آسیانیوز ایران؛ سرویس سیاسی:
پوریا زرشناس - دکترای اقتصاد انرژی های تجدیدپذیر
حملات اخیر به ایران در زمانبندی حساسی رخ داد که تحلیلگران را به تفکر واداشته است. این حملات تنها دو روز قبل از دور ششم مذاکرات بین ایران و ایالات متحده در مسقط عمان صورت گرفت، که بسیاری آن را تصادفی نمیدانند. نکته جالب توجه، مسیر پرواز جنگندههای اسرائیلی از فراز سوریه و عراق است، در حالی که ایالات متحده کنترل حریم هوایی عراق را در دست دارد. این موضوع سوالات زیادی درباره میزان آگاهی و همکاری آمریکا با این حملات ایجاد کرده است. اگرچه تعادل قدرت در منطقه تغییر کرده، اما ایران نابود نشده است. این کشور همچنان دارای قابلیتهای تهاجمی قابل توجهی از جمله صدها موشک بالستیک است که میتواند تهدیدی برای منافع آمریکا و اسرائیل در منطقه باشد. موج ملیگرایی ایجاد شده در ایران در پی این حملات، فضای دیپلماتیک را پیچیدهتر کرده است. اگرچه همیشه گزینه دیپلماسی وجود دارد، اما به نظر میرسد اکنون این مسیر بسیار دشوارتر شده است.
شگفتی تحلیلگران یا برنامهای از پیش طراحی شده؟
من از زمانبندی حملات به ایران شگفتزده شدم؛ اما این حملات مدتها بود که در حال شکلگیری بودند. حملات دو روز پیش از دور ششم مذاکرات بین ایران و ایالات متحده، که قرار بود در مسقط عمان برگزار شود، رخ داد و این شگفتآور بود. تصور اینکه چنین حملهای در این مقیاس، با انتظار تلافی ایران که میتوانست جان آمریکاییها در منطقه را به خطر بیندازد، بدون اطلاع ایالات متحده انجام شده باشد، دشوار است؛
اکثر جنگندههای اسرائیلی از فراز سوریه و عراق پرواز کردند و ایالات متحده کنترل حریم هوایی عراق را در دست دارد. تعادل قدرت در منطقه تغییر کرده است اما ایران نابود نشده است. ایران همچنان قابلیتهای تهاجمی قابلتوجهی در قالب صدها موشک بالستیک دارد. کشورهای خلیج فارس اکنون بیش از پیش مشتاق حفظ فاصله برابر از ایران و اسرائیل هستند. موجی از ملیگرایی به دلیل حملات اسرائیل به ایران در ایران ایجاد شده است. همیشه گزینهای برای دیپلماسی وجود دارد. اما فکر میکنم اکنون بسیار دشوارتر شده است
ایجاد کنسرسیومی در جزیرهای در خلیج فارس
ایران به جای بازسازی برنامه هستهای خود در تأسیسات زیرزمینی که ممکن است در برابر حملات بیشتر ایالات متحده یا اسرائیل آسیبپذیر باشد، کنسرسیومی در جزیرهای در خلیج فارس بسازد و ایالات متحده، کشورهای اروپایی و کشورهای خلیج فارس را به عنوان یک پروژه مشترک دعوت کند، فکر میکنم بهترین مسیر پیش روست. ایران میتواند حق غنیسازی اورانیوم را حفظ کند، اما برنامه غنیسازی مستقل نخواهد داشت. این برنامه چندملیتی خواهد بود.
بحران روسیه و واکنش اتحادیه اروپا
اگر صدراعظم آلمان میتواند علنا از حمله اسرائیل به تاسیسات هستهای ایران، که به بیش از یک دلیل بر خلاف قوانین بینالمللی بود، ستایش کند، پس پیامی که رهبران اروپایی ارسال میکنند این است که زور، حق را تعیین میکند و این محکوم کردن آنچه روسیه در اوکراین انجام میدهد یا آنچه یک زورگو میتواند در حیاط خلوت اروپا یا در خاک اروپا در سالها و ماههای آینده انجام دهد را بسیار دشوارتر میکند.
خطر گسترش درگیری ایران و اسرائیل در خلیج فارس
من در کوتاهمدت بدبین و در بلندمدت خوشبین هستم. اما در این مورد، فکر میکنم به احتمال زیاد در کوتاهمدت، اسرائیل تقریباً فهرست اهداف خود در ایران را به اتمام رسانده است. هیچ ضرورت سیاسی برای بنیامین نتانیاهو برای ازسرگیری درگیری وجود ندارد. یکی از چیزهایی که دیدیم حمله ایران به پایگاه ایالات متحده در قطر بود. برای اولین بار، ایران مستقیما به یک کشور خلیجفارس حمله کرد. و این یعنی اگر این درگیری از سر گرفته شود، خطر گسترش آن بسیار واقعی است.
از منظر ژئوپلیتیک
زمانبندی حملات دقیقاً قبل از مذاکرات مسقط نشاندهنده اقدام حساب شده برای تحت تأثیر قرار دادن روند دیپلماتیک است. این حملات ممکن است aimed (هدف) تضعیف موضع ایران در مذاکرات بوده باشد.
از دیدگاه امنیت منطقهای
پرواز جنگندههای اسرائیلی از فراز عراق و سوریه با وجود کنترل حریم هوایی توسط آمریکا، سوالات جدی درباره میزان هماهنگی بین اسرائیل و آمریکا ایجاد میکند. این موضوع میتواند تأثیرات گستردهای بر روابط منطقهای داشته باشد.
از نگاه توان دفاعی
ایران علی رغم این حملات، قابلیتهای تهاجمی قابل توجهی حفظ کرده است. وجود صدها موشک بالستیک، ایران را به یک بازیگر مهم در معادلات امنیتی منطقه تبدیل کرده است. پیشنهاد ایجاد کنسرسیوم هستهای در جزیرهای در خلیج فارس، نشاندهنده راهحل دیپلماتیک ممکن برای بحران هستهای است. این طرح میتواند اعتمادسازی بین ایران و غرب ایجاد کند، در حالی که حقوق هستهای ایران را نیز حفظ میکند.