آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
نشست فوقالعاده کابینه لبنان درباره مسئله حساس سلاح حزبالله، در حالی به پایان رسید که نتیجهای فراتر از یک تأکید کلی بر انحصار تسلیحات در دست دولت به دست نیامد. این جلسه ششساعته که تحت فشارهای خارجی و تهدیدات اسرائیل برگزار شد، نتوانست به خواسته غرب برای تعیین جدول زمانی خلع سلاح حزبالله پاسخ دهد. نشست بیسابقه کابینه لبنان درباره سلاح حزبالله دیروز برگزار شد، جلسهای که حامیان خلع سلاح حزبالله پیشبینی میکردند در میانه فشارهای خارجی، به یک نقطه عطف تبدیل شود ولی کابینه لبنان ترجیح داد تنها به یک تصمیم کلی بسنده کند؛ تصمیمی که نشان میدهد این پرونده خلع سلاح حزبالله روی کاغذ باقی خواهد ماند. شیخ نعیم قاسم، دبیرکل حزبالله در سخنرانی عصر دیروز خود با اشاره به بحث خلع سلاح حزبالله در شرایطی که لبنان با تهدید اسرائیل مواجه است، به طعنه گفت که ما انتظار داشتیم که درباره استراتژی امنیت ملی بحث کنیم، اما موضوع به تسلیم سلاح حزبالله تبدیل شد.
انحصار تسلیحات در دست ارتش
کابینه لبنان به ارتش ماموریت داده تا پایان سال طرحی را به منظور انحصار تسلیحات آماده کند. نخست وزیر لبنان روز سهشنبه در پایان جلسه کابینه این کشور برای تصمیمگیری درباره خلع سلاح حزبالله اعلام کرد که کابینه به ارتش ماموریت داده تا پایان سال طرحی را به منظور انحصار تسلیحات در دست ارتش آماده کند. این طرح قرار است منجر به خلع سلاح کامل گروه شبه نظامی حزبالله شود که مورد حمایت جمهوری اسلامی است. نواف سلام پس از جلسه تقریبا شش ساعته کابینه به ریاست جوزف عون، رئیس جمهور در یک کنفرانس مطبوعاتی گفت که دولت "به ارتش لبنان مأموریت داده است تا قبل از پایان امسال، یک طرح اجرایی برای محدود کردن سلاح به ارتش و سایر نیروهای دولتی تنظیم کند". او گفت این طرح تا پایان این ماه به کابینه ارائه خواهد شد.
مانور سیاسی برای کاهش فشارهای بینالمللی؟!
تحلیلگران بر این باورند که تصمیم کابینه لبنان بیشتر یک مانور سیاسی برای کاهش فشارهای بینالمللی بوده است، چرا که حزبالله به صراحت اعلام کرده که چنین طرحی را به رسمیت نخواهد شناخت. این گروه تأکید دارد که سلاحهایش تنها ابزار مقابله با تجاوزات اسرائیل است و تحت هیچ شرایطی تحویل داده نخواهد شد. اکنون پرسش اصلی این است: آیا این تصمیم نمادین میتواند تنشهای فزاینده در لبنان را کاهش دهد؟ یا اینکه بحران فعلی به درگیریهای داخلی جدیدی دامن خواهد زد؟ کارشناسان هشدار میدهند که بدترین سناریو، تبدیل این اختلاف از یک مسئله لبنانی-اسرائیلی به بحرانی تمامعیار داخلی است.
