این تفاوت بنیادین در ماهیت دو ارز، موجب میشود سرمایهگذار آگاه ابتدا به افق زمانی، هدف از پسانداز و نیاز شخصی خود نگاه کند و سپس تصمیمگیری نماید.
منبع: https://zimapay.com/mag/save-dollars-or-euros/
در نهایت سرمایه گذاری در دلار یا یورو؟
هیچ پاسخ یکسان و قطعی برای این پرسش که «دلار بهتر است یا یورو؟» وجود ندارد. کارشناسان اقتصادی معتقدند انتخاب ارز مناسب باید بر پایهٔ مجموعهای از عوامل شخصی و کلان انجام شود؛ از جمله هدف سرمایهگذاری، مدتزمان نگهداری، سطح ریسکپذیری و نیازهای ارزی آینده فرد.
دلار، با توجه به پذیرش گسترده، نقدشوندگی بالا و دسترسی آسان در بازار ایران، برای کسانی که بهدنبال سرمایهگذاری کوتاهمدت یا انعطاف در تبادلات مالی هستند، گزینهای منطقی بهشمار میرود. در مقابل، یورو با ثبات نسبی و تأثیرپذیری کمتر از نوسانات سیاسی آمریکا، میتواند برای پسانداز بلندمدت و کاهش ریسکهای ناگهانی جذابتر باشد.
در واقع، پاسخ درست آن ارزی است که با شرایط، نیاز و چشمانداز مالی شما همراستا باشد. سرمایهگذاری آگاهانه زمانی شکل میگیرد که تصمیم، متکی بر تحلیل باشد نه بر جو بازار یا توصیههای کلی. اگر بهدنبال دریافت تحلیلهای تخصصی، نرخ لحظهای ارز و ابزارهای مقایسهای برای تصمیمگیری بهتر هستید، میتوانید به وبسایت https://zimapay.com/ مراجعه کنید. این پلتفرم اطلاعاتی بهروز و کاربردی در زمینهٔ ارزهای خارجی ارائه میدهد که میتواند راهنمای مفیدی در مسیر انتخابتان باشد.