آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
اکسیوس خبر داد که ترامپ با پیشنهاد اردوغان موافقت کرده و به او گفت که حاضر است معاونش، جی.دی ونس، و استیو ویتکاف، را به ترکیه بفرستد و حتی در صورت لزوم، شخصا به ترکیه سفر کند تا با مسعود پزشکیان، دیدار کند؛ اگر این اقدامات برای رسیدن به توافق لازم باشد.
در 25 اردیبهشت ماه 1404 بود که در آستانه انقضای قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت، دیپلماسی هستهای ایران شاهد تحرک جدیدی شد. به گزارش انحصاری رویترز، نمایندگان ایران و سه قدرت اروپایی (فرانسه، آلمان و بریتانیا) روز جمعه در استانبول گرد هم آمدند تا آخرین تلاشها برای حفظ برجام را انجام دهند. این در حالی است که ساعت تحریمهای خودکار شورای امنیت به سرعت در حال شمارش معکوس است.
اروپا به دنبال اعلام مواضع خود پیش از مهلت ۲۶ مهر
خبرگزاری رویترز گزارش داده است که مقامهای ایران به زودی در استانبول با طرفهای اروپایی برجام دیدار خواهند کرد. این خبرگزاری به نقل از دو منبع دیپلماتیک اروپایی و یک منبع دیپلماتیک ایرانی روز سهشنبه ۲۳ اردیبهشت گزارش داد که این دیدار قرار است روز جمعه برگزار شود. به نوشته رویترز، این دیدار در حالی برگزار شد که هر دو طرف ایرانی و اروپایی به دنبال تثبیت موقعیت خود پیش از پنجمین دور مذاکرات تهران و واشینگتن بودند.
پیش از این قرار بود که مذاکرات ایران با سه کشور بریتانیا، فرانسه و آلمان ۱۲ اردیبهشت در رم برگزار شود، اما به تعویق افتاد. رویترز به نقل از دیپلماتها نوشته است که تروئیکای اروپایی ابتدا به دلیل نگرانی از ایجاد یک مسیر موازی و اختلال در مذاکرات آمریکا و ایران در تردید بودند اما «تصمیم به ادامه مذاکرات گرفتند زیرا در نهایت به نفع آنهاست که گفتوگو با ایران را حفظ کنند و انتظار خود درباره پارامترهای یک توافق هستهای جدید را ابراز دارند». بنابر این گزارش، ایران هم مایل است مذاکرات را برگزار کند تا گزینههای خود را باز نگه دارد و دریابد که قدرتهای اروپایی در مورد فعال کردن مکانیسم ماشه چه موضعی دارند.
سه کشور اروپایی طرف برجام در مذاکرات ایران و آمریکا، که تاکنون در چهار دور برگزار شده است، شرکت ندارند
.اما این سه قدرت اروپایی در هماهنگی نزدیک با واشینگتن بودهاند تا مشخص کنند که چه زمانی استفاده احتمالی از مکانیسم ماشه (بازگرداندن خودکار تمامی تحریمهای سازمان ملل علیه ایران) لازم خواهد بود. بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت که بر توافق برجام صحه گذاشت، این توافق ۱۰ساله است و ۲۶ مهر امسال این قطعنامه و از جمله بند مربوط به مکانیسم ماشه منقضی میشود. رویترز با استناد به اظهارات دیپلماتها و همچنین سندی که این خبرگزاری مشاهده کرده، گزارش داده است که این سه کشور اروپایی در صورت عدم دستیابی به توافق با ایران ممکن است تا پیش از ۲۶ مهر مکانیسم ماشه را فعال کنند.
پیش از این مارکو روبیو، وزیر خارجه ایالات متحده، از سه کشور اروپایی طرف برجام خواسته بود «خیلی زود» درباره مکانیسم ماشه تصمیمگیری کنند. حدود دو هفته پیش ژاننوئل بارو، وزیر خارجه فرانسه، هشدار داد که اگر امنیت اروپا به دلیل فعالیتهای هستهای ایران تهدید شود، این سه کشور اروپایی در بازگردان تحریمها و روند موسوم به فعال کردن مکانیسم ماشه «لحظهای تردید نخواهند کرد».
