آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
ماهوارهبر «قاصد»، یک پرتابگر سهمرحلهای ایرانی است که از ترکیب سوخت جامد و مایع بهره میبرد و برای قرار دادن ماهوارههای سبک در مدار نزدیک زمین طراحی شده است. استفاده از سوخت جامد در مراحل اولیه، زمان آمادهسازی را کاهش داده و امکان پرتابهای سریعتر را فراهم میکند و سوخت مایع در مرحله نهایی، امکان هدایت دقیقتر را فراهم میسازد. ماهوارهبر «قاصد» بهعنوان نخستین ماهوارهبر ترکیبی سوخت جامد-مایع ایران، نماد جدیدی از پیشرفتهای جمهوری اسلامی ایران در حوزه فناوری فضایی به شمار میرود. این ماهوارهبر که توسط نیروی هوافضای سپاه پاسداران انقلاب اسلامی طراحی شده و توسعه یافته، نخستین بار در اردیبهشتماه ۱۳۹۹ با موفقیت ماهواره نظامی «نور ۱» را در مدار قرار داد و آغازگر ورود ایران به باشگاه دارندگان مدار لئو (LEO) شد.
ماهوارهبر قاصد دارای سه مرحله پیشران است که دو مرحله نخست آن با سوخت جامد و مرحله سوم با سوخت مایع است و طراحی آن به گونهای است که این ماهوارهبر را در رده فناوریهای پیشرفته قرار میدهد. ترکیب سوختی این ماهوارهبر، به ایران این امکان را میدهد تا در کنار افزایش برد و دقت، قابلیت پرتاب سریعتر و چابکتری را نسبت به ماهوارهبرهای کاملاً سوخت مایع فراهم کند.
مرحله اول این ماهوارهبر با موتور قدرتمند سوخت جامد «سلمان» تجهیز شده که علاوه بر توان بالا، از قابلیت بردار رانش (thrust vectoring) نیز برخوردار است. مرحله سوم نیز با موتور سوخت مایع امکان هدایت دقیقتر و تنظیم موقعیت ماهواره در مدار را فراهم میکند. تا کنون ماهوارهبر قاصد توانسته سه ماهواره «نور ۱»، «نور ۲» و «نور ۳» را به فضا پرتاب کند و با موفقیت در مدار قرار دهد. این ماموریتها نشاندهنده ارتقای توان عملیاتی و اعتمادپذیری این ماهوارهبر است و نقش مهمی در تقویت قدرت فضایی ایران ایفا کردهاند.
اهمیت بالای راهبردی و فناوری قاصد
«قاصد» نهتنها از منظر فناوری، بلکه از لحاظ راهبردی نیز اهمیت بالایی دارد. توانایی طراحی و ساخت ماهوارهبرهای چندمرحلهای سوخت جامد، ایران را در برابر تحریمها و محدودیتهای بینالمللی خودکفا کرده و زمینهساز توسعه نسلهای جدید ماهوارهبرهای تاکتیکی و نظامی شده است. ماهوارهبر قاصد، صرفا آغاز راه است و فناوران صنعت فضایی کشور در حال توسعه ماهوارهبرهای قویتری نظیر «سریر» و «سروش» است که قابلیت حمل محمولههای سنگینتر و قرارگیری در مدارهای بالاتر را دارند. این روند میتواند جایگاه ایران در عرصه قدرتهای فضایی مستقل را تثبیت کند.
آیا ایران در حال توسعه موشکهای قارهپیماست؟
نیروی هوافضای سپاه در یک اقدام بحثبرانگیز، پرتاب آزمایشی ماهوارهبر «قاصد» را انجام داد. درحالی که مقامات ایرانی این عملیات را صرفاً برای اهداف فضایی عنوان میکنند، منابع نزدیک به سپاه تأکید دارند که این پرتاب آزمایشی نظامی با قابلیت تبدیل به موشک بالستیک قارهپیما بوده است. شباهتهای مهندسی بین ماهوارهبر قاصد و موشک «قدر» - یکی از پیشرفتهترین موشکهای بالستیک ایران - تحلیلگران را به این نتیجه رسانده که این پرتاب میتواند گامی بلند در مسیر توسعه موشکهای دوربرد باشد. جالب اینجاست که محموله این پرتاب نیز ماهوارههای شناسایی نظامی اعلام شده است. نیروی هوافضای سپاه که کنترل این پروژه را برعهده دارد، پیشینهای قوی در تبدیل فناوریهای فضایی به توانمندیهای موشکی دارد. این موضوع باعث شده تا نهادهای اطلاعاتی غربی این پرتاب را بخشی از برنامه راهبردی ایران برای تقویت بازدارندگی موشکی بدانند.
سؤال کلیدی اینجاست: آیا پرتابهای زیرمداری ایران فقط اهداف علمی دارند؟ یا همانطور که غرب ادعا میکند، هر پرتاب فضایی ایران در واقع یک آزمایش موشکی پنهان است؟ پاسخ به این سؤال نیازمند بررسی دقیق شواهد فنی و اظهارات مقامات ایرانی است.
نشانههای نظامی بودن پرتاب قاصد
- کنترل توسط نیروی هوافضای سپاه (نه سازمان فضایی ایران)
- مبنای طراحی مشترک با موشک قدر (سریعترین موشک بالستیک ایران)
- محموله نظامی (ماهوارههای شناسایی با قابلیت هدفیابی)
- پروفایل پروازی زیرمداری (مشابه مسیر آزمایش موشکهای بالستیک)
چرا پرتابهای زیرمداری برای تست موشکها ایدهآل هستند؟
- امکان سنجش عملکرد موتورها در شرایط واقعی
- آزمایش سیستمهای هدایت و کنترل بدون نیاز به رسیدن به مدار
- کاهش هزینهها نسبت به پرتابهای مداری کامل
واکنشهای بینالمللی
- نگرانی آمریکا از نقض قطعنامههای شورای امنیت
- سکوت روسیه و چین به دلیل همکاریهای فناورانه با ایران
- جنجال آفرینی های اسرائیل درباره تسلیحاتی شدن برنامه فضایی ایران
سناریوهای محتمل
- توسعه موشکهای جدید قارهپیما با برد ۱۰,۰۰۰+ کیلومتر
- ارتقای سیستمهای ضد ماهواره ایران
- بهبود دقت موشکهای موجود با دادههای این آزمایشها