معاهده NPT و خروج ایران از NPT

آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:

 پوریا زرشناس - دکترای اقتصاد انرژی های تجدیدپذیر

 اخیرا در شورای حکام سازمان بین‌المللی انرژی اتمی، زمزمه تصویب قطعنامه‌ای ضدایرانی به گوش می رسد و همین موضوع دست‌مایه اظهارنظر برای برخی از سیاسیون کشور شده است. با این حال کاظم غریب‌آبادی معاون حقوقی و بین‌المللی وزارت امورخارجه در مصاحبه‌ای اعلام کرد که پاسخ ایران در قبال قطعنامه ضدایرانی شورای حکام خروج از NPT نیست، اما معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای یا NPT چیست و خروج از آن چه عواقبی برای کشورها دارد؟

معاهده منع سلاح‌های هسته‌ای یا NPT چیست؟

معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (Non-prolieration treaty) در سال ۱۹۸۶ توسط ایرلند به سایر کشورها پیشنهاد شد در دوران جنگ سرد به امضای آمریکا و ۵۶ کشور رسید. ایران نیز جز اولین کشورهایی بود که این معاهده پیوست و بر اساس این پیمان نامه برنامه‌های هسته‌ای خود را تغییر داد. در حال حاضر ۱۸۶ کشور عضو آن هستند البته کره شمالی چند سال پیش از پیمان نامه خارج شد و کشورهای پاکستان، کوبا، هند و اسرائیل نیز تاکنون درخواست عضویت نداشتند.

این معاهده در برگیرنده تعهداتی است که دو دسته از کشورها را شامل می‌شود: کشورهای دارای سلاح‌های هسته‌ای یعنی کشورهای آمریکا، انگلستان، فرانسه و روسیه و چین و گروه دوم نیز شامل همه کشورهای فاقد سلاح‌های هسته‌ای می‌شود. به کشورهای گروه اول این اجازه داده شده است که همچنان سلاح هسته‌ای داشته باشند؛ اما متعهد شدند تا در توسعه انرژی صلح‌آمیز به سایر کشورها کمک کنند. کشورهای فاقد سلاح هسته‌ای نیز متعهد شده‌اند تا به دنبال سلاح هسته‌ای نباشند. نظارت بر اجرای معاهدهNPT و پروتکل الحاقی آن بر عهده آژانس بین المللی انرژی اتمی است که در سال ۱۹۷۵ با هدف تسهیل استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای در وین اتریش آغازبه کار کرد.

مفاد مهم معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای یا NPT

کشورهای امضاکننده پیمان و معاهده ملزم به رعایت مفاد معاهدات NPT هستند که مهم‌ترین آن‌ها موارد زیر هستند: بر اساس ماده ۱، هر کدام از کشورهای دارای سلاح‌های هسته‌ای و عضو پیمان از واگذاری سلاح‌های هسته‌ای به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در قالب ادوات انفجاری هسته‌ای به سایر کشورها خودداری نمایند.

در این ماده عنوان شده است هر یک از دولت‌های طرف این پیمان که سلاح‌های هسته‌ای ندارند، متعهد می‌شوند که از پذیرش مستقیم یا غیرمستقیم انتقال سلاح‌های هسته‌ای یا سایر تجهیزات انفجاری هسته‌ای، یا کنترل بر این سلاح‌ها و تجهیزات از هر منبعی خودداری کنند. همچنین، آن‌ها به‌هیچ‌وجه سلاح‌های هسته‌ای یا سایر تجهیزات انفجاری هسته‌ای تولید نکرده و به دنبال کسب آن‌ها نروند و در جستجوی کمک برای ساخت سلاح‌های هسته‌ای یا سایر تجهیزات انفجاری هسته‌ای نباشند.