عباس عراقچی، وزیر خارجه ایران، چند روز پیش در یادداشتی که در نشریه فرانسوی لوپوئن منتشر شد به قدرتهای اروپایی درباره اتخاذ «راهبرد تقابل» در مورد برنامه هستهای تهران هشدار داد. به نوشته رویترز، روابط ایران و سه قدرت اروپایی با وجود دیدارها و مذاکرات پراکندهای که داشتهاند طی سال گذشته بدتر شد و اروپا تحریمهای جدیدی علیه تهران به دلایلی از قبیل برنامه موشکهای بالستیک، بازداشت شهروندان خارجی و حمایت از روسیه در جنگ علیه اوکراین وضع کرده است.
ماجرای توافق بزرگ هستهای در تهران (بیانیه تهران)
روسای جمهور ایران و برزیل به همراه نخستوزیر ترکیه طی نشستی در تهران توافقی به عمل آوردند که براساس آن ایران ۱۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم با غنای ۵/۳ درصدی را به صورت امانت به ترکیه میفرستد و در عوض ۱۲۰ کیلو گرم اورانیوم را با غنای ۲۰ درصد برای استفاده در رآکتور هستهای تهران دریافت میکند. این توافق در قالب متنی ۱۰ مادهای تنظیم شد که وزرای خارجه ایران، ترکیه و برزیل و در حضور مقامات ارشد سه کشور به امضا رساندند. پس از آن مقامات این سه کشور به نشانه رضایت از یک دیپلماسی موفق دستان یکدیگر را فشردند و وزیر خارجه ترکیه گفت، اورانیوم غنی شده امانت مردم ایران نزد ترکیه است. انتشاراین خبر بازتاب گستردهای در رسانههای خارجی داشت و مقامات اروپایی استقبال محتاطانهای از توافق هستهای در تهران به عمل آوردند. انتظار میرود این توافقنامه راه را برای مذاکرات بیشتر بین ایران و گروه ۱+۵ باز کند.
ایران اورانیوم خود را به امانت به ترکیه میفرستد
ایران دیروز آمادگی خود را برای مبادله ۱۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم ۵/۳ درصدی با ۱۲۰ کیلو گرم اورانیوم ۲۰ درصدی در خاک ترکیه اعلام کرد. این توافق پیش از آغاز نشست رسمی اجلاس گروه 15 طی مذاکرهای بین احمدینژاد و داسیلوا و اردوغان، پشت درهای بسته حاصل شد و طی آن طرفین موافقتنامهای را در زمینه تبادل سوخت هستهای امضا کردند. امضای این توافقنامه را شاید بتوان مهمترین اتفاق دیروز ارزیابی کرد که برگزاری اجلاس گروه 15 را هم تحتشعاع خود قرار داد. در همین رابطه رامین مهمانپرست، سخنگوی وقت وزارت خارجه اعلام کرد: در صورتی که موافقتنامه بین ما با گروه وین که شامل سران روسیه، ایران و فرانسه است امضا شود، سوخت در خاک ترکیه نگهداری خواهد شد و ظرف یک ماه مبادله سوخت انجام میشود. مهمانپرست در گفت وگو با خبرنگاران افزود: سوخت در ترکیه زیر نظر آژانس و ما نگهداری خواهد شد و جزئیات دراین زمینه در موافقتنامهای که با گروه وین خواهیم داشت، مشخص خواهد شد. وی همچنین گفت: از سویایران ۱۲۰۰ کیلوگرم اورانیوم ۵/۳ درصد مبادله و از طرف مقابل ۱۲۰ کیلوگرم اورانیوم ۲۰ درصد دریافت خواهد شد. مهمانپرست در پاسخ بهاین پرسش که آیا غنیسازی سوخت ایران ادامه پیدا میکند، نیز گفت: غنیسازی ادامه پیدا خواهد کرد. به گفته وی، در مدتی که توافق خواهد شد کشورهای عضو گروه وین سوخت ۲۰ درصد مورد نیاز رآکتور تحقیقاتی تهران را در اختیارایران خواهند گذاشت. مهمانپرست همچنین در پاسخ بهاین پرسش که آیا تضمینهای عینی مدنظر جمهوری اسلامی ایران در بحث تبادل سوخت حاصل شده است یا خیر؟ گفت: ضمانت ترکیه، برزیل و آژانس درباره تبادل سوخت همان تضمینهای عینی است که به نوعی نمایندگی جامعه جهانی را بر عهده دارند.