اگر جنگ گستردهای علیه لبنان از سر بگیرد، موشکهایش بر سر اسرائیل فرود خواهد آمد
این در حالی است که نعیم قاسم، دبیرکل حزبالله، روز سهشنبه برای اولین بار پس از ماهها، در یک سخنرانی تلویزیونی مستقیماً اسرائیل را تهدید کرد و گفت اگر جنگ گستردهای را علیه لبنان از سر بگیرد، موشکهایش بر سر آن فرود خواهد آمد. قاسم گفت اگر اسرائیل اقدام به "تجاوز گسترده" علیه لبنان کند، حزبالله، ارتش لبنان و مردم لبنان از خود دفاع خواهند کرد. او گفت: «این دفاع منجر به سقوط موشکها به داخل خاک اسرائیل خواهد شد و تمام امنیتی که آن ها طی هشت ماه ایجاد کردهاند، ظرف یک ساعت فرو خواهد ریخت.» اشاره او به هشت ماه، آتشبسی است که از ماه نوامبر تا کنون بین اسرائیل و حزبالله لبنان جریان دارد. پیش از این آتش بس در حملات گسترده اسرائیل به نیروهای حزبالله به گفته نعیم قاسم، پنج هزار جنگجوی این گروه کشته و ۱۳ هزار نفر زخمی شدند. با این حال او گفته این سازمان در وضعیت خوبی قرار دارد و جنگجویان آن آمادهاند تا در صورت نیاز "سختترین فداکاریها" را انجام دهند. دقایقی پس از صحبتهای او، دهها مرد سوار بر موتورسیکلت که پرچمهای زرد حزبالله را در دست داشتند، برای دومین روز متوالی در خیابانهای بیروت مانور دادند.
تأکید کلی بر انحصار سلاح در دست دولت
موضع نبیه بری، رئیس پارلمان که قبل از شروع جلسه دیروز کابینه لبنان گفت که «هیچ موضع نهایی درباره سلاح یا جدول زمانی تحویل تسلیحات اتخاذ نشده و تصمیمی که قرار است مطرح شود تعهد کلی به انحصار سلاح در دست دولت خواهد بود، نه جزئیات اجرایی» سمت و سوی کلی جلسه دیروز کابینه لبنان را روشن کرد. پیشزمینه نشست دیروز کابینه، رایزنیهای فشرده دیپلماتیک بود که با سفر توماس باراک، نماینده ویژه امریکا و فشار آن کلید خورد و با ارائه طرح خلع سلاح حزبالله در ازای توقف حملات اسرائیل و عقبنشینی از لبنان و بازسازی و کمک به اقتصاد لبنان کلید خورد. جریانهای نزدیک به احزاب مسیحی مانند «نیروهای لبنانی» و «کتائب» از تصویب جدول زمانی برای خلع سلاح مقاومت حمایت و تأکید کردند که معتقدند انحصار سلاح در دست دولت، شرط لازم برای بازسازی حاکمیت است، اختلافی که میتوانست جلسه دیروز کابینه را ملتهب کند. فؤاد مخزومی، نماینده مجلس لبنان از دولت خواسته بود «تصمیم قاطعی برای خلع تمام سلاحهای غیرقانونی بگیرد» و منابع غربی هم نشست دیروز کابینه را یک نقطه عطف معرفی کرده بودند، ولی خروجی جلسه آن، صرفاً یک تأکید کلی بر انحصار سلاح در دست دولت بود که قبلا هم تکرار شده بود. پیش از جلسه دیروز، حزبالله با چند مانور قدرت، تلویحا درباره تصمیمات خارج از قاعده هشدار داد. ابتدا اعلام شد که نعیم قاسم، دبیرکل حزبالله عصر سهشنبه، سخنرانی خواهد داشت که صرف همین اعلام، یک اقدام بازدارنده در مقابل هرگونه تصمیم کابینه بود. همزمان، مقاومت لبنان با انتشار یک فایل ویدئویی حاوی سخنان «سیدحسن نصرالله» و «شیخ نعیم قاسم» دبیران کل پیشین و فعلی حزبالله درباره سلاح این جنبش و راهبرد دفاع ملی اشاره کرد. شمار قابلتوجهی از لبنانیها نیز دوشنبه شب در مناطق المشرفیه و الکفاءات در حومه جنوبی بیروت در حمایت از حزبالله به خیابان آمده و تجمع کردند. شرکتکنندگان در این تجمع شعارهایی در حمایت از حزبالله لبنان سردادند. آن ها همچنین با سردادن «لبیک یا نصرالله» ضمن اعلام حمایت از حزبالله، مخالفت خود را با دخالت امریکا در امور داخلی لبنان و تحمیل خواستههای خود به دولت برای خلع سلاح مقاومت در این کشور اعلام کردند. در حالی که پیشتر، شیخ نعیم قاسم، دبیرکل حزبالله گفته بود «هرکسی که خواستار تحویل سلاح مقاومت است، خواستار تحویل آن به دشمن صهیونیستی است».