اعضای معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای بر اساس ماده ۵ اساسنامه باید امکانات و شرایط مورد نظر استفاده صلح‌آمیز از سلاح‌های هسته‌ای را برای کشورهای عضو فراهم کنند. هر یک از طرفین پیمان متعهد می‌شوند که بر اساس ماده ۶ با حسن نیت و جدیت کامل، مذاکراتی را در خصوص اقدامات مؤثر برای توقف هر چه سریع‌تر مسابقه تسلیحات هسته‌ای آغاز کنند. همچنین، آن‌ها باید به دنبال برگزاری مذاکراتی در زمینه خلع سلاح هسته‌ای و امضای پیمان خلع سلاح عمومی و کامل تحت نظارت شدید و مؤثر بین‌المللی باشند. اگر هر یک از طرفین پیمان تشخیص دهد که حوادث فوق‌العاده‌ای مرتبط با موضوع این پیمان، مصالح عالی کشورش را به خطر انداخته است، براساس ماده ۱۰ بند ۱ حق دارد در راستای اعمال حق حاکمیت ملی خود از پیمان خارج شود. طرف مربوطه باید این تصمیم را با اعلام قبلی سه ماهه به تمامی دولت‌های دیگر طرف پیمان و همچنین به شورای امنیت سازمان ملل متحد اطلاع دهد. اخطار باید شامل توضیح و تشریح حوادث غیرمعمولی باشد که به نظر دولت مربوطه، منافع عالی کشور را به خطر انداخته است.

خروج کشورها از NPT چه عواقبی دارد؟

دولت‌ها می‌تواند با ارسال اخطار سه‌ماهه به تمامی اعضای معاهده و شورای امنیت سازمان ملل، از حق خود در ماده ۱۰ معاهده برای خروج استفاده کند و از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای و پروتکل الحاقی آن جدا شوند اما خروج کشورها از آن تبعاتی نیز برایشان دارد. معاهده NPT چون از معاهداتی است که ارتباط مستقیم با امنیت ساختار بین الملل دارد، یک ماهیتی امنیتی دارد لذا ارتباط مستقیمی با شورای امنیت سازمان ملل پیدا می‌کند، در حقیقت خروج کشورها از این معاهده را می‌توان تهدیدی برای امنیت جهانی دانست و برای کشور خارج شده شرایط حساس و چالش‌زا ایجاد کند. اعمال تحریم‌های سیاسی و اقتصادی یکی از تبعات خروج کشورها از NPT است که مشکلات داخلی و سیاسی زیادی ایجاد خواهد کرد و عملاً کشور خارج شده از معادلات بین‌المللی کنار گذاشته خواهد شد.

به هر صورت آنچه مشخص است، موضوع خروج ایران از ان. پی.تی یکی از گزینه‌های تهدیدی و پیش روی ایران، به موضوعی مهم و قابل‌بحث در جهان تبدیل‌شده که ‌موج واکنش‌ها و تحلیل‌ها پیرامون آن، فضای بین‌الملل را در برگرفته است. براین اساس ما در این یادداشت در صد برآمدیم به تجربه کشورهایی که عضو NPT نیستند، پرداخته و رفتار مجامع بین‌المللی را در قبال این کشورها بررسی نماییم و در ادامه امکان حقوقی و سیاسی خروج ایران از ان. پی. تی و درنهایت تبعات احتمالی خروج ایران این معاهده را تبیین نماییم.

سازوکار حقوقی خروج از معاهده ان.پی.تی

معاهده ان.پی.تی در اول ژوئیه ۱۹۶۸ برای امضای کشورها آماده شد و پس‌ازآن که ایالات‌متحده آمریکا آن را در مجلس خود تصویب کرد در ۵ مارس ۱۹۷۰ به اجرا گذاشته شد. در حال حاضر، ۱۸7 کشور جهان عضو این معاهده هستند و تنها کوبا، اسرائیل، هند و پاکستان عضو این معاهده نیستند. همچنین کره شمالی نیز از این معاهده خارج‌شده است. نظارت بر اجرای معاهده ان.پی.تی، بر عهده آژانس بین‌المللی انرژی اتمیست که خود یکی از آژانس‌های تخصصی سازمان ملل متحد محسوب می‌شود. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز در سال ۱۹۵۷ باهدف تسهیل استفاده‌های صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای و جلوگیری از کاربرد کمک‌های این آژانس در مقاصد نظامی آغاز به کارکرد و مقر آن در وین است.

