آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
دستگاه قضایی لبنان اعلام کرد که مخالف آزاد کردن هانیبال قذافی بوده و این کار را به شرط این انجام میدهد که لیبی تحقیقات و اطلاعاتی در خصوص پرونده امام موسی صدر و همراهانش در اختیار لبنان قرار دهد.
مخالفت لبنان با آزاد کردن هانیبال قذافی
در پی نامهای از سوی الصدیق الصور، دادستان کل لیبی که در آن آمادگی کشورش را برای همکاری و مشخص شدن سرنوشت امام موسی صدر در ازای تحویل هانیبال محمد قذافی از سوی بیروت به لیبی یا به کشور سومی مطرح کرده بود، قاضی زاهر حماده، بازرس دادگستری لبنان در یادداشت رسمی اعلام کرد که دستگاه قضایی لبنان مخالف آزاد کردن هانیبال قذافی است و شرط لبنان این است که در ابتدا، تحقیقات و اطلاعاتی درخصوص پرونده امام موسی صدر و همراهانش به بیروت تحویل داده شود. قاضی حماده اعلام کرد که طرفین در سال ۲۰۱۴ یادداشت همکاری در این پرونده امضا کردند و در سال ۲۰۱۶ نیز در تونس نشست دوجانبهای برگزار شد که به متعهد شدن لیبی برای تحویل تحقیقات پس از سقوط نظام معمر قذافی منجر شد؛ اما با وجود دیدارهای بعدی در استانبول و بیروت در سال ۲۰۲۴، این تعهد اجرایی نشد. حماده خاطرنشان کرد که توافق همکاری همچنان ساری و جاری است و نیازی به توافق جدید وجود ندارد و ارائه تحقیقات از سوی لیبی شرط اساسی برای رفع دغدغهها و گشودن راهی برای هرگونه تفاهم قضایی در خصوص بازداشت هانیبال است.
هانیبال قذافی در دسامبر ۲۰۱۵ از دمشق ربوده شد و به لبنان انتقال یافت و سپس به اتهام مطرح نکردن اطلاعاتی در خصوص سرنوشت امام موسی صدر و همراهانش بازداشت شد.
در حالی که برخی اطلاعات از احتمال آزادی هانیبال قذافی در روزهای آتی حکایت دارد، برخی منابع قضائی اعلام کردند: "آزادی قذافی در شرایط کنونی امکانپذیر نیست و طی دو هفته آتی یا بیشتر از آن، دادگاه در مورد آزادی و یا ادامه بازداشت او تصمیم خواهد گرفت." اطلاعات وارده روشن می سازد که هانیبال قذافی، هنگام بازجویی ها سخنان متناقضی را مطرح کرده است؛ به گونه ای که یک بار تأکید کرده است که امام موسی صدر پیش از آنکه به دستور "عبد السلام جلود" –نخست وزیر و مرد شماره دو دولت وقت لیبی- کشته شود، در منطقه "جنزور" بازداشت شده بود و باری دیگر در اظهاراتی متناقض گفته است که امام موسی صدر به زندانی سیاسی منتقل شده و مدتی طولانی را در آنجا بوده است.
شهریورماه 13955 هنگامی که قاضی از سرنوشت امام موسی صدر از هانیبال پرسیده است، او در پاسخ تاکید کرده است اطلاعاتی در اختیار دارد که جز پس از آزادی خود فاش نخواهد کرد. هانیبال قذافی در یکی از جلسات محاکمه خود خطاب به قاضی گفته است: "مرا از زندان آزاد کن، تا تو را از مکان صدر باخبر کنم."
ناپدید شدن موسی صدر و پرونده قذافی
ناپدید شدن موسی صدر در سال ۱۹۷۸ هنوز هم مساله دردناکی در لبنان به شمار میرود. خانواده این روحانی معتقدند که او ممکن است همچنان در یکی از زندانهای لیبی زنده باشد، اگرچه اکثر لبنانیها تصور میکنند آقای صدر دیگر نباید زنده باشد. وی درصورت زنده بودن هماکنون باید ۹۴ سال داشته باشد. او بنیانگذار جنبش موسوم به «اَمَل» به معنی «امید» و البته مخفف نام عربی شبه نظامیان «هنگهای مقاومت لبنان» بود. این گروه بعدها در جنگ داخلی لبنان در سالهای بین ۱۹۷۵ تا ۱۹۹۰ شرکت داشت. هم اکنون نبیه بری، رئیس پرنفوذ پارلمان لبنان، ریاست این گروه را بر عهده دارد. لیبی مدعی است که این روحانی و دو نفر همراهش در سال ۱۹۷۸ طرابلس را در پروازی به مقصد رم ترک کردند و اینگونه القا کردند که وی قربانی جنگ قدرت در میان شیعیان شده است. معمر قذافی در جریان قیام سال ۲۰۱۱ در لیبی و آغاز جنگ داخلی در این کشور، توسط مبارزان مخالف کشته شد و به حکومت چهل ساله وی بر این کشور در شمال آفریقا پایان داده شد. هانیبال قذافی که دو سال قبل از ناپدید شدن موسی صدر به دنیا آمده است، پس از سرنگونی پدرش و سقوط طرابلس به دست مخالفان، همراه با مادر و چند تن دیگر از بستگانش، به الجزایر گریخت. او بعدها به سوریه رفته و در آنجا پناهندگی سیاسی گرفت و تا زمان ربوده شدن در همانجا ماند. مقامات سوری در آن زمان دستگیری هانیبال قذافی را که گفته شد «توسط یک باند مسلح» انجام شده محکوم کردند و خواستار بازگرداندن او به سوریه بودند.
سرنوشت سایر فرزندان قذافی
معمر قذافی از دو ازدواج خود هشت فرزند داشت که البته بیشتر آنها هم مناصب مهمی در رژیم او داشتند. پسرش معتصم همزمان با دستگیری و کشته شدن قذافی کشته شد. دو پسر دیگر او به نامهای سیفالعرب و خمیس، در همین قیام کشته شدند. سیف الاسلام، دیگر پسر وی که زمانی به عنوان وارث بلامنازع پدرش به حساب میآمد، از زمانی که در سال ۲۰۱۷ از زندان آزاد شد در همان لیبی مانده است. محمد و عایشه از دیگر فرزندان قذافی هم در عمان زندگی میکنند. الساعدی دیگر پسر قذافی، بازیکن سابق فوتبال بود و پس از اینکه در سال ۲۰۱۴ از نیجر به کشورش بازگشت، مدتی را در زندان لیبی بود و در سال ۲۰۲۱ آزاد شد.
شرح دیپلماتیک ماجرا
بنبست ۹ ساله
- هانیبال قذافی از ۲۰۱۵ در لبنان زندانی است
- اتهام: خودداری از افشای اطلاعات درباره ناپدید شدن امام موسی صدر در ۱۹۷۸
شرط جدید لبنان
- تحویل مدارک کامل تحقیقات لیبی
- شفافسازی سرنوشت امام صدر و دو همراه
- اجرای توافق ۲۰۱۴ (نه توافق جدید)
پیشینه پرونده
- ۱۹۷۸: ناپدید شدن امام موسی صدر در لیبی
- ۲۰۱۴: امضای یادداشت همکاری قضایی
- ۲۰۱۶: نشست تونس با تعهد لیبی برای ارائه مدارک
- ۲۰۲۴: مذاکرات نافرجام در استانبول و بیروت
ابعاد بینالمللی
- نقش احتمالی بازیگران منطقهای
- حساسیت پرونده برای جوامع شیعه
- احتمال مداخله دیپلماتیک کشورهای واسطه