همچنین سلسو آموریم، وزیر خارجه برزیل نیز پس از امضای توافقنامه بین ایران، برزیل و ترکیه درباره تبادل سوخت، در جمع خبرنگاران گفت: ما خوشحال هستیم که این توافق حاصل شده، گرچه کار سخت بود، ولی خوشحالیم کهاین کار انجام شده است.این نشان میدهد که گفتوگو و دیپلماسی بهترین راه حل است. به گفته وی،این توافقنامه تضمینی نیز به غربیها میدهد که به ادامه مذاکرات بپردازند و در واقع نشان میدهد ما بتوانیم با مذاکره و گفتوگو امور را پیش ببریم؛ در واقع بااین توافقنامه بحث تحریم واینکه غرب بخواهد تحریمی را اعمال کند، دیگر پایه و اساسی ندارد.
امانت مردم ایران نزد ترکیه
احمد داوود اوغلو، وزیر خارجه ترکیه نیز در نشست مطبوعاتی مشترک با متکی، وزیر خارجه و وزیر خارجه برزیل اظهارکرد: اورانیومی که قرار است در خاک ترکیه نگهداری شود، در واقع امانت مردم ایران نزد ما است و ما آن را حفظ میکنیم و در ترکیه محفوظ میماند. به گزارشایسنا، وزیر خارجه ترکیه گفت: ما همواره بر گفتوگو و راه مسالمتآمیز تاکید داشتهایم و خواستار خاورمیانه عاری از سلاحهای هستهای هستیم. داشتن انرژی هستهای حق مسلم هر کشوری است.
سخنان مقامات ارشد سه کشور
محمود احمدینژاد، رییسجمهور نیز در نشست سهجانبهایران، برزیل و ترکیه در تهران گفت: شاید موضوع تبادل سوخت هستهای اولین گام و کوچکترین اقدام در راه تقویت و ساماندهی همکاریهای ایران، ترکیه و برزیل باشد، این همکاریها نه تنها به نفع سه کشور بلکه به نفع همه ملتهایی است که میخواهند آزاده و مستقل زندگی کنند. رییسجمهور گفت: تجربه نشست سهجانبه تهران نشاندهنده این است که اگر همکاریها براساس دوستی و احترام باشد هیچ مشکلی بین کشورها و ملتها وجود نخواهد داشت، جمهوری اسلامی ایران در گذشته نیز خواهان گفتوگو براساس دوستی و عدالت بوده است. اما ایراد اصلی گفتوگوهای 1+5این است که برخی اعضا با چنین مبانی وارد گفتوگو نمیشدند و به دنبال عدالت و دوستی نبودند؛ به همین دلیل گفتوگوها به نتیجه مورد نظر نمیرسید. وی افزود: امیدوارم 1+5 هم با صداقت و احترام و عدالت وارد گفتوگوها شوند و به کار بزرگی که در تهران آغاز شده توجه کرده و با این مسیری که در برابر بشریت باز شده همراهی کنند.