از آنجا که از منظر حقوق بین‌الملل عضویت و خروج از معاهدات بین‌المللی بر اساس تصمیم کشورهای عضو است و مجموعه قواعد بین‌الملل و قواعد مربوط به کنوانسیون 1969 وین نیز این حق را به هر کشور عضو معاهدات می‌دهد که به معاهدات بپیوندد یا خارج شود، متن معاهده ان.‌پی.‌تی، این اجازه را به کشورهای عضو برای خروج می‌دهد چنانچه در عهد‌نامه منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای به‌وضوح این شرط دیده‌شده است که اگر زمانی کشوری اجرای معاهده را خلاف منافع خودیافت، با تشریفاتی از آن خارج شود. بند 1 از ماده 10 این عهدنامه می‌گوید:

«چنانچه هر یک از اعضاء پیمان تشخیص دهد حوادثی فوق‌العاده مربوط به موضوع این پیمان، منافع عالیه کشورش را به مخاطره انداخته است این حق را خواهد داشت که در اعمال حق حاکمیت ملی خود از این پیمان کناره‌گیری نماید. این عضو باید کناره‌گیری خود را با اطلاعیه قبلی 3 ماهه به کلیه اعضای پیمان و به شورای امنیت ملل متحد اعلام نماید».

در این مدت سه‌ماهه شورای امنیت فرصت دارد تا خروج یک کشور از NPT را بررسی کند که آیا این خروج از پیمان صلح و امنیت بین‌المللی را تهدید و یا نقض می‌کند؟ بااین‌حال می‌توان گفت که متن این ماده، شرایط خروج از آن را برای کشورهای عضو بسیار سخت کرده است. درواقع شاید بتوان گفت که به نظر می‌رسد معاهده منع و گسترش سلاح‌های هسته‌ای (N.P.T) که در مرکز رژیم‌های بین‌المللی امنیتی قرار دارد، تحت تأثیر سیاست بین‌المللی بر معاهده‌ای تبعیض‌آمیز استوارشده که حقوق و تعهدات نابرابری را بین دو گروه از کشورهای دارای سلاح‌های هسته‌ای و کشورهای فاقد سلاح‌های هسته‌ای ایجاد کرده است که در ادامه به‌طور مبسوط اشاره می‌گردد.

تجربه کشورهای هسته‌ای که عضو NPT نشدند

همان‌گونه که اشاره گردید، کشورهای هسته‌ای هند، پاکستان و اسرائیل عضو این معاهده نشدند. این کشورها با این بهانه که NPT میان کشورهای مختلف تبعیض قائل می‌شود و جهان را به دو گروه دارندگان سلاح هسته‌ای و کشورهای فاقد این سلاح‌ها تقسیم می‌کند از امضای این توافق خودداری کرده‌اند. آن‌ها درواقع معتقدند که NPT داشتن سلاح‌های هسته‌ای برای پنج قدرت برتر جهانی یعنی چین، فرانسه، روسیه، انگلستان و آلمان را مجاز دانسته و درعین‌حال کشورهای دیگر را از ساخت این سلاح‌ها منع می‌کند. به همین دلیل است که هند و پاکستان اعلام کرده‌اند که به سلاح هسته‌ای دست پیدا کرده‌اند و زرادخانه‌های سلاح‌های اتمی اسرائیل نیز در رسانه‌ها اعلام‌شده است.

هند در سال 1968، از پیوستن به معاهده NPT خودداری و در سال 1974 اولین بمب اتمی خود را آزمایش نمود. پاکستان نیز به دنبال جنگی که در سال ۱۹۷۱ میلادی میان هند داشت، دست‌به‌کار شد تا برنامه ساخت تسلیحات هسته‌ای خود را کلید بزند و توانست اولین آزمایش هسته‌ای ۲۸ می ۱۹۹۸ را انجام دهد. اسرائیل نیز به‌عنوان یکی از کشورهایی هسته‌ای غیر عضو در ان.پی.تی، نه‌تنها انواع سلاح‌های کشتارجمعی، ازجمله سلاح‌های هسته‌ای را طراحی، تولید و انباشت کرده، بلکه تخمین‌ها در رابطه با تعداد بمب‌های هسته‌ای آن حاکی است که حداقل بین 200 تا 500 بمب هسته‌ای در اختیار دارد. مدیرکل پیشین آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هم اعلام کرده است که نیروگاه دیمونای اسراییل، باهدف تولید مواد هسته‌ای موردنیاز برای استفاده در تولید سلاح‌های هسته‌ای فعالیت می‌کند. چنین عملکردی فقط نقض پیمان‌های بین‌المللی نیست، بلکه تهدید صلح و امنیت بین‌المللی است و براین اساس هیچ شکی وجود ندارد که تسلیحات هسته‌ای اسرائیل در میان پیشرفته‌ترین نوع آن‌ها در جهان بوده و تعداد گسترده آن مطمئناً برای درگیری فراگیر در خاورمیانه طرح‌ریزی‌شده است.

