سرویس سیاسی آسیانیوز ایران:
در راستای تقویت روابط دوجانبه میان و تاجیکستان، سفر محمدرضا عارف، معاون اول رئیسجمهور ایران، به دوشنبه در تاریخ ۸ خرداد ۱۴۰۴ (۲۹ مه ۲۰۲۵) نقطه عطفی در روابط دو کشور ایجاد کرد. در این سفر، که با استقبال گرم مقامات تاجیکستانی همراه بود، چهار سند همکاری و یادداشت تفاهم در حضور عارف و قاهر رسولزاده، نخستوزیر تاجیکستان، به امضا رسید. این اسناد شامل همکاری در زمینههای فناوری، اشتغال، حملونقل ریلی و تسویه مطالبات مالی بود که نشاندهنده عزم دو کشور برای گسترش روابط در حوزههای کلیدی است.
امضای اسناد همکاری و بیانیه مشترک
به گزارش برخی از خبرگزاریها، اسناد امضا شده شامل موارد زیر است:
- یادداشت تفاهم بین مؤسسه کار و تأمین اجتماعی ایران و مؤسسه پژوهشگاه کار، مهاجرت و اشتغال تاجیکستان: این سند با هدف تقویت همکاری در حوزه اشتغال و تبادل تجربیات در زمینه سیاستهای بازار کار امضا شد.
- یادداشت تفاهم برای تأسیس مرکز فناوریهای ایران و تاجیکستان: این توافق بین سازمان توسعه همکاریهای علمی و فناورانه ایران و آژانس نوآوری و فناوری دیجیتال تاجیکستان به امضا رسید و هدف آن توسعه فناوریهای نوین و تبادل دانش است.
- یادداشت تفاهم بین راهآهن ایران و تاجیکستان: این سند به تقویت زیرساختهای حملونقل ریلی و افزایش تجارت منطقهای کمک خواهد کرد.
- یادداشت تفاهم تسویه مطالبات شرکت فراب از وزارت انرژی تاجیکستان: این توافق به حل مسائل مالی گذشته و تقویت اعتماد در همکاریهای اقتصادی کمک میکند.
همچنین، بیانیه مشترکی بین معاون اول رئیسجمهور ایران و نخستوزیر تاجیکستان به امضا رسید که بر گسترش روابط در تمامی زمینهها تأکید دارد.
پیشنهاد کمیته مشترک زبان و ادب پارسی
یکی از نکات برجسته این سفر، پیشنهاد محمدرضا عارف برای تشکیل کمیته عالی زبان و ادب پارسی بود. وی در نشست مشترک هیئتهای عالیرتبه دو کشور اظهار داشت: «این همکاری میتواند مسیر توسعه و مقابله با هویتزدایی فرهنگی را هموار کند.» این پیشنهاد با استقبال مقامات تاجیکستانی مواجه شد و بهعنوان گامی در جهت حفظ و تقویت اشتراکات زبانی و فرهنگی دو کشور مورد توجه قرار گرفت.
لغو روادید هوایی؛ تسهیل سفرهای دوجانبه
از ۱۵ بهمن ۱۴۰۳ (۳ فوریه ۲۰۲۵)، بر اساس مصوبه هیئت وزیران ایران، روادید هوایی برای اتباع دو کشور لغو شده است. این تصمیم به اتباع ایرانی و تاجیکی دارنده گذرنامه عادی اجازه میدهد بدون نیاز به ویزا، از طریق پروازهای مستقیم بین تهران و دوشنبه سفر کنند و تا ۳۰ روز در هر دوره ۹۰ روزه اقامت داشته باشند. این اقدام به افزایش گردشگری، تبادلات فرهنگی و تجاری بین دو کشور کمک شایانی خواهد کرد.
روابط سیاسی در اوج
محمدرضا عارف در دیدار با مقامات تاجیکستانی تأکید کرد که روابط سیاسی ایران و تاجیکستان در سطح مطلوبی قرار دارد و هیچ مانعی برای گسترش این روابط وجود ندارد. وی همچنین به اشتراکات تاریخی، زبانی و فرهنگی بین دو ملت اشاره کرد و گفت: «تاجیکستان و ایران میتوانند بهعنوان الگویی برای همکاریهای منطقهای عمل کنند.»
چشمانداز آینده روابط
کارشناسان معتقدند که این تحولات، بهویژه در حوزه فناوری و حملونقل، میتواند به افزایش تجارت دوجانبه و تقویت جایگاه منطقهای هر دو کشور کمک کند. تاجیکستان بهعنوان کشوری با ۸ میلیون جمعیت و موقعیت استراتژیک در آسیای مرکزی، فرصتهای زیادی برای همکاری با ایران در زمینههای انرژی، کشاورزی و فناوری دارد. از سوی دیگر، ایران با زیرساختهای پیشرفته و تجربه در حوزههای علمی و صنعتی، میتواند شریک قابل اعتمادی برای تاجیکستان باشد.
واکنشها و اهمیت منطقهای
این تحولات در حالی رخ میدهد که منطقه آسیای مرکزی در کانون توجه قدرتهای جهانی قرار دارد. تقویت روابط ایران و تاجیکستان میتواند به ایجاد ثبات منطقهای و کاهش نفوذ جریانهای هویتزدایی فرهنگی کمک کند. همچنین، با توجه به مذاکرات هستهای ایران و آمریکا که در ماههای اخیر در جریان است، تقویت روابط با کشورهای همسایه مانند تاجیکستان میتواند به بهبود جایگاه دیپلماتیک ایران کمک کند./