بدترین سناریو، تبدیل مشکل از لبنانی- اسرائیلی به لبنانی- لبنانی است
«علی فیاض» عضو فراکسیون «وفاداری به مقاومت» در پارلمان لبنان نیز دیروز در سخنانی گفت که حزبالله لبنان نسبت به تلاشهایی که ممکن است بحران موجود را از چارچوب نزاع با اسرائیل به سمت درگیریهای داخلی بکشاند، هشدار میدهد و تأکید میکند که بدترین سناریو، تبدیل مشکل از لبنانی- صهیونیستی به لبنانی- لبنانی است. طبق گزارش شبکه المیادین، علی فیاض در دیدار با «جبران باسیل» رئیس جریان ملی آزاد لبنان تأکید کرد انسجام موضع داخلی لبنان در برابر رژیم صهیونیستی، بهویژه در خصوص الزام آن به خروج از خاک لبنان، توقف تجاوزات و آزادی اسرا، میتواند بهعنوان راهی برای تدوین راهبردی جهت خروج از بحران فعلی عمل کند. وی با هشدار نسبت به خطرات فراطایفهای گفت: چالشهایی که کشور با آن مواجه است، نه مختص به یک گروه است و نه محدود به یک منطقه، بلکه کل لبنان در معرض خطرات حاکمیتی و حتی وجودی قرار دارد. فیاض ضمن تأکید بر اینکه لبنان نباید از منافع ملی خود صرفنظر کند، خواستار اتخاذ موضعی رسمی، متحد و واحد در برابر اشغالگری رژیم صهیونیستی شد. از سوی دیگر، محمود قماطی، عضو شورای سیاسی حزبالله نیز از دولت خواست «موضعی حکیمانه» اتخاذ کند و یادآور شد که سلاح مقاومت نه تهدید داخلی، بلکه ابزار مقابله با تجاوز خارجی است؛ ابزاری که به گفته او، بر اساس قوانین بینالمللی مشروعیت دارد.
چندین پیشنهاد هنوز در دست بررسی است
مجموع این تحولات، منجر به این شد که دولت لبنان در جلسه دیروز بر یک موضع کلی و حداقلی درباره لزوم انحصار سلاح در دولت، بدون مشخص کردن راهکارها و مراحل ارجایی تأکید کند. در ابتدای جلسه کابینه اعلام شد که بحث در مورد موضوع سلاح حزبالله تا پایان جلسه به تعویق افتاده است. منابعی از حزبالله و جنبش امل اظهار داشتند که «چندین پیشنهاد هنوز در دست بررسی است، از جمله به تعویق انداختن بند انحصار سلاح، تشکیل یک کمیته فرعی وزارتی یا صدور بیانیه مشترک ریاست جمهوری.»
تصمیم دولت نواف سلام، حاکمیت لبنان را تضعیف میکند
حزب الله لبنان در پی تصمیم دولت این کشور برای خلع سلاح مقاومت اعلام کرد دولت نواف سلام با اتخاذ این تصمیمی اشتباه بزرگی را مرتکب شده است. حزب الله لبنان در بیانیهای در پاسخ به تصمیم دولت برای منحصر کردن سلاح در دست ارتش لبنان و خلع سلاح مقاومت اعلام کرد این یک تصمیم نقض آشکار منشور و بیانیه وزارتی است. مقاومت اسلامی لبنان تأکید کرد آنچه که دولت تصمیم گرفته است، بخشی از استراتژی تسلیم شدن و نقض آشکار مبانی و اصول حاکمیتی است. حزبالله در این بیانیه انتقادآمیز خود از دولت لبنان افزود: تصمیم دولت نواف سلام، حاکمیت لبنان را تضعیف میکند و به اسرائیل آزادی عمل میدهد تا در امنیت، جغرافیا، سیاست و موجودیت آینده لبنان دخالت کند. در ادامه بیانیه آمده است: ما (مقاومت اسلامی لبنان) با تصمیم دولت نواف سلام طوری برخورد خواهیم کرد که انگار چنین تصمیمی وجود ندارد.