لولا داسیلوا رییسجمهور برزیل نیز نشست سه جانبه تهران را دارای ارزش بالایی در عرصه دیپلماسی دانست و گفت: این نشست یک پیروزی دیپلماتیک در سطح جهانی به شمار میرود و راهکار مناسبی برای حل و فصل موضوعات مختلف است. داسیلوا گفت: فشارهای زیادی به بنده وارد کردند تا بهایران سفر نکنم، اما با اطمینان کامل وارد تهران شدم و مطمئن هستم که گفتوگوهای ما نتایج سازنده و مثبتی خواهد داشت. رجب طیب اردوغان نخستوزیر ترکیه نیز دراین نشست گفت: امروز شاهد نمونه بارزی از دیپلماسی در تهران هستیم. اقدام ایران دراین مسیر بزرگترین فرصت برای ایجاد فضای مناسب است واین موضوع به ویژه در روابط دو کشور فصل جدیدی را آغاز کرده است. وی افزود: امیدوارم این توافق به نتیجه مطلوب برسد و در آینده جوامع بینالمللی میتوانند اهمیتاین موضوع را مورد بررسی قرار دهند.
استقبال محتاطانه مقامات اروپایی از توافق نشست سهجانبه در تهران
مقامات اروپایی با استقبال محتاطانه از توافق میان ایران، ترکیه و برزیل درباره تبادل احتمالی سوخت هستهای، آن را گامی در مسیر صحیح دانستند که باید جزئیات توافق بررسی شود. یک سخنگوی کمیسیون اروپا گفت ما باید منتظر جزئیات کامل این توافق باشیم.وی افزود: این توافق در حالی که گام مثبتی در مسیر صحیح است به طور کامل به مساله برنامه هستهای ایران نمیپردازد. وی افزود: کاترین اشتون، رییس سیاست خارجی اتحادیه اروپا برای دیدار با مقامات ایران برای یافتن راهحل کامل مساله هستهای ایران آماده است. این سخنگو گفت: بسیاری از سوالات مطرح شده از سوی آمریکا، فرانسه، انگلیس، آلمان، روسیه و چین و اعضای شورای امنیت همچنان باید پاسخ داده شوند. خبرگزاری فرانسه به نقل از سخنگوی اشتون افزود: اگر این توافق گزارش شده انجام گیرد، ما از این حرکت استقبال میکنیم. برنار کوشنه، وزیر امورخارجه فرانسه نیز گفت که دیدهبان هستهای سازمان ملل باید اولین نهادی باشد که به توافق ایران برای ارسال سوخت هستهای به ترکیه برای غنیسازی بیشتر پاسخ بدهد. کوشنه محتاطانه از توافق ایران برای ارسال اورانیوم با غنای پایین به ترکیه استقبال کرد و افزود که هنوز متن این توافق را مشاهده نکرده است. کوشنه افزود: برخی پیشرفتهای مهم در دو روز گذشته درباره قطعنامه حاصل شده است. وی در عین حال ادامه داد: خرسندم که این توافق میان ایران، برزیل و ترکیه حاصل شده است. بنابر گزارش خبرگزاری فرانسه، دولت آلمان نیز اعلام کرد که هیچ چیزی نمیتواند جایگزین توافق میان ایران و آژانس شود. به گزارش خبرگزاری رویترز نیز سخنگوی دولت آلمان در پاسخی محتاطانه به توافق اعلام شده در ایران گفت که آلمان میخواهد جزئیات توافق تبادل سوخت هستهای میان ایران، برزیل و ترکیه را متوجه شود. سخنگوی دولت آلمان در کنفرانس خبری هفتگیاش گفت: قبل از هر چیز ما باید دقیقا متوجه شویم درباره چه چیزی توافق شده است و برای آلمان این مهم است که ایران به درخواستهای آژانس پایبند باشد. رییس اتحادیه اروپا نیز گفت که تهران از وارد شدن به «مذاکرات جدی» درباره برنامه هستهایاش خودداری کرده است، با وجود آنکه اتحادیه اروپا چندین ماه قبل از این کشور دعوت کرده است که چنین گفتوگوهایی را آغاز کند. او از تهران خواست به پیشنهادات آژانس به طور کتبی پاسخ دهد.
متن توافقنامه 10 مادهای هستهای (بیانیه تهران)
متن توافقنامهایران با برزیل و ترکیه برای انتقال اورانیوم ایران به ترکیه که از سوی منوچهر متکی وزیر خارجه قرائت شد، بهاین شرح است:
1 - ما بر معاهده عدم گسترش سلاحهای هستهای، مواد مرتبط و حقوق تمامی اعضای ان پی تی از جمله جمهوری اسلامی ایران در پیشرفت، تحقیق و همچنین چرخه سوخت را مورد تاکید قرار میدهیم.
۲ - اعتقاد راسخ خود در این مساله را عنوان میکنیم که مذاکرات در فضای مثبت سازنده و غیر تقابلی و با همکاری و تعاملات آغاز شود.
3 - معتقدیم تبادل سوخت هستهای برای شروع همکاری در عرصههای مختلف خصوصا همکاری صلحآمیز تحقق مییابد.
۴ - تبادل سوخت هستهای حرکتی سازنده، رو به جلو و نقطه شروعی برای همکاری بین ملتها است؛ چنین حرکتی باید به همکاری مثبت و صلحآمیز هستهای منجر شود و از هرگونه تقابل از جمله بیانات و رفتار تهدیدآمیز که به حقوق جمهوری اسلامی ایران لطمه میزند، اجتناب گردد و همکاری هستهای جایگزین آن شود.
5 - در راستای اجرای مواد فوق، ایران با به امانت گذاشتن 1200 کیلوگرم اورانیوم کمتر غنی شده در خاک ترکیه موافقت میکند و این مواد در مالکیت ایران در ترکیه خواهد بود و ایران و آژانس بینالمللی انرژی اتمی امکان نظارت در آن را دارند.
۶ - ایران موافقت خود را در مورد مواد فوق به آژانس انرژی اتمی ظرف ۷ روز اعلام میکند و متناسب با درخواست گروه وین متشکل از فرانسه، روسیه و آمریکا و آژانس جزئیات بیشتر تبادل سوخت از طریق توافقنامه قطعی و ترتیبات مربوط به توافقات ایران و گروه وین که در آن گروه وین نیز خود را متعهد به تحویل ۱۲۰ کیلوگرم سوخت مورد نیاز رآکتور تهران میداند، شرح داده میشود.
7 - از زمانی که گروه وین توافق خود را اعلام کرد، طرفین خود را ملتزم به اجرای مفاد ماده 6 اعلام میکند و ایران نیز موافقت خود را با ارسال 1200 کیلوگرم «leu» ظرف یک سال اعلام کرده و گروه وین نیز متعهد میشود 120 کیلوگرم را به ایران تحویل دهد.
۸ - در صورتی که مفاد این موافقتنامه مورد توجه قرار نگیرد، حسب درخواست ایران، ترکیه «leu» را به ایران برگشت میدهد.
9 - ترکیه و برزیل برای شروع گفتوگوی گروه 1+5 در هر مکان از جمله ترکیه و برزیل حول نگرانیهای مشترک استقبال میکند.
۱۰ - ترکیه و برزیل از رویکرد سازنده ایران در پیگیری حقوق و پایبندی به معاهده ان پی تی قدردانی کرده و ایران نیز از اقدامات کشورهای دوست در این راستا و حمایت آنها تشکر میکند.
اردوغان تولید موشک ترکیه را افزایش میدهد
حالا امروز و پس از وقوع جنگ ایران و اسرائیل، خبر می رسد که در واکنش به تشدید تنشها در غرب آسیا، رئیسجمهور ترکیه متعهد شد که تولیدات تسلیحات، به ویژه تولید موشک در این کشور را افزایش دهد!