آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
تصمیم غافلگیرکننده رهبر ایران درباره سرنوشت شورای نگهبان چه پیامی دارد؟ در حالی که بسیاری انتظار تغییراتی در ترکیب فقهای این نهاد کلیدی را داشتند، حکم جدید آیتالله خامنهای همان بازیگران قدیمی را روی صحنه نگه داشت. این تصمیم در شرایطی گرفته میشود که فاصله نسلی در ایران به بحرانی سیاسی تبدیل شده است.احمد جنتی، پیرمرد ۹۹ سالهای که از زمان انقلاب تاکنون بر صندلی قدرت تکیه زده، بار دیگر به عنوان دبیر این نهاد منصوب شد. او که مسنترین سیاستمدار ایران محسوب میشود، رکورددار طولانیترین دوره تصدی یک مقام سیاسی در جهان معاصر است. اما چرا نظام جمهوری اسلامی حاضر نیست حتی یک سانتیمتر از قدرت را به نسل جوانتر بسپارد؟
در پی نامه احمد جنتی دبیر شورای نگهبان، مبنی بر پایان عضویت آقایان حاج سیداحمد خاتمی، حاج شیخ علیرضا اعرافی و حاج سیداحمد حسینی خراسانی در تاریخ ۲۵ تیرماه، آیت الله خامنه ای در پاسخ مرقوم کردند: «با سلام و تحیت، حضرات محترم نامبرده را مجددا به عضویت فقهای شورای نگهبان منصوب می کنم.» براساس اصل ۹۱ قانون اساسی، ۶ عضو فقیه شورای نگهبان از جانب رهبر انقلاب منصوب میشوند. بر اساس اصل ۱۱۰ قانون اساسی نصب و عزل فقهای شورای نگهبان با رهبر انقلاب است. ۶ عضو حقوقدان شورای نگهبان نیز از میان حقوقدانانی که رئیس قوه قضائیه به مجلس شورای اسلامی معرفی میکند، با رای نمایندگان مجلس انتخاب میشوند.
ترکیب اعضای شورای نگهبان
شورای نگهبان ۱۲ عضو دارد که شامل ۶ فقیه و ۶ حقوقدان است، هم اکنون فقهای عضو شورای نگهبان آیت الله احمد جنتی، آیت الله سیدمحمدرضا مدرسییزدی، آیت الله مهدی شبزندهدار، آیت الله علیرضا اعرافی، آیت الله سیداحمد خاتمی و آیت الله سیداحمد حسینی خراسانی هستند. حقوقدانان فعلی نیز عباسعلی کدخدایی، سیامک رهپیک، محمدحسن صادقیمقدم، هادی طحاننظیف، غلامرضا مولابیگی و خیرالله پروین هستند.
بنابر اصل نود و دوم قانون اساسی، اعضای شورای نگهبان برای مدت ۶ سال انتخاب میشوند، فقهای این نهاد از سوی آیت الله خامنه ای انتخاب می شوند، همچنین ۶ حقوقدان واجد شرایط نیز در هر دوره از سوی رئیس قوه قضائیه به مجلس شورای اسلامی معرفی و نهایتا ۳ عضو حقوقدان شورای نگهبان از میان این افراد انتخاب می شوند.
هادی طحان نظیف اعلام کرد: در جلسه اخیر شورای نگهبان که پس از ابقای سه تن از اعضای فقها توسط رهبر معظم انقلاب و انتخاب سه نفر از اعضای حقوقدان توسط مجلس شورای اسلامی برگزار شد، اعضا به انتخاب هیات رئیسه پرداختند. بدین ترتیب برای یک سال دیگر آیتالله احمد جنتی دبیر، سیامک رهپیک قائممقام دبیر و هادی طحاننظیف سخنگوی شورای نگهبان خواهند بود. گفتنی است، این انتخابات طبق مواد ۲۳ و ۲۴ آییننامه داخلی شورای نگهبان برگزار شد.
شرح و بررسی خبر ابقای اعضای شورای نگهبان قانون اساسی
احمد جنتی، روحانی ۹۹ ساله، بار دیگر به عنوان دبیر شورای نگهبان منصوب شد؛ سمتی که در واقع ریاست این نهاد قدرتمند است. شورای نگهبان مسئول برگزاری و نظارت بر انتخابات در ایران و تایید یا رد مصوبات مجلس است. این که فردی در آستانه صدسالگی، در جایگاهی چنین مهم قرار دارد، بلکه نمادی از پیرسالاری در ساختار نظام است.
احمد جنتی متولد ۱۳۰۴ است و از سال ۱۳۵۹، یعنی ۴۵ سال پیش، با حکم آیت الله خمینی به عضویت شورای نگهبان درآمد. از آن زمان تا امروز، او با حکم آیت الله خامنهای در این سمت باقی مانده و بیش از ۳۵ سال است که ریاست شورای نگهبان را در دست دارد. این طولانیترین دوران تصدی یک مقام سیاسی در جمهوری اسلامی، و شاید حتی در جهان امروز است.
برخی ممکن است بپرسند که حضور جنتی در این جایگاه چه اهمیتی دارد؟ مگر شورای نگهبان اصلا چه تاثیری دارد؟ حتی ممکن است کسانی که کل جمهوری اسلامی را فاقد مشروعیت میدانند، این بحث را بیاهمیت تلقی کنند؛ اما تا زمانی که جمهوری اسلامی پابرجاست، شناخت ساختار قدرت آن اهمیت دارد. شورای نگهبان یکی از کلیدیترین نهادهای این ساختار است که وظیفه نظارت بر انتخابات سه گانه ریاست جمهوری، مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان را بر عهده دارد و میتواند صلاحیت نامزدهای این سه انتخابات را رد کند و حتی نتایج انتخابات را باطل کند. در واقع شورای نگهبان، دروازهبان ورودی ساختار سیاسی نظام است. اگر جمهوری اسلامی را قلعهای تصور کنیم، شورای نگهبان همان نگهبانی است که جلوی در ایستاده و تعیین میکند چه کسی حق ورود دارد و چه کسی نه. احمد جنتی، با سابقهای طولانی در حذف چهرههای منتقد و غیرهمسو، نماد این دروازهبانی است. این شورا بارها چهرههای منتقد و حتی روسای جمهور پیشین مانند رفسنجانی، احمدینژاد و حسن روحانی را رد صلاحیت کرده است. در انتخابات مجلس، تمام نامزدهای منتقد یا مستقل حذف شدهاند؛ پیرسالاری در جمهوری اسلامی فقط به جنتی ختم نمیشود. رئیس فعلی مجلس خبرگان، محمدعلی موحدی کرمانی، ۹۴ ساله است. این ترکیبِ قدرت، شکافی عظیم با نسل جوان ایران ایجاد کرده است که نیاز به بازنگری دارد.