امنیتی که اسرائیل طی هشت ماه ساخته است، ظرف یک ساعت فرو خواهد ریخت
حزبالله همچنین اعلام کرد ما پذیرای گفتوگو، پایان دادن به تجاوزات اسرائیل علیه لبنان، آزادسازی سرزمینمان، آزادی اسرا، ساختن کشور و بازسازی آن هستیم. دولت لبنان به تازگی از ارتش خواست تا پایان سال طرحی را برای انحصار سلاح در دست دولت و خلع سلاح مقاومت تدوین کند. این در حالی است که حزبالله لبنان اعلام کرد زمانی که اسرائیل به حملات خود علیه لبنان ادامه دهد، مقاومت هرگونه جدول زمانی برای تحویل سلاحهای خود را رد میکند. دیروز شیخ نعیم قاسم دبیرکل حزب الله به کسانی که از مقاومت میخواهند تسلیم شوند پاسخ داد و گفت: ما برده هیچ کسی نیستیم. وی هشدار داد منافع اسرائیل در این است که از جنگ گسترده پرهیز کند زیرا مقاومت، ارتش و مردم لبنان در برابر هر تجاوزی خواهند ایستاد و امنیتی که اسرائیل طی هشت ماه ساخته است، ظرف یک ساعت فرو خواهد ریخت. دبیرکل حزب الله تأکید کرد تسلیم سلاح مقاومت به هیچ عنوان به توقف تجاوزات منجر نخواهد شد، چیزی که مسئولان اسرائیلی نیز به آن اذعان کردهاند.
مشکل تجاوز است، نه سلاح!
دبیرکل حزبالله، تضعیف لبنان را منفعت اسرائیل دانست و تأکید کرد: اسرائیل از این طریق قصد دارد کنترل لبنان را به دست گیرد. امریکا هم پیشنهاد تازهای مطرح نکرده، بلکه آنچه مطرح شده، دیکته است که بر اساس آن قدرت حزبالله و لبنان سلب شود. او با اشاره به طرح جدید امریکا که عقبنشینی اسرائیل را منوط به خلع سلاح حزبالله کرده، گفت که ما با هیچ توافقنامه جدیدی غیر از توافق بین دولت لبنان و نهاد اسرائیلی موافق نیستیم. او با اشاره به بحثها درباره سلاح مقاومت گفت که مشکل تجاوز است، نه سلاح. راهحل در داشتن قدرت است، نه در کنار گذاشتن آن. ما باید شیر باشیم تا این مرحله را به پایان برسانیم. او منطق مطرح شدن سلاح مقاومت در شرایط کنونی لبنان را زیر سؤال برد و گفت که استراتژی این نیست که برای خلع سلاح جدول زمانی تعیین شود. شیخ نعیم قاسم گفت که ما با قیمومیت خارجی، تجاوز امریکایی- عربی و قلدری داخلی مقابله خواهیم کرد. این مرحله خطرناکی در استقلال لبنان است، اما ما با سهگانه ارتش، مردم و مقاومت و با وحدت، قویتر هستیم. او گفت: «بدانید که مقاومت و همه رزمندگان شریف مقاومت، به همراه ارتش و ملت لبنان، در میدان خواهند ماند و پیروز خواهند شد. اینها همان گروهی هستند که میگویند: «هیهات منا الذله» «ذلت از ما دور است». او با طعنه به مطرح شدن سلاح مقاومت در لبنان گفت که ما انتظار داشتیم که درباره استراتژی امنیت ملی بحث کنیم، اما موضوع به تسلیم سلاح حزبالله تبدیل شد. او به صراحت گفت: «در نبرد امروز، یا تمام لبنان پیروز خواهد شد، یا همه بازنده خواهند بود و ما معتقدیم که میتوانیم با هم پیروز شویم.»
سیاستورزی لبنان
چرا دولت لبنان از تصمیمگیری قاطع درباره حزبالله طفره رفت؟ نقش فشارهای خارجی در این تصمیم چیست؟
تهدید متقابل حزبالله
تحلیل سخنرانی شیخ نعیم قاسم و پیامهای پنهان آن برای اسرائیل و غرب
معادله امنیتی
آیا خلع سلاح حزبالله واقعا میتواند امنیت لبنان را تأمین کند؟ نگاهی به تاریخچه درگیریهای مرزی
سناریوهای آینده
- احتمال تشدید درگیریهای داخلی بین جناحهای سیاسی
- خطر تبدیل شدن لبنان به میدان نبرد نیابتی
- تأثیر تصمیمات اخیر بر مذاکرات آتشبس با اسرائیل