به‌هرحال نکته بارز در خصوص تجربه این کشورهای دارای سلاح هسته‌ای که هیچ‌گاه عضو NPT نشدند این است که علی‌رغم اینکه هرکدام بالای صد کلاهک هسته‌ای دارند، اما تاکنون بدون هیچ‌گونه فشار واقعی و عملی سیاسی و تهدید نظامی - اقتصادی به آزمایش‌های هسته‌ای و تقویت زرادخانه‌های اتمی خود ادامه داده‌اند. این کشورها، بدون هیچ نوع فشاری از سوی آژانس انرژی اتمی و شورای امنیت سازمان ملل، نه‌تنها در جهت کاهش و درنهایت خلع سلاح هسته‌ای خود اقدامی انجام نداده‌اند، بلکه در سال‌های اخیر به نوسازی سلاح‌های هسته‌ای و آزمایش موشک‌های هسته‌ای جدید نیز مبادرت ورزیده‌اند و جالب است که نظام بین‌الملل و شورای امنیت، به سراغ تحریم این کشور‌ها نرفته است و هیچ فشاری را نیز از سوی مدعیان منع اشاعه تسلیحات هسته‌ای متحمل نمی‌گردند.

خروج کره شمالی از ان. پی.تی

سال 1993 کره شمالی، بیانیه خروج از این پیمان ان.پی.تی را به شورای امنیت ارسال داشت اما تقریباً ده سال طول کشید تا به آن عمل نماید و درنهایت در سال 2003 از آن معاهده کناره‌گیری نمود. این کشور در بیانیه اعلان خروج خود، شرایط حاکم بر آژانس و استاندارد دوگانه و سختگیری‌های شدید آژانس را در زمره رویدادهای فوق‌العاده‌ای دانست که منافع عالی این کشور را به خطر انداخته بود.

پس از اعلام خروج کره شمالی از NPT در 2003، کشورهای عضو و شورای حکام، دلایل کره شمالی را نپذیرفتند و خروج این کشور را به‌عنوان اقدامی علیه صلح و امنیت بین‌الملل تلقی نمودند شورای امنیت نیز این موضوع را در دستور کار خود قرارداد و فشارهای بین‌المللی و قطعنامه‌هایی علیه این کشور وضع گردید. نکته اینجاست که دو کشور هند و پاکستان به همراه اسرائیل نیز با نقض معاهده منع جامع آزمایش‌های هسته‌ای و معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای، به سمت تولید تسلیحات اتمی حرکت نمودند، اما با این‌حال، جامعه بین‌المللی و کشورهایی نظیر آمریکا به دلیل نیاز راهبردی و همکاری‌های امنیتی و اقتصادی و...با هند، پاکستان و اسرائیل، هیچ‌گونه واکنش جدی را در برابرشان نشان نداده‌اند، به‌ویژه اسرائیل که مطابق تخمین‌ها به چند صد بمب اتمی مجهز است، اما در کمال تعجب هیچ پرونده‌ای را در شورای امنیت در موضوع تسلیحات هسته‌ای ندارد!

برحسب این تجربه کشورهای غیر عضو هسته‌ای، به نظر می‌آید که کره شمالی تصمیم گرفت از معاهده ان.پی.تی خارج شود تا راه این کشورها را طی نماید، اما نکته اینجاست که برخلاف رفتاری که با کشورهای هند و پاکستان و نیز اسرائیل صورت گرفت، وضعیت درباره کره شمالی متفاوت شد و تبعیض رفتاری آشکاری میان این کشور و دیگر دولت‌های هسته‌ای غیر عضو آشکار گردید که بر این اساس میتوان گفت که در نظم مبتنی بر هژمونی هسته‌ای، تبعیض عیان و آشکاری میان کشورها از سوی جامعه بین‌المللی و شورای امنیت سازمان ملل وجود دارد.

