جیره‌بندی آب در ایران

آسیانیوز ایران؛ سرویس اجتماعی:

شهروندان ایرانی در سکوت رسانه‌ای با یک بحران جدید روبه‌رو شده‌اند: قطع آب بدون اطلاع قبلی. در روزهای اخیر، بسیاری از شهرها از جمله تهران شاهد قطعی‌های چندساعته آب هستند، در حالی که هیچ جدول زمان‌بندی یا اطلاع‌رسانی رسمی از سوی شرکت‌های آب و فاضلاب ارائه نشده است. این قطعی‌ها که به‌صورت غیررسمی و نامنظم اعمال می‌شوند، زندگی روزمره مردم را مختل کرده‌اند. برخی ساکنان تهران گزارش می‌دهند که شب‌ها یا حتی در ساعات پر مصرف روز، آب به کلی قطع می‌شود، بدون آنکه شرکت آبفا توضیحی بدهد. در کنار قطعی آب، کاهش فشار آب نیز به مشکلی جدی تبدیل شده است. محسن اردکانی، مدیرعامل آبفای تهران، با اشاره به ذخیره ۱۴ درصدی سدهای تهران، به شهروندان توصیه کرده است: «به فکر خرید تانکر و مخزن آب باشید!» اما سوال اصلی اینجاست: چرا مسئولان به جای شفاف‌سازی، سکوت کرده‌اند؟ و آیا این قطعی‌ها نشانه‌ای از یک بحران بزرگ‌تر آب در راه است؟

 آغاز جیره‌بندی آب بدون اعلام رسمی

 جیره‌بندی آب بطور غیررسمی و بدون اعلام عمومی به شهروندان یا ارائه جداول قطع آب، در برخی شهرها آغاز شده است. شهروندان می‌گویند در حالی روزها یا شب‌ها به مدت چند ساعت پیاپی آب منازل آنها قطع می‌شود که شرکت آب و فاضلاب در این باره اطلاع‌رسانی نمی‌کند. جدا از قطع چند ساعته آب، در بسیاری از محله‌ها نیز فشار آب از سوی وزارت نیرو کاهش یافته و این موضوع نیز زندگی شهروندان را مختل کرده است. محسن اردکانی مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران اعلام کرده که مردم باید به فکر خرید تانکر و مخزن آب باشند! تازه‌ترین ارزیابی‌ها از وضعیت منابع آبی استان تهران نشان می‌دهد که حجم فعلی آب ذخیره‌شده در سدهای تهران به حدود ۱۴ درصد ظرفیت مخازن رسیده است. خبرگزاری ایسنا روز پنجشنبه ۲۶ تیرماه با انتشار گزارشی با عنوان «آژیر قرمز سدهای تهران» اعلام کرد این رقم از سهم قابل استفادهٔ آب مخازن در مقایسه با سال گذشته و میانگین درازمدت، کاهش چشمگیری را نشان می‌دهد. میزان بارندگی ثبت‌شده از ابتدای سال آبی جاری در تهران نزدیک به ۱۵۳ میلی‌متر بوده که نسبت به میانگین بلندمدت بیش از ۴۰ درصد کاهش داشته است.

دلیل فشار آب تهران در روزهای اخیر چیست؟

شرکت آبفای تهران اعلام کرد: کاهش بارش‌های استان تهران در سال آبی جاری که در ۶۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده است، به شدت منابع آبی تهران را تحت تاثیر قرار داده به‌گونه‌ای که هم‌اکنون ذخایر موجود در سدهای تامین‌کننده آب تهران در پایین‌ترین وضعیت خود در یک قرن اخیر قرار دارد. شرکت آبفای استان تهران یکی از راه‌های برون‌رفت از شرایط موجود را اعمال مدیریت فشار شبکه برای توزیع همگن و عادلانه آب می‌داند.  برای جبران محدودیت‌های ناشی از افت فشار، به مشترکانی که فاقد مخزن و پمپ ودر مجتمع‌های مسکونی چند طبقه ساکن هستند، توصیه می‌شود نسبت به نصب مخزن و بعد از آن پمپ در طبقه همکف و یا طبقات زیرزمین اقدام کنند.

وضعیت منابع آبی ایران

• سدهای تهران تنها ۱۴% ظرفیت دارند – پایین‌ترین سطح در یک قرن اخیر.
• کاهش ۴۰ درصدی بارندگی نسبت به میانگین بلندمدت.
• مدیریت فشار آب به جای قطع کامل: تلاش برای توزیع «عادلانه» اما بی‌ثمر.

چرا جیره‌بندی پنهانی است؟

• ترس از اعتراضات مردمی (تجربه آبان ۹۸ و اعتراضات به گرانی بنزین).
• عدم تمایل به پذیرش شکست در مدیریت بحران آب.
• اجتناب از شفافیت درباره عمق فاجعه.

واکنش مسئولان

• محسن اردکانی (مدیرعامل آبفای تهران):

• «مردم مخزن و پمپ آب نصب کنند!»
• «کاهش فشار آب برای توزیع عادلانه است.»

• خبرگزاری ایسنا:

  هشدار درباره «آژیر قرمز سدهای تهران».

پیامدهای احتمالی

• افزایش قیمت تانکرهای آب در بازار سیاه.
• تشدید نارضایتی‌های اجتماعی در صورت تداوم قطعی‌ها.
• توقف فعالیت برخی صنایع به دلیل کمبود آب.

سیاست سکوت و عدم شفافیت مسئولان در مواجهه با بحران آب، تنها بر دامنه نگرانی‌ها می‌افزاید.

به جای توصیه به مردم برای خرید تانکر، نیاز به یک برنامه ملی مدیریت آب است.

اگر این روند ادامه یابد، ایران به زودی با یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های زیست‌محیطی تاریخ خود روبه‌رو خواهد شد. آیا زمان اقدام فرا نرسیده است؟