امکان حقوقی و سیاسی خروج ایران ازNPT

 عده‌ای براین باورند که بر اساس ماده 10 پیمان منع گسترش سلاح‌های اتمی که اشعار می‌دارد درصورتی‌که عضویت در N.P.T امنیت ملی کشور به خطر بیفتد آن کشور می‌تواند با اعلام قبلی سه‌ماهه به شورای امنیت و کلیه اعضای پیمان، از آن پیمان خارج شود ایران نیز می‌تواند از این معاهده خارج شود، اما نکته اینجاست که در موضوع خروج از این معاهده، مورد خروج کره شمالی از این معاهده ثابت کرده است که قدرت‌های جهانی و هسته‌ای در قبال این اقدام سکوت نخواهند کرد و آن‌گونه که شورای امنیت سازمان ملل با کره شمالی رفتار نمود و حق خروج این کشور را از آن سلب نمود، حق خروج ایران را نیز نپذیرد و یا حداقل خروج ایران را از ان.‌پی.‌تی را به تأخیر اندازد.

در واقع نگاه به خروج کره شمالی نشان می‌دهد که بحث خروج از این معاهده و تفسیر ماده 10 آن‌که به خروج اشاره دارد، ابهامات حقوقی دارد. خروج از NPT یک مکانیسم مشخص و شفاف نیست که یک کشور به‌سادگی ادعا کند از آن خارج‌شده است. برخلاف ظاهر این ماده، حق خروج هر کشور از NPT، حق مطلق و جاری نیست؛ که به‌راحتی ممکن گردد و کشورها به‌راحتی بتوانند از آن معاهده خارج شوند.

به‌عبارت‌دیگر اعلام خروج کره شمالی از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای نشان داد که سازوکارهای سیاسی و بین‌المللی طراحی‌شده برای خروج از این معاهده، دشوارتر از آن چیزی است که در ماده ۱۰ این پیمان به‌عنوان مکانیسم خروج از NPT عنوان‌شده است، چنانچه کره شمالی باوجود استناد به این ماده اعلام نمود که از معاهده مذکور خارج‌شده اما شورای امنیت تاکنون خروج این کشور را به رسمیت نشناخته است. لذا می‌توان گفت که وجود این ابهام‌های حقوقی و برخوردهای سیاسی و تبعیض‌آمیز، امکان تحقق عملی خروج یک کشور از ان.پی.تی را سخت نموده است.

بنابراین تهدید ایران به خروج از این معاهده، گرچه به لحاظ روی کاغذ شدنی است، اما موضوعی نیست که به‌راحتی صورت بپذیرد و جامعه بین‌المللی نیز آن را قبول بنماید، از سویی خروج ایران از آن به معنای خروج از آژانس بین‌المللی انرژی هسته‌ای بوده و باعث می‌شود ایران به خاطر فعالیت‌های مشکوک هسته‌ای بار دیگر مورد اتهام جهانی قرار بگیرد و مجددا پرونده‌اش به شورای امنیت ارجاع شود. در این وضعیت نظارت آژانس بر فعالیت‌های هسته‌ای ایران لغو و اقدام ایران نقض برجام و قطع‌نامه ٢٢٣١ شورای امنیت محسوب خواهد شد. بر این اساس، با توجه به عدم وجود یک مکانیسم شفاف و سازوکار حقوقی سیاسی مشخص در خروج از ان.پی.تی، به‌رغم وجود ماده 10 در این معاهده، جمهوری اسلامی ایران اگر بخواهد استراتژی خروج از این معاهده را در دستور کار قرار دهد، احتمال اینکه با تبعات حقوقی، سیاسی و بین‌المللی متعددی به‌مانند آنچه کره شمالی مواجه گردید، وجود دارد.

جمع‌بندی

مقایسه تجربه و نوع رفتار و مواجهه‌ای که با هند، پاکستان و اسرائیل از یک‌ طرف و کره شمالی عضو خارج‌شده از ان.پی.تی، نشان می‌دهد که برخورد اعضای شورای امنیت و کشورهای عضو باشگاه هسته‌ای با مقوله خروج و پیوست به این معاهده، از یک رویکرد کاملاً تبعیض‌آمیز برخوردار است، چنانچه هرکدام از پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل از رویکرد منافع خود، به این معاهده نگاه می‌کنند.

خروج از N.P.T بهانه‌ای مناسب برای آمریکا به منظور امنیتی سازی موضوع هسته‌ای ایران

در مورد خروج کشورمان و برخلاف آنچه گفته می‌شود که برای حفظ موجودیت و امنیت ملی کشور باید همانند کره شمالی از N.P.T خارج شد، معتقد هستیم که این گزینه، گزینه مناسبی برای تأمین اهداف و منافع ملی کشور حداقل در زمان و شرایط فعلی نیست. با سیاستی که جمهوری اسلامی بارها اعلام داشته مبنی بر اینکه هرگز به دنبال سلاح اتمی نیست، خروج از N.P.T می‌تواند بهانه‌ای مناسب برای آمریکا و امپراتوری رسانه‌ای غرب برای امنیتی سازی مجدد موضوع هسته‌ای ایران باشد تا با تکیه‌بر آن به افکار عمومی جهان و کشورها وانمود نماید که ایران با خروج از معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای می‌خواهد به دنبال سلاح اتمی برود. ایران تهدیدکننده صلح و امنیت جهانی بشمار می‌رود یک کره شمالی دیگر در حال شکل‌گیری است که جهان را تهدید می‌کند و لذا رویارویی جهانی با آن گریزناپذیر است،

 بنابراین می‌توان گفت که گزینه خروج از این معاهده در شرایط فعلی، هزینه‌های سنگین سیاسی، اقتصادی و نظامی را در پی خواهد داشت. به نظر می‌رسد که بازگشت شش قطعنامه‌ و تحریم‌ بین‌المللی همه‌جانبه سازمان ملل نیز با خروج ایران صورت بگیرد. در این وضعیت، کشورهای اروپایی نیز مقابل ایران خواهند ایستاد و مشکلات عدیده‌ای برای ایران پدید خواهد آمد، باید توجه داشت که هر اقدامی که در مسئله برجام اروپا را به آمریکا نزدیک کند، حداقل در زمان فعلی، برخلاف مصالح و منافع ما بوده و خروج از این معاهده، در زمان فعلی، قطعا این‌چنین خواهد کرد، اگرچه ممکن است گزینه نظامی علیه ایران در دستور کار قرار نگیرد، اما تشدید فشارهای اقتصادی به ایران قطعی خواهد بود.

تحلیل سیاسی آسیانیوز ایران؛

۱. چالش‌های پیش‌روی ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی

• احتمال تصویب قطعنامه جدید علیه ایران در شورای حکام
• واکنش ایران: اتخاذ «اقدامات متقابل» بدون خروج از NPT
• تجربه تاریخی: 13 قطعنامه ضدایرانی از ۲۰۰۶ تاکنون

۲. سناریوهای احتمالی

• تشدید محدودیت‌های بازرسی‌های آژانس
• ارجاع پرونده به شورای امنیت
• تحریم‌های جدید اقتصادی

معاهده NPT در یک نگاه

مفاد کلیدی NPT

• ماده ۱: ممنوعیت انتقال سلاح هسته‌ای به کشورهای غیردارنده
• ماده ۴: حق استفاده صلح‌آمیز از انرژی هسته‌ای
• ماده ۱۰: امکان خروج با ۳ ماه اخطار به شورای امنیت

پیامدهای خروج از NPT

۱. امنیتی

• احتمال تحریم‌های شدید شورای امنیت
• افزایش خطر اقدام نظامی (مانند پرونده کره شمالی)

۲. اقتصادی

• تشدید تحریم‌های بین‌المللی
• انزوای بیشتر در بازارهای جهانی

۳. فناوری

• محرومیت از همکاری‌های هسته‌ای صلح‌آمیز
• محدودیت در دسترسی به فناوری‌های دوگانه

نقشه راه ایران

استراتژی فعلی

• حفظ عضویت در NP
• مقاومت در برابر فشارها از طریق دیپلماسی
• توسعه برنامه هسته‌ای در چارچوب پروتکل الحاقی

گزینه‌های جایگزین

• بازنگری در میزان اجرای پروتکل الحاقی
• افزایش سطح غنی‌سازی در پاسخ به قطعنامه

با وجود فشارهای غرب، ایران ترجیح می‌دهد با حفظ عضویت در NPT، از پیامدهای سنگین خروج اجتناب کند.

این استراتژی هرچند هزینه‌های تحریمی دارد، اما از تشدید بحران تا سطح شورای امنیت جلوگیری می